Walt Disney : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
{{Raktres Lise Diwan}}
Walt Disney a oavoe ganet d'ar 5 a viz Kerzu 1901 e Chicago er Stadoù-Unanet, ha marvetmarvas e Los Angeles d'ar 15 a viz Kerzu 1966 da 65 bloazh. E anv gwir a oa Walter Elias Disney, Elias a oa anv-bihan e dad ha Walter hini ur mignon bras d'e dad Walter Parr, a oa beleg hag en deusdoa badezet anezhan d'an 8 a viz Even 1902. Pevare mab Elias Disney ha Flora Call e oa. Ganet e oa en urun familhtiegezh izelek, tri breur brasoc'h evitanevitañ en devoa hag ur c'hoar daou vloaz yaouankoc'h evitanevitañ. E-pad e grenardiezhgrennardiezh ne rae nemet labourioù bihan a-hed an hanvhañv hag un darempred bihanik e oa gant ar Chicago Art, met ne oa ket tonket tamm ebet d'ar vrud.
Anvet e oa evel ur kenderc'her, sevener ha leurenner tresadennoù-bev evit arvesterien liessseurtliesseurt-tre. Un den dedenetdedennet-tre gant e vicher, gouestlet en deus e vuhez d'e arvesterien ha d'e zudennoù ken dishenveldisheñvel an eil d'egile.
E penn ar firm etrevroadel Walt Disney Company e oaedo. Krouet gantangantañ e 1923 ha chomet en e penn betek e varv, aetez eoeas war gresk an embregerezh betek dont da vezanvezañ unan eus produerien filmoù pennanpennañ. En hag an dud a laboure gantangantañ o deus krouet ul lodenn vras eus tudennoù azeul bed an tresadennoù-bev. Unan anezho a zo sonjet evel un dudenn aghag a skeudenn Walter Elias Disney en e berzh : Mickey Mouse. Laosket en deus ur vrud hag un azeulerezh eus e labour war e lec'h ha c'hoazhoazh war-lec'h e varv e chom roue war rouantelezh an tresadennoù-bev.
Bevet en deus Walt Disney diwar e entan, en deus lakaet anezhananezhañ da grouingrouiñ bedoù burzhudus gant o zudennoù ken ispisalispisial, peadra da lakaat an holl da hunvrealhuñvreal.
 
==Buhez==
 
 
=== Bugaleaj ha KrenardiezhKrennardiezh ===
Ganet e oa Walter Elias Disney d'ar 5 a viz Kerzu 1901 e Chicago. Walter a oa anv ur mignon bras d'e zad a oa beleg hag a badezas anezhananezhañ d'an 8 a viz Even 1902, hag Elias a oa anv e dad. Pevare mab Elias Disney ha Flora Call e oa. Herbert Disney, Raymond Disney, ha Roy Disney a oa e tri breur henanhennañ, ha Ruth Flora Disney a oa e c'hoar yaouank. Ganet e oa en ur familh izelik, e dad a oa kalvez hag aran familhtiegezh ne veve nemet diwar e gopr. Flora Call a oa kelenerezkelennerez er skol kentankentañ derez hag Elias Disney a oa e penn un embregerezh bihan er gennad savadurioù, met e 1906 a-gaost d'un enkadenn ekonomikel ne c'hell ket mui decderc'hel e embregerezh hag a ra freuzh stal. Rediet eo neuze ar familh ag a veve e kerkêr, da zilojinzilojiñ war ar -maez, en un atant e Marceline er Missouri. E-pad ar bloavzhioùbloavezhioù da heul e labour Elias en atant.
Da 8eizh bloazhvloazh eez yeaseas d'ar skol evit ar wech kentan e Marceline, ne oa ket aet er abretoc'h a-benn mont d'idi er memes koulz evit e c'hoar Ruth. DedenetDedennet eo dija Walt gant an tresantresañ hag e tenn splet eus e amzer vak evit tresantresañ. E 1909 eo gwerzhet an atant rak eo klanvklañv Elias ha ne c'helle ket mui kargankargañ labourioù an atant war e chouk. Neuze e vev ar familh en un ti feurmet betek 1910, pa tilojont e Kansas City evit adkavout daou eus breudeur Walt, Herbert ha Raymond. Eno e labouras EliasenElias en un embregerezh dasparzh kazetennoù, ha sikouret e veze gant Walt ha Roy p'o devoa amzer vak, evit pourvezinpourveziñ ezhommoù aran familhtiad. E 1917, e tistro Walt hag e familh e Chicago lec'h ma labouras en evel gwerzhour finvfiñv en trenioù. Eno e krogas ivez gant kentelioù tresantresañ gant Leroy Gosset a oa un tresour flemus. Pa tegouezhas an Amerikaned er brezel bed kentankentañ e 1917 e falsas Walt e oad e-benn gellout mont e Europa gant an arme evel klanvdiourklañvdiour. E 1919 e tistroas e Kansas City, hag eno e kavas ul labour en ur studio bruderezh hag e kejas gant Ub Iwerks un tresour. War lec'h o zaol kaer er studio e vezas garedonaet an daou zen gant un Academy Award. War leclerc'h bezanbezañ labouret evit Kansas City Film Ad e krouas e embregerezh Laugh-O-Grams, met poan o devoa ar skipailh da werzanwerzañ o labour. Freuz-stal a reas ar studio ha distreindistreiñ a reas Walt eda Los Angeles davet e breurvreur Roy.
 
=== Deroù ar studioioù ===
Sevel a reas Walt ur studio bihan e karrdi e eontr, e Hollywood. Eno e veze embannet rummadoù Alice's Wonderland, a oa ur menozhmennozh eus Walt diboeabaoe un neubeut bloavezhioù dija. Ur vrud krenn a oa bet gant ar rummad-se. Labourat a rae gant ur skipailh, anezho Lilian Bounds a euredas e miz gouere 1925. Er memes mare eez yaeae ar studio war vrasaat, hag en em stailhas en ur savadur wir. E 1927 e paouezas gant ar rumm Alice's Wonderland. Met ur gudenn velestradurel diwar-benn ur c'hevrat a savas etre Charles Mintz, un den karget a gefridi, ha Walt Disney. Charles Mintz a gemeras, a-benn ar fin penn holl raktresoù an embregerezh. Neuze e kuitas Walt an embregerezh hag e tistroas e California gant e gwreg Roy hag Ub Iwerks. Ar vojenn a gont e oaedo en tren evit distreindistreiñ eno, war leclerc'h bezanbezañ kuitaet Charles Mintz fuloret, e tresas ar Mickey Mouse gentangentañ, da gentangentañ anvet Mortimer Mouse. E 1927 e vezas elbannetembannet evit ar wech kentankentañ ur film gant mouezioùmouezhioù anvet The Jazz Singer, adalek ar mare-se en devoa komprenet Walt e oa ret dezhandezhañ, m'en devoa c'hoant brudanbrudañ e labour, lakaat mouezioùmouezhioù war e dresadennoù. Neuze e tivizas Walt reinreiñ e vouezvouezh da v/MickeyVickey. E 1931 e vez priz un dresadenn -vev 8e munutenn tost da 13.000$.
 
=== Ar vurd en e berzh ===
[[File:Walt Disney Snow white 1937 trailer screenshot (13).jpg|250px|right]]
Er bloavezhioù 30 e oa deuet Walt Disney da vezanvezañ un dudenn arouezel hag brudet er bed a-bezh. Alies e oa kenveriet da Charlie Chaplin ha diskrivet evel ur mailh war ar sinema. Met memes ma oa hollvrudet Walt Disney hag e embregerezh e chome atav diloc'h ha ne lakae ket tout ar mennozhioù hag al labour war e gont. E 1931 e tivizas Disney e oa ret da dresourien an ebregerezhembregerezh gwellaat o live ; ha neuze e kasas anezho d'ar Chouinard Art School, met e 1932 Art Babbit a gendrec'has anezhananezhañ e vefe ur mennozh gwelloc'h aozanaozañ ar c'hentelioù er studio, ar pezh a vezas lakaet e plas en ur grouingrouiñ an Disney Art School d'ar 15 a viz Du 1932. Er mare-se e tiskleriastisklaerias Disney e raktres da sevel Blanche-Neige''Gwennerc'h hag ar seizh korrig'', ur film hir, neuze e strizaas al labour hag ar perzhded, evit dont a-benn da kaout ur skipailh hag ur studio gouest da dremen eus filmoù berr 8eizh munutenn da filmoù hir. Er memes mare e brasaasvrasaas familhtiegezh Walt gant e vecverc'h gantangantañ Diane Marie Disney a ganas d'an 18 avar viz Kerzu 1933 hag e eil vecmerc'h Sharon Mae Disney a ganas d'an 21 a viz Kerzu 1936. Adalek 1942 ar Stadoù-Unanet a oa empleget er brezel-bed penn-da benn, ar pezh a lakae diaes ar studioioù dre ma veze reduet implijidi ar studioioù, hag a-gaost d'an enkadennoù e oa difennet sevel filmoù hir ha koustus. Er bloavezhioù war-leclerc'h ar brezel e oa en o berzh ar studioioù Disney ha meur a film a vezas sevennet, tost da ur film bep bloaz. Levr ar Janglenn a oa ar film diwezhandiwezhañ sevennet gant Walt Disney. E 1966 a tiskler ur bizit voutin e ti ar medisin a tiskler eo Walt klanvklañv gant krin-bev ar skevent dre ma oa ur vutunerbutuner bras. AvansetAvañset-tre e oa c'hlenvedhleñved, tennet e oa bet neuze ur skevent dezhan, met 6 sizhun war-leclerc'h, d'ar 15 a viz Kerzu, e varvas en e kambrgambr een Ospital Sant-Josef e Burbank, a-dal d'ar studio savet gantangantañ. Douaret e oa betvoe e bered Forest Lawn Memorial Park e Glendale e California.
 
==Walt disney company==
Krouet e oa bet ar Walt Disney Company e 1923, gant Walter Elias Disney hag unan eus e 3dri breur brasañbrasoc'h Roy Oliver. Er penn kentañ o devoa krouet ur studio produadur filmoù, an Disney Brothers Studio e karrdi o eontr Robert, ha produet o devoa e-pad 3 bloazbloazh un neubeut rannoù eus ur rummad skinwel anvet '' Alice Comedies '', a oa skignet er skinwell. N'eo nemet adalek 1929 ma vezas anvet ar studio : Walt Disney Productions, hag adalek 1986 : Walt Disney Company. Ar film hir kentañ a vezas kaset da benn adalek 1932 a oa Blanche-Neige''Gwennerc'h hag ar seizh korrig''. 3Tri bloaz a kemeras sevenidigezh ar film, hag a verkas penn kentankentañ ur vrud ar studioioù Disney en o berzh. War leclerc'h e vezas kaset da benn ar filmoù Pinocchio ha Fantasia, aghag a oa bet aozet evit advrudanadvrudañ Mickey, met n'o devoa ket ar filmoù-se graet berzh neuze evit adtapout al live eo bet sevennet Dumbo. Da heul etre 1950 ha 1953 e sevenas tri film, Cendrillon a reas ur berzh, Alice e bro ar marvailhoù a oa bet ur c'hwitadenn ha Peter Pan en e verzh a tiskoueze e oa gwellaet live labour an tresourien hag ar skipailh produin a-bezhberzh.
D'ar 17 a viz GouereGouhere 1955 e oa bet digoret park Disneyland kentañ e Anaheim e California, e-pad oad aour an embregerezh e oa frouezhus ar mennozhioù nevez gant Walt hag e skipailh, hag o devoa c'hoant kas an embregerezh d'ar pep gwellan. Kalz a vennozhioù parkoù all a oa, Walt en devoa c'hoant sevel unan bedel, met mervel a reas a-raok bezañ kaset da benn ar raktres ag en devoa frouezhet e-pad meur a vloavezhioù en e benn.
Hiziv an deiz eo deuet Walt Disney Company an hini gentañ war marc'had an dudi kleweled er bed, hag ar parkoù a zo eus ar re gwelladennetañ.
 
==Skeudenn Disney hiriv an deiz==
 
War leclerc'h tout ar pezh a zo bet savet gant Walt Disney, etre ar studioioù, an dudennoù, ar bedoù marvailhus, hag ur vrud etrevroadel, ne chom nemet d'an heuliadenn kenderc'hel war an hent-se. Tout ar raktresoù posubl a oa bet raksoñjet gant Walt. Laosket en deus ur skeudenn a vadelezh burzhudus warnañ hag e dudennoù karet. Ar grad-vat laosket war Walt Disney a zo arouez ul labour entanet ha pizh, kaer ha dudius, peadra da lakaat ar sellerien da hunvrealhuñvreal en ur bed all.
 
== Filmoù savet gant Walt Disney ==