Kengereg : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D Robot ouzhpennet: gan:三稜鏡
D Robot kemmet: mr:लोलक; Kemm dister
Linenn 12:
A-raok [[Isaac Newton]] e soñje an dud e ouzhpenne ar c'hengereg livioù d'ar ban goulou gwenn. Newton a lakaas neuze un eil prism en doare ma ne vefe tizhet nemet gant ul liv. Dizoleiñ a reas neuze ne gemme ket al liv ha e klozas e c'helle ar c'hengereg dispartiañ al livioù. Implij a reas goude un eil gengereg hag e teuas a-benn da adsevel ur ban goulou gwenn adalek ar ganevedenn savet a ziwar ar c'hengereg kentañ: Diskouezet e devoa ne oa ket al livioù un disoc'h eus obererezh ar c'hengereg war ar goulou gwenn, met ar goulou gwenn an hini eo a oa savet gant meur a liv.
 
hiriv an deiz e komzer eus kedrannioù ul liv hag eus spektr goulou. Spektr goulou an heol a zo ur spekt kendalc'hus, padal spetr ar skignadennoù atomek (gouleier merkur ha sodiom da skouer) o deus barennoù o klotañ gant hirderioù gwagenn resis. Ar c'hoarvoudenn-se he deus lakaet [[Niels Bohr]] da ijinañ kementadur energiezh an [[atom|atomoù]], fizik nevez anavezet dindan an anv a [[fizik kantik]].
 
<!--
Linenn 20:
[[Image:Sch_prisme1.gif|thumb|250px|right|'''Définition des angles''' (figure 2). On note :
* ''i'' l'angle d'incidence,
* ''i&prime;i′'' l'angle du rayon émergent,
* ''r'' l'angle de la 1{{re}} réfraction,
* ''r&prime;r′'' l'angle de la 2{{e}} réfraction,
* ''A'' l'angle au sommet du prisme,
* ''D'' l'angle de déviation entre le rayon émergent et le rayon incident.]]
Linenn 35:
 
La géométrie impose par ailleurs les relations :
: ''A'' = ''r'' + ''r&prime;r′'' {{equarefa|3}}
et
: ''D'' = ''i'' + ''i&prime;i′'' - ''A'' {{equarefa|4}}
 
À partir de ces relations, un calcul simple dans l'approximation des petits angles permet de déterminer l'ordre de grandeur de l'angle de déviation :
: sin ''i'' ≃''i'' ; sin ''i&prime;i′'' ≃ ''i&prime;i′'' ; sin ''r'' ≃''r'' ; sin ''r&prime;r′'' ≃ ''r&prime;r′''
soit
: ''i'' ≃ ''n''⋅''r'' d'après {{equarefl|1}}
: ''i&prime;i′'' ≃ ''n''⋅''r&prime;r′'' d'après {{equarefl|2}}
l'équation {{equarefl|4}} devient donc
: ''D'' = ''n''⋅(''r'' + ''r&prime;r′'') - ''A''
soit d'après {{equarefl|3}}
: ''' ''D'' = (''n''-1)⋅''A'' '''
Linenn 59:
Le principe du retour inverse de la lumière montre alors simplement que la configuration pour ce minimum est nécessairement symétrique.
Ceci a donc lieu quand
: ''i'' = ''i&prime;i′'',
: ''r'' = ''r&prime;r′''.
 
Des relations précédentes on déduit facilement que ce minimum dépend de l'indice :
Linenn 110:
 
* [http://www.univ-lemans.fr/enseignements/physique/02/optigeo/prisme.html Prisme], [[Université du Mans]]
* [http://fr.video.yahoo.com/video/play?vid=625156 Ur video a zispleg implij ar c'hengereg] implijet en ur [[gonioverker]]
 
[[rummadRummad:binvioùBinvioù optek]]
 
[[Rummad:Optek]]
[[rummad:binvioù optek]]
[[rummad:optek]]
 
[[ar:موشور (بصريات)]]
Linenn 138 ⟶ 137:
[[ko:프리즘]]
[[lt:Prizmė]]
[[mr:प्रिझमलोलक]]
[[mt:Priżma]]
[[nl:Prisma (optica)]]