Henroma : diforc'h etre ar stummoù

 

 

{{pennad pennañ|Krouidigezh roma}}

 

Hervez an [[hengoun]] hag ar [[mojenn|vojenn]] [[latin]] e vije bet diazezet Kêr Roma e [[753 kt JK|-753]]. [[Romulus]] a vije bet savet gantañ kêr [[Roma]] e-lec'h m'emañ ar [[Menez Palatin]] e-kichenik an [[Tiber (stêr)|Tiber]] e-tro [[753 kt JK|-753]] ma voe bodet strolladoù [[Latined]], [[Sabined]] ha, marteze, [[Etrusked]]. Prouet eo bet gant an [[arkeologiezh]] e oa bet kroget an dud d'ober o annez war an tuchennoù en-dro da Roma e-tro an {{Xvet kantved kt JK}} ha ma yeas an dud war baotaat adal an {{VIIIvet kantved kt JK}}

 

{{pennad pennañ|Monarkiezh roman}}

 

</br>

 

[[Skeudenn:SPQR-Stone.jpg|thumb|right|300px| </center>'''[[SPQR|Senatus PopulusQue Romanus]],</br> Ar Sened ha Pobl Roma'''</center>]]

De ''res publica'' (lat.) "an dra foran".

''Evit gouzout hiroc'h diwar-benn framm sokial ar Republik, sellet ouzh [[Kevredigezh ar Republik roman]].''

 

[[Skeudenn:Roman Empire Map.png|thumb|400px|An impalaeriezh roman en he barr, e-tro [[120]]]]

Kregiñ a ra an [[impalaeriezh roman]] goude ganedigezh [[Jul Kaezar]] ha donedigezh Octavius [[Aogust (impalaer)|Augustus]] d'ar galloud. E-ser damantiñ d'an [[urzh senedel]], e kreñva [[Aogust (impalaer)|Aogust]] e c'halloud personel. Gras da labour al lejionoù e teu a-benn da vrasaat ar bed roman a-galz. Aozañ a ra an impalaeriezh dre [[proviñs roman|broviñsoù]] meret a-drugarez da [[urzh ar varc'heien]].

''Sellet ouzh ar pennad [[Aozadur kêr Roma]] evit dizoleiñ an diskoulmoù lakaet e plas evit merañ ar gêr veur-mañ''

 

Difenn an impalaeriezh a-enep gwask bepred kreñvoc'h ar [[Germaned|C'hermaned]] a zegasas d'e heul milourekadur an impalaeriezh. Goude [[tiernelezh Severus]] e rank an impalaeriezh talañ ouzh un [[enkadenn an IIIe kantved|enkadenn]] bolitikel ha sokial vras en {{IIIe kantved}}. A-benn e teu [[impalaerien Illiria]] da adsevel an traoù en o rez a-benn ar fin e dibenn an {{IIIe kantved}}. War dreuzoù ar {{IVe kantved}} e c'hall an impalaeriezh addispakañ he nerzh goude meur a dreuzfurmadur bras : [[ranndaur an impaleriezh roman|Rannet eo an impalaeriezh]] hag ingalet eo ar galloud etre impalaerien ([[tetrarkiezh]], ha goude [[Aogust (titl)|Aogust]] eilet gant [[Kaezar (titl)|Kaezared]]), treuzkaset eo ar [[kêr-benn|gêr-benn]] da [[Kergustentin|Gergustentin]], [[diharzveliezh]], pounneraet eo ar velestradurezh, germanekaet al lu. Ambrouget eo an [[treuzfurmadur]]ioù-se gant diorroidigezh ar [[Kristeniezh|relijion kristen]].

 

{{Proviñsoù roman 120}}

 

Goude bezañ bet adunanet evit ar wech ziwezhañ e [[394]] gant [[Teodosius Iañ|Teodosius I{{añ}}]], eo daouhanteret an impalaeriezh adarre :

* Dindan daou rummad tud eo beuzet [[Impalaeriezh roman ar C'hornôg]] dindan lanv ar pobloù german. Lakaet e vo un termen dezhi e [[476]], un deiziad hag a zo bet dalc'het gant an istorourien evit lakaat termen d'an [[Henamzer]].

* [[Darempredoù etre ar relijion roman hag ar relijionoù all]]

 

Andon an [[arz roman]] zo da glask eus tu ar sevenadur italek met ne grogas da vleuniañ da vat nemet goude bezañ kejet gant an [[Arz henc'hresian|arz gresian]] a vo drevezet gantañ e-pad pell.

 

* An [[ergastuloù]] (Bac'hioù ha prizonioù)

 

* {{notenn|Bizantion}} Ne renker ket e istor Henroma, hini [[Impalaeriezh roman ar Reter]] (Impalaeriezh vizantat), [[Kergustentin]] he [[kêr-benn|c'hêr-benn]] goude [[330]]. Padet eo eus [[285]] betek [[1260]] (alouberezh [[Trabzon|impalaeriezh Trebizond]])

== Levrlennadur ==

 

* {{fr}} [http://perso.wanadoo.fr/revuesocialisme/s10empireromaine.htm An impalaeriezh roman - un dielfennadenn varksour] gant an arkeologour saoz Neil Faulkner

 

{{hensevenadurezhioù}}

 

ar pennadoù :

 

hag ar rummadoù :

 

[[Rummad:Henroma|*]]

[[vec:Storia romana]]

[[vi:La Mã cổ đại]]

[[yi:אוראלט רוים]]

[[zh:古罗马]]