Poderezh : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
D reizhañ hag adframmañ
Linenn 1:
{{Raktres Lise Diwan}}
[[skeudenn:Nepal Himalaya Pavillon Wiesent 12.jpg|thumb|right|350px|Podour e Nepal.]]
 
Ar '''boderezh''' a zo un oberiantiz arzel, a zo diazezet war krouidigezh pezhioù prierezh, savet diwar ur meskaj douaroù. An arzioù-mañ a zo poazhet er forn hag anvet int ivez "poderezh". Bez e c'hellont bezañ traoù talvoudek evel : pladoù, asiedoù, podoù,..., pe objedoù kinklus.
 
== '''Poderezh''' ==
 
 
Ar boderezh a zo un oberiantiz arzel, a zo diazezet war krouidigezh pezhioù prierezh, savet diwar ur meskaj douaroù. An arzioù-mañ a zo poazhet er forn hag anvet int ivez "poderezh". Bez e c'hellont bezañ traoù talvoudek evel : pladoù, asiedoù, podoù,..., pe objedoù kinklus.
Ar boderezh a zo graet evit ar gerent hag ar vugale, un oberiantiz a distign eo. Lakaat a ra da vleuviñ an dud dre ma c'hellont dispakañ o barregezhioù, o spered krouiñ hag o emfiziañs.
 
 
==='''An danvez :'''===
Graet 'vez poderezh gant pri hag a zo a orin ur meskaj etre pri, merl ha danvez-kailhastr. Padal e vez komzet eus "douar" labouret. E ti ar bourvezerien arbennikaet, e vez kavet an aliesañ pri gwenn, ruz ha du. Met gwerzhañ a reont ivez pri gant livioù dreistordinal : roz, gwer, glas,...
 
 
==='''An ostilhoù :'''===
E gwirionez, an holl ostilhoù boutin a c'hellont bezañ implijet evit reiñ louc'hoù kinklus er pri, da skouer : loaioù, kontilli, fourchetezoù, stouvoù kreion, kregin,...
Ur wech poazhet ar pri, ez eus tu livañ ar pezh gant barroù-livañ boutin ha gant oksid evit livañ.
 
 
==='''An teknikoù evit ober poderezh :'''===
6 doare disheñvel a zo evit stummañ an douar. :
 
 
[[Skeudenn:Makingpottery.jpg|250px|thumb|ur pezh graet diwar al labour war an turgn]]
Linenn 42 ⟶ 37:
 
 
*Ar moulerezhvoulerezh : an douar a zo dourennek he ket toazek. Produet eo gant ur meskaj poultr pri a zo tanav ha gant dour. Anvet eo neuze barbotine. Evit stummañ diavaezh ar pezh, e vez implijet ur moull e plastr peogwir e lonk an dour. Dac'haet e vez ar barbotine er moull dibabet e-pad un nebeut amzer. An dour a vez neuze lonket gant ar plastr ha douester an douar dourennek a bign e tal ar speurennioù. Gortozet e vez betek ma vo sec'h ar pezh moullet. An divouladur a zo aesaet gant diaezhennadur an dour , he deus bihanaet ar volum. War-lerc'h eo ret leuskel c'hoazh da sec'hiñ a-benn kaout un dac'h ler. Tu 'zo neuze d'an turgner difaziañ an diglokterioù ha toullañ troad ar poderezhboderezh.
 
 
==='''Ar Sec'hadur :'''===
Ur wech echu ar pezh, ret eo lenkrañ anezhi gant ur spoent glebiet ha lakaat da sec'hiñ e-pad ur sizhun evit ur sentimetr tevder. Da heul briket e vez anezhi gant paper gwer pe "Scotch Brite". Lenkret e vez anezhi c'hoazh, ar pezh a tenno an direizhderioù.
 
 
==='''Ar Secsec'hadur :'''===
==='''Poazhañ hag amailhañ ar poderezh :'''===
Ur wech echu ar pezh, ret eo lenkrañ anezhi gant ur spoentspoueen glebiet ha lakaat da sec'hiñ e-pad ur sizhun evit ur sentimetr tevder. Da heul briket e vez anezhi gant paper gwer pe "Scotch Brite". Lenkret e vez anezhi c'hoazh, ar pezh a tenno an direizhderioù.
An arzoù poderezh a zo lakaet div wech da poazhañ en ur forn ispisial. Ur wech kentañ araok amailhañ hag ur wech all goude.
 
*poazhadur kentañ : a servij da pobañ an douar. Pignerezh an temperadur a zo gorrek er penn kentañ, tro-dro 100°C dre eurvezh e-pad 5 eurvezh dispartiet evit ma torfe ket an objedoù. Goude e vez kemmet an temperadur da 1000°C. Anvet eo ar poazhadur kentañ : ar "biscuit".
 
==='''Poazhañ hag amailhañ ar poderezh :'''=boderezh==
Tu ‘zo neuze kinklañ ar boderezh gant barroù livañ ha oksid eus livioù disheñvel. Ar « biscuit », kinklet gant al livioù c’hoantaet, a zo lakaet da soubañ en amailh. An amailh, a c'hell bezañ lakaet ivez war ar pezh gant ur barr-livañ pe ur bistolenn ispisializet. Ur seurt poultr livet eo hag a zo distrempet gant dour.
An arzoù poderezh a zo lakaet div wech da poazhañ en ur forn ispisial. Ur wech kentañ araoka-raok amailhañ hag ur wech all goude.
 
*eilAr poazhzdur'''poazhadur :kentañ''' a servij da stagañpobañ an amailhdouar. TroPignerezh an temperadur a zo gorrek er penn kentañ, tro-dro 960100°C edre vo tommet ar forneurvezh e-pad 5 eurvezh dispartiet evit arma "[[Faïence]]"ne dorfe ket an objedoù. ArGoude pezhe avez teukresket daan vezañtemperadur lufretbetek 1000°C. Anvet eo ar poazhadur kentañ : ar wastell.
 
Tu ‘zo neuze kinklañ ar boderezh gant barroù livañ ha oksid eus livioù disheñvel. Ar « biscuit »wastell, kinklet gant al livioù c’hoantaet, a zo lakaet da soubañ en amailh. An amailh, a c'hell bezañ lakaet ivez war ar pezh gant ur barr-livañ pe ur bistolenn ispisializet. Ur seurt poultr livet eo hag a zo distrempetmesket gant dour.
 
*An '''eil poazhadur''' a servij da stagañ an amailh. Tro-dro 960°C e vo tommet ar forn e-pad 5 eurvezh evit ar [[Feilhañs]]. Ar pezh a teu da vezañ lufret.
An temperadurioù poazhadur , o vont eus 850°C da 1400°C a zo dibabet hervez an douaroù implijet. Diforc’hiet ‘vez ar " faïence" poazhet da temperadurioù izel hag ar "[[Grès]]" pe ar poselen poazhet, da temperadurioù uhel ( etre 1250°C ha 1400°C°).
 
'''''Ar fornioù implijet''''' e poderezh o deus ur meizadenn disheñvel eget ar re all. Bez e c’hellont bezañ :
 
An temperadurioù poazhadur poazhañ, o vont eusetre 850°C daha 1400°C, a zo dibabet hervez an douaroù implijet. Diforc’hiet ‘vez'vez ar " faïence"[[feilañs]] poazhet dagant temperadurioù izel hag ar "[[Grèskrag]]" pe ar poselenborselenn poazhet, dagan temperadurioù uhel ( etre 1250°C ha 1400°C°).
''fornioù evit koat'' : ar re mañ a oa ar fornioù gentañ o deus servijet da poazhañ priajoù. A drugarezh dezho ez eo bet krouet priajoù gant un talvoudegezh uhel e China ha Japan. Bez e c’hellont a-dra sur poazhañ d’un temperadur uhel an objedoù porselenn met ret eo mestroniañ mat : choas ar c’hoad a vo lakaet e-barzh, an aozadur hag eveshaerezh ar poazhadur.
 
pe===Ar fornioù elektrek/gazek.===
 
'''''Ar fornioù implijet''''' e poderezh o deus ur meizadenn disheñvel eget ar re all. Bez e c’hellont bezañ :
 
*''fornioù'Fornioù evitgant koat''' : ar re mañ a oa ar fornioù gentañ o deus servijet da poazhañ priajoù. A drugarezh dezho ez eo bet krouet priajoù gant un talvoudegezhdalvoudegezh uhel e China ha Japan. Bez e c’hellont a-dra sur poazhañ d’ungant un temperadur uhel an objedoù porselenn met ret eo mestroniañ anezhe mat : choaschoaz ar c’hoad a vo lakaet e-barzh, an aozadur hag eveshaerezhevezherezh ar poazhadur.
 
*Fornioù gant gaz pe tredan.
[[Skeudenn:Töpferscheibe.jpg|200px|thumb|un turgn]]
==='''Podour :'''===
 
==='''Podour :'''===
[[Skeudenn:Töpferscheibe.jpg|200px|thumb|unUn turgn]]
Meiziñ ha fardañ objedoù prierezh talvoudek pe kinklus, eo labour ar podour.
Gant sikour un turgn pe gant an div dorn nemetken eo savet ar poderezhboderezh gantañ. Implijout a ra kaliteoù douardouaroù gant perzhioù disheñvel ha temperadurioù poazhañ disheñvel evit poazañ anezho. Evit bezañ efedus a-benn gwerzhañ anezho ret eo dezhañ krouiñ pezhioù dreistordinal hag a blijfe d’ar brenerourienbrenerien.
 
 
==Liammoù diavaez==
==='''Lec'hiennoù internet'''===
*(fr) http://www.poterie.fr/
*(fr) http://www.poteries.net/
*(fr) http://www.poterie.com/
 
[[an:Alfarería]]