Sonerezh Breizh : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
|||
Linenn 1:
{{Raktres Lise Diwan}}
==Sonerezh Breizh==
Ar sevenadur keltieg en deus awened sonerien Breizh. Ober a reont berzh e diavaez Breizh, dreist holl adalek 1972 pa grog ar sonerezh d’en em yaouankaat gant strolladoù nevez ( [[Ar re yaouank]], [[Alan Stivell]] … ) o kas war-raok ar sonnerezh. Levezon ar broioù estren evel ar broioù keltieg all o deus pinvidikaet hengoun ar vro▼
▲Ar sevenadur
===Istor===▼
▲===Istor ar sonerezh===
E-pad pell a oa dispartiet sonerezh Breizh etre teir lodenn ar sonerezh evit ar festoù hag evit dañsal ([[Kan-ha-Diskan]], heuliadoù dañs), sonerezh dous (meuleudioù, [[gwerzioù]], [[kanaouennoù martolod]]) ha sonerezh iliz ([[kantikoù brezhoneg]]). Ar sonnerezh ha zo merket gant ar lec’hioù ( Parroz, Keriadenn, [[Bro Fañch]], [[Bro Sizun]], [[Bro Fisel]] … ), hag ivez gant ar rannadennoù yezh e [[Breizh Uhel]] (e-lec’h ma ‘vez komzet gallo) ha [[Breizh Izel]] (lec’h ma vez komzet brezhonek).▼
O tigreskiñ abaoe ar [[1añ Brezel Bed]], en eilvet lodenn eus an XXvet kantved ar sonerezh a zo o en em adnevezañ. Etrezek an traoù nevez-mañ, tu zo menegiñ :▼
▲E-pad pell, sonerezh Breizh a oa dispartiet
▲O tigreskiñ abaoe ar
• Krouidigezh ar bagadoù goude ar brezel
• Penn kentañ ar c’hanaouennoù stourm ([[Glenmor]])
• Adkaset eo an [[telenn keltieg]] gant Alan Cochevelou (anvet diwezhatoc’h [[Alan Stivell]]),▼
▲• Adkaset eo an
• Implijet e vez binjivi a ne oa ket anavezet gant ar sonerien: binioù bras [[Bro Skos]], gitar klev ▼
• Lieskementadur an eskemmoù sonnerezh gant ar [[broioù keltieg]] estren ([[Iwerzhon]], [[Bro Skos]], [[Bro Gembre]] ha [[Bro Kerne]]), hag a oa krog dija en XIXvet kantvet▼
▲• Implijet e vez binjivi a ne oa ket anavezet gant ar sonerien : binioù bras
• Krouidigezh embregerezhioù ispisialiset e-barzh dastumadeg ar sonerezh hengounel ([[Dastum]]), e-barzh ar c’hannañ ([[Kan ar Bobl]]), ar sonnerezh-benveg (BAS pe "Bodadeg ar Sonerion") pe an dañs (Kendalc'h ha War 'l leur),▼
▲• Lieskementadur an eskemmoù
▲• Krouidigezh embregerezhioù ispisialiset e-barzh dastumadeg ar sonerezh hag ar c'hanaouennoù hengounel (
• Ar c’hentañ festoù-noz e salioù, festoù aozet diouzh noz evit dañsal dansoù hengounel.
Adalek 1965
===Sonerezh Hengounel ha Sonerezh Klasel===
Ar binviji arouezus ([[biniou]], [[bombard]]) implijet er sonnerezh a diskenn eus famille an [[oboelloù]].▼
E-barzh kalz a broioù ha rannvroioù, Ar binviji dre aer hengounel a zo bet implijet e-plas an [[oboelloù]] a-raok mont da get nemet (mais pas seulement) ar bombard a dreistbevas e Breizh, setu perak e cheñch ar sonnerezh a-vreizh eus ar reoù all.▼
Goude bezañ bet tost da mon da get e kreizh an XXvet kantvet, ar c’houpladoù (bombard ha biniou kozh) o deus adkoumeret startijenn; ar festou noz hag c’henstrivadegoù sonerien a zedenn kalz ar c’henstriverien hag arvesterien. E-pad ar bloavezhioù 1970, e vez graet kalz dastumadegoù meuleudioù, [[gwerzioù]] ha dañsoù. Kalz a tonioù ha sonioù a zobet savetaet gant sikour embregerezhioù ‘vel [[SKV]] (krouet gant [[Georges Epinette]]) ha [[Dastum]].▼
Hiziv an deiz, dre vrasadur an toniaoueg (strolladoù graet gant binviji lieseurt, implij ar binviji elektronek, enrolladennoù er studio hag all), ar skeuliad reizh a zo en em ledaet. Met memestra, sonnerien zo ([[Denez Prigent]] , [[Yann Fañch Kemener]], [[Erik Marchand]], [[Ar Breudeur Morvan]], [[Marsel Gwilhouz]]) a chomm staget d’ar skeuliad direizh. Ouzhpenn, ar sonerienn festoù-noz, alies dianavezet er-maez eus ar vro, a chomm stag ouzh ar skeuliad mañ.▼
▲Ar binviji arouezus (
===Sonnerezh Breizh Modern===▼
▲E-barzh kalz a
Pa ‘vez komzet eus sonerezh modern a-vreizh an anv kentañ a zeu en om soñj eo hini [[Alan Stivell]]. Daoù mennozh ‘zo d’an dra-mañ : pouezuster e oberoù hag e brud. Memes ma ne oa ket an hini kentañ o addimplijout (cf. labour ar bagadoù a-raokañ – ha gantañ -), [[Alan Stivell]] en deus modernekaet a-grenn sonnerezh breizh ha keltiek en ur treuzkas binviji modern ([[gitar elektrek]], [[gitar boud]], hag all hag all).▼
▲Goude bezañ bet tost da
Ouzhpenn da-se, implijet n’eus evit ar wech 1añ doareoù modern ha micherel evit ma vije anavezet ha treuzkaset e sonerezh, er bed a-bezh, en ur kregiñ gant arvesterien breizh, a na anavezen ket pe a vije serret d’ar sonnerezh-mañ.▼
Strolladoù all o implijout doare "rock" hag o dont da vezañ anavezet er maez eus [[Breizh]] : [[Tri Yann]], [[Stone Age]], [[EV]], [[Krêposuk]], [[Armens]], [[Merzhin]],[[Matmatah]],[[Tri Bleiz Die]], [[Ar re Yaouank]], [[Sonnerien Du]] hag all. ▼
▲Hiziv an deiz
E-pad ar bloavezhioù 2000 ez eus oberour-sonerienn nevez o tont war-well, evel [[Dom DufF]] ha [[Nolwenn Korbell]], ha war lerc’h [[Gwennyn]].▼
▲Pa ‘vez komzet eus sonerezh modern a
▲Ouzhpenn da-se, implijet n’eus evit ar wech 1añ doareoù modern ha micherel evit ma vije anavezet ha treuzkaset e sonerezh, er bed a-bezh, en ur kregiñ gant arvesterien breizh, a na anavezen ket pe a vije serret d’ar
▲Strolladoù all
E-pad ar bloavezhioù 90 ec'h erruas an hip-hop breizhat gant [[Manau]].
▲
===Ar Binviji===
Gwechall
E-pad an XIXvet kantved
Binviji all a zo bet hag a zo
==Liammoù diavez==
* [http://www.ina.fr/fresques/ouest-en-memoire/video/Region00008/les-grandes-fetes-interceltiques-et-de-cornouailles L'Ouest en mémoire (Ina) - Gouel bras e Brest 1950]
* [http://www.ina.fr/fresques/ouest-en-memoire/video/Region00019/neuvieme-edition-des-fetes-des-cornemuses-a-brest L'Ouest en mémoire (Ina) - Gouel ar binioù à Brest 1962]
* [http://www.ina.fr/fresques/ouest-en-memoire/video/Region00419/les-loisirs-en-campagne L'Ouest en mémoire (Ina) - "Les loisirs en campagne" 1975]
* [http://www.ina.fr/fresques/ouest-en-memoire/video/Region00507/klasker-toniou-kozh-collecteur-de-chansons-traditionnelles L'Ouest en mémoire (Ina) - Yann-fañch Kemener ur glasker tonioù kozh 1978]
|