|
[[Rummad:Sevenadur]]
{{brezhonekaat}}
An termtermen "'''media'''" a sozo bet kemeredkemeret ewidevit roiñ un hanoanv d'un nebeud moienoùtuioù komunikañ ijined(pe "pellgehentiñ") ijinet ewidevit kasskas titouroù da miliadoùviliadoù pe milionoùda àvilionoù a dud. Tro-dro d'ar bloaz [[1920 ]] eoe bedoa krouedbet krouet ar ger gant ar [[saozneg |saosnegerien]] erien, pap’o o-doa -int gweledgwelet ar [[radio]] en emo ziorrentiorren ha tizhoudtizhout ar bobl war skeul ur vro a-bezh. ▼[[Category:Kultur]]
==Etimologiezh==
▲An term "'''media'''" a so bet kemered ewid roiñ un hano d'un nebeud moienoù komunikañ ijined ewid kass titouroù da miliadoù pe milionoù à dud. Tro-dro 1920 eo bed kroued ar ger gant ar [[saozneg|saosnegerien]], pa o-doa int gweled ar [[radio]] en em ziorren ha tizhoud ar bobl war skeul ur vro a-bezh.
An termtermen kentañ a sozo "''mass media''" ('mass' = « massoùyoc'hadoù-tud », 'media' = liester deus 'medium', ur ger [[latin]] ewidevit « moaien »). Ne vez kedket implijedimplijet kemendkement- allse muiken aral lavarenn en he phezhfezh. ▼
==Etimoloji==
▲An term kentañ a so "''mass media''" ('mass' = « massoù-tud », 'media' = liester deus 'medium', ur ger [[latin]] ewid « moaien »). Ne vez ked implijed kemend-all mui ar lavarenn en he phezh.
==Ster==
TalvoudTalvezout a ràra ar ger ewidevit ar moaienoù kommunikañ komunikañ-mañ :
* ar [[Gwask|Wask]] :
** ar [[kelaouenn|c'helaouennoù]] hag ar [[kazetenn|c'hazetennoù]]
** ar [[journal|journalioù]]
** ar magazinoù
* an [[anrejistramant|anrejistramanchoù]]enrollañ war [[disk]]
* ar [[sinema]]
* ar [[radio]]
* ar [[televisionskinwel]]
* an [[Internet]], nemednemet amañ n'eus ked kaoskaoz deusdus ar moaian teknik (ar protokol TCP-IP, henihini an [[Ethernet]]...), medmet deuseus an ollholl servijoù ijinedijinet ewidevit kasskas titouroù : [[e-mail]], [[World Wide Web]], [[IRC]] (''Internet Relay Chat''), [[FTP]] (''File transfer protocol'') ha kement a sozo...
KrouedKrouet zoeo bedbet iweivez, bae fin ar 20ved20vet kantved, an termtermen « [[multi-media]] » ewidevit lâred binwijibinviji gouest da zispakañ traoutraoù deuseus meur àa natur (skrid, son, imajoùskeudennoù).
==IstoarIstor==
GanedGanet eo bedbet ar media er 20vet kantved, pa oa bedbet kavedkavet possublposupl, diwar progreioùaraokadennoù an teknikoù, da skignañkignañ titouroù dre :
* moullañ war ur skeul brasvras (cf. ar [[moullerezh]])
* gwaskañ diskoù du ha CD-ioùCDioù memes mod
* anrejistriñenrollañ sonioù gant bandennoù magnetik
* tennañ [[film|filmoù]] sinema aes-tre
* telefoniñpellgomz (ewidevit ober bruderezh, pe ewidevit kasklask enfluañsiñlevezoniñ an dud)
* kasskas ar vouezh, ar son, hahag anar imajoùskeudennoù da miliadoùviliadoù àa dud dre ar radio, anar teleskinwel, an Internet.
RedRet eo pouesañpouezañ war kavadenn an teknikoù elektronik bae penn kentañ ar 20ved20vet kantved : urun resondoare vrasbras int bedbet ewidevit diorrôadurdiorroadur ar radio hag anar teleskinwel, ha goude-se c'hoazh, ewidevid niverisañniverelaat son, skrid hagha imajoùskeudenn. An teknikoù niverisañniverelaat a sozo bedbet implijedimplijet da gentañ ewidevit anar telefonpellgomz ha goude ewidevit anaar teleskinwel, ar skingomz (radio), ha ewidevit lakaadlakaat an [[ordinateur|ordinateurioùurzhiataer]]ioù da gomsgomz etresekenetreze koulskoulz dre an orjalenn ha dre ar [[gwagenn elektromagnetik|gwagennoù elektromagnetik]].
==Implij ar media e-barzh ar gevredigezh==
InvestissañPostañ arc'hant e-barzh industriindustriezh ar mediaoù a zegasszegas un distro oa heuliañheuilh ur plan linearlinennek : gounidoù a vez diwar bebpep skwerennskouerenn gwerzhedgwerzhet : ar c'houstioù drehoustoù a-unanennoù a zigresk pa gresk ar c'hantiteoùhementadoù. Setu peragperak zoez bedeus savedbet savet pinvidigezhioù ken bras gant meur àa [[antreprisembregerezh]] media.
ewidE [[kevredigezh]]ioù demokratel e c'hall ar mediaoù bezañ tuet da servij ar bobl (en o zouesk an elektourien) evit titouriñ an dud war traoudraoù en balañs e-barzh ar gevredigezh : oberioù ar [[gouarnamant]], oberioù an antreprisoùembregerezhioù, traou da ewezhiañevezhiañ, a beb sortseurt all... Lod a sozo jaledchalet gant konsañtracionar strishadurioù war ar mediaoù a weler muioc'h-muiañ, betegbetek soñjal emàemañ, diwar ar fedoù-se, an demokrassidemokratelezh en danjerdañjer. ▼Ba [[kevredigezh|kevredigezhioù]] [[demokrassi|demokratik]] ec'h hall (pe e dle ?) ar mediaoù bezañ tued da servij ar bobl (en o thouesk an elektourien)
▲ewid titouriñ an dud war traou en balañs e-barzh ar gevredigezh : oberioù ar [[gouarnamant]], oberioù an antreprisoù, traou da ewezhiañ, beb sort all... Lod a so jaled gant konsañtracion ar mediaoù a weler muioc'h-muiañ, beteg soñjal emà, diwar ar fedoù-se, an demokrassi en danjer.
[[cs:Média]]
| 