Kanoe-kaiak : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
reizhañ, difaziañ ha frammañ
Y-M D (kaozeal | degasadennoù)
D Traoù da reizhañ 'zo c'hoazh
Linenn 7:
==Istor==
[[Skeudenn:Inuit man by Curtis - Noatak AK.jpg|300px|right|inuit war ur c'hayak hengounel]]
Ar c'hanoe a deu eus indianed amerika, an erluskerezh hag an hentad a zo graet war e dro gant ar pagailh simpl. Ar c'haiak a zeu eus an inuitedInuited, hag a rae o bigi gant ur strukturframm koatkoad kelc'hiet gant kroc'hen reunig. Da c'houde e vez kavet implijoù nevez gant ar pagailh gant pobloù all evel ar pirogoù e Afrika, ar ski surf e PolynesiaPolinezia. Implijoù disheñvel o deus, treuzdougen festoù hengounel, bigi saveteiñ war lestroù brasoc'h, pourmenadennoù pe sportoù.
 
Abaoe fin an XX {{vet}} kantved eo diorroet kalz ar pleustradegoù-se, gant implij teknikoù ha danvezioù nevez, da skouer ar c'hevlar pe ar c'harbon evit al lestroù, met ivez war ar pagailhoù hag reizhoù ar surentez. Abalamour da se, deuet eo ar c'hanoe-kaiak da vezañ ur sport, ha kenstrivadegoù a zo neuze deuet war wel. Al lestroù o deus kemeret perzhioù ar pleustroù nevez ( freestyle, sterioù uhel ), pe evit kaout un arvesterezh brasoc'h ( da skouer bigi a skarzh an dour o-unan). Bremañ, stumm ar c'hanoeoù hag ar c'haiakoù a zo muioc'h diouzh o fleustradeg eget eus o orin : aes tre eo meskañ ur c'haiak hag ur c'hanoe evit ar slalom kement e seblantont heñvel.
 
 
Abaoe fin an XX vet kantved eo diorroet kalz ar pleustradegoù-se, gant implij teknikoù ha danvezioù nevez, da skouer ar c'hevlar pe ar c'harbon evit al lestroù, met ivez war ar pagailhoù hag reizhoù ar surentez. Abalamour da se, deuet eo ar c'hanoe-kaiak da vezañ ur sport, ha kenstrivadegoù a zo neuze deuet war wel. Al lestroù o deus kemeret perzhioù ar pleustroù nevez ( freestyle, sterioù uhel ), pe evit kaout un arvesterezh brasoc'h ( da skouer bigi a skarzh an dour o-unan). Bremañ, stumm ar c'hanoeoù hag ar c'haiakoù a zo muioc'h diouzh o fleustradeg eget eus o orin : aes tre eo meskañ ur c'haiak hag ur c'hanoe evit ar slalom kement e seblantont heñvel.
 
A fed poblel, ar c'hanoe-kaiak en deus graet ul lamm bras e fin ar bloavezhioù 70.
Er bloavezhioù-se ez eo bet diorroet ar sport-se d'an holl, tu oa neuze amprestiñ bigi, mont d'ober un dro kaiak hep kelenner, e pep korn ar vro. En tarn, ur bern embregerezhiouembregerezhioù emprestinamprestiñ bigi a zo bet digoret en un neubeutnebeut bloavezhioù, deuet e oa da vezan d'ar c'hiz mont d'ober un dro kaiak.
An eil lamm bras a zo bet gant soñj ober bigi e polietilen, rak e c'helle neuze an holl prenañ bigi, graet e oa dreist-holl ar bigi se evit mont da c'hoari war an aodoù, kaletoc'h, tost diposupldibosupl da derriñ, ha gwerzhet e veze seurt bigi er stalioù vras.
 
Ar genstrivadeg kentañ en dour plaen a zo bet e Bro-Saoz e 1865, e Bro C'Hallhall e 1869, E Amerika an norzh e 1871 hag all.
Krouet eo bet ar c'henkevredigezhhengevredigezh etrevroadel e 1924, hag an hini se a aozo ar c'henstrivadegoù Europa kentañ e 1933, ar re bedel e 1938.
Gwelet e vo ar c'haiak evit ar wech kentañ er c'hoarioù olimpek e 1936.
 
En dour red, ar genstrivadeg slalom kentañ a vo gwelet e Bro Alamagn e 1939, hag kip ar bed a vo aozet e 1945. Er C'hoarioù Olimpek e vo gwelet ar slalom evit ar wech kentañ e 1972.
Ar c'hampionajoùhampionadoù bedel diskennadeg-stêr kentañ a vo e 1959 war ar ster Vezere, e Bro-C'hall.
 
Ar c'hanoe-kaiak er C'hoarioù Olimpek:
Linenn 30 ⟶ 28:
Ar slalom a zo bet ur sport Olimpek e 1972, kaset kuit e pad 20 bloaz hag adlakaet e 1992.
 
==En dour sioul==
 
Linenn 42 ⟶ 39:
Ha neuze e sach war e c'hanoe gant sikour an harp-se. Pa grog ar fiñv-se, emañ dija o soñjal en hini a zeu en ur lakaat e lez en a-raok. An hentad a zo graet war e dro gant taolioù pagailh brasoc'h e fin an taol.
 
Diaester ar sport a deu eus distabilteddistabilded al lestr. Ar jestroù na vefe ket diaes da arloañ ma vefe stabiloc'h ar bigi. Met pal ar sport a zo da vont ar buanañ posupl ha neuze eo ret kaout lestroù skelbet. Ar c'hayaker pe ar c'hanoeer a zo neuze o tiwall dibaouez, ha c'hoarvezout a ra ivez gant gwellañ gourdonerien ar bed, drezi holl gant ar skuizhder goude ur bern kampionadoù.
 
Ur bern seurt bigi a zo posupl implijout : ar c'hayakoù ha kanoeoù ur plas, met ivez daou blas pe tri. Anv al lestr a zo savet gant lizherenn kentañ e anv leun e galleg (K evit kaiak, C evit kanoe ), hag goude an niver a blasoù a zo ennañ. Da skouer : K1, K2, K4, C1, C2 ha C4. Ar c'hampionnad a zo heuliet gant ur vag keflusker hag en deus ar gwir da zivarrekaat ar genstriverien.
Linenn 48 ⟶ 45:
==Aozadur an oberiantiz==
 
Ar c'hanoe-kaiak a strolla ar sport olimpek, met ivez dudi an douristelezh hag ar c'henwerzherezhhenwerzherez.
E Bro-C'hall ez eo meret gant an FFCK http://www.ffck.org/, hag gant an ICF http://www.canoeicf.com/ en etrevroadel.
 
==DiskibliezhioùDiskiblezhioù Bro-C'hall==
 
*En dour red :
Linenn 75 ⟶ 72:
An dikibliezh-se a zo un doare da weladenniñ ar c'hostoù, pe c'hoazh d'ober mereadennoù bihan, ha gwelout ar pezh a zo diposupl da welet a-dal an douar. Pleustret e vez gant bigi hir, a stumm hengounel, tost 5 metrad gant kombadoù didreuzus a-benn gwareziñ an dilhadoù hag an dafar evit en em lec'hiañ, pe c'hoazh kaiakou e polietilen, ledan ha stabil-tre evit an douristelezh. Gant ar c'haiak war vor eo posupl da besketañ ar pezh a zo difennet gant listri an neuñverien.
 
==Ar gourdonadennoùgourdonadurioù==
 
Ar gourdonadennoùgourdonadurioù a zo miret dreist-holl gant aozadur etrevroadel ar c'hanoe (FIC). Ar c'hanoe-kaiak a zo degemeret evel ur sport abaoe 1936 a drugarez d'ar redadeg fonnus (war 200m, 500m hag 1000metrad war un trepas). Ar slalom a zo nemet abaoe 1972 (paouezet eo bet goude ar bloavezh-se betek c'hoarioù olimpek Barselona e 1992). An diskibliezhioù nann-olimpek a zo an diskennidigezh-ster, ar freestyle, ar c'haiak polo hag an diskibliezhioù-se a zo graet war o-dro gant an FIC.
 
*Redadeg fonnus : war an dour sioul, pep gourdoner a zo staliet en un trepas eeun betek an degouezh. An hirderioù a zo eus 200, 500 ha 1000 m evit ar baotred er sprint, met mont a ra betek 5 km hag ar maratonioù evit an hir-badus. Met ar c'haiakoù a c'hall bezañ gant meur a blasoù(1;2 pe 4 den).http://i.eurosport.fr/2006/08/19/302813-1352141-317-238.jpg