Morfologiezh : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Alexbot (kaozeal | degasadennoù)
D Robot ouzhpennet: mhr:Мутлончыш
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
Un dachenn-studi yezhoniel eo '''ar vorfologiezh''' a bled gant an doare da sevel ha da grouiñ gerioù.
 
Meur a doarezoare morfologiezh a zo e gwirionez, da skwerskouer ar vorfologiezh diazezet war studi ar gerioù (saoz. ''word -based morphology''). Dre vras, avat, e c'heller lâretlavarout eo kevatal peurliesañ an termen ''morfologiezh'' gant studi ar [[morfem]]. Setu an doare teoriennoù a vo displeget er pennad-mañ.
 
Pep ger a vez savet diwar elfennoù nebeutañ anvet [[morfem|morfemoù]]. Klasket e vez reolennoù evit displegañ penaos e c'hell bezañ implijet pep doare morfem evit sevel [[ger|gerioù]] diwarne.
 
Ret eo ober un diforc'h ivez etre an daou doarezoare morfemoù pennañ:
 
:*[[Morfem distag|morfemoù distag]]: a c'hell bezañ implijet hepmuiken evel gerioù leun.
Linenn 15:
An [[Deveradurezh (yezhoniezh)|deveradurezh]] hag an [[displegadurezh (yezhoniezh)|displegadurezh]] eo an argerzhioù morfologel pennañ.
 
Talvezout a ra an deveradur da gemmañ ster pe [[rummad yezhadurel]] ur [[gwrizienn (yezhoniezh)|ger diazez]] keit ha ma talvez an displegadur da verkañ kefridioù ha perzhioù [[yezhadur|yezhadurel]], da skouer :
 
Displeget e vez ur ger pa vez staget morfemoù all outañ evit diskwel perzhioù yezhadurel ar ger-se er frazenn met hep cheñch na [[rummad]] na [[ster]] ar ger, da skwerskouer :
 
* '''Deveradurezh''':
Linenn 30:
Argerzhadurioù morfologel alle z eus avat, en o zouez ar [[c'hevrenandur]].
 
Ur [[ger kevrennek]] a zo anezhañ ur ger savet diwar divziv pe vui a [[Morfem distag|vorfemoù distag]], da skwerskouer :
 
:''ti-post''
Linenn 36:
:''ki-bleiz''
 
Ur ger a c'hell bezañ krouet e yezhoù 'zo diwar div morfemeziv vorfem-stag. Diouzh an tu all, avat, morfemoù stag ae c'hell morfemoù stag dont da vezañ implijet evel morfemoù distag. E saozneg, da skwer, e vez implijet da skouer an [[nevezc'her]] ''ism'' tennet diwar al [[Kenger|lost-ger]] ''-ism'' (kevatal da ''-iezh'' e brezhoneg, d.s. ''socialism'', ''conservatism'', ''fascism'' hag ivez ''hinduism'', ''buddhism'') evit talvezout kement ha ''ur gredenn benaketbennaket''.
 
 
== Alovorfemoù ==
 
Bep morfem a c'hell bezañ distaget e doareoù disheñvel hervez reolennoù rik-pe-rikoc'h o tennañ, peurliesañ, da lec'h ar morfem-se hag ar sonioù all tro-dro dezhi dreist-holl. E saozneg, da skwer, e vez distaget evel-se [[Mouezh (yezhoniezh)|mouzhiet]] pe [[Mouezh (yezhoniezh)|divouezh]] ar vorfemenn '-S' a dalvez da verkañ al liesterioù reizh a-benn klotaat gant [[doare distagañ]] ar sonenn gent:
 
:''cat'' > ''cats'' (distaget /s/ abalamour d'an /t/)
Linenn 49:
== Enteuzadur ==
 
Gant ar [[Renkadur hervez ar vorfologiezh|yezhoù enteuzel]] evel al [[latin]] da skwerskouer, e vez enteuzet meur a [[morfem yezhadurel|vorfem yezhadurel]] en unan. Da skwerskouer :
 
:dominus ("mestr") savet diwar ar [[Gwrizienn (yezhoniezh)|wrizienn]] ''domin-'' hag ul [[kenger|lost-ger]] ([[morfem distag]]) enteuzet a dalvet kement ha "([[anv-kadarn]]) [[jener (yezhoniezh)|gourel]], [[niver (yezhoniezh)|unander]], [[Nominativel-akuzativel|nominativel]]" war un dro.
Linenn 58:
== Treuzstummadur ==
 
Treuzstummadur (saoz. ''suppletion'') e vez graet outañ pa vez implijet ur ger disheñvel-mik diouzh unan all evit diskwel ur c'hemm a c'hellfe bezañ graet a-hendallhend-all dre implijout morfemoù, da skwerskouer :
 
:''lakaet'' < ''laka'' (gwrizienn) + ''-et'' (morfem reizh evit merkañ an anv-gwan verb)
Linenn 67:
== Gesamtbedeutung ==
 
ImplijetOber ea vezreer gant an termen alamanek ''Gesamtbedeutung'' evit deskrivañ perzhioù [[semantik|semantikel]] pennañ ur [[morfem]] hep derc'hel kont eus ar fed ma vez [[morfem distag|distag]] pe get. Da skwer,skouer e talvez e berzhoneg ar morfemoù "-er" hag "-our" a dalvez da verkañ an [[oberour]].
 
== Gwelet ivez: ==