Parmigiano Reggiano : diforc'h etre ar stummoù

Ar '''''Parmigiano Reggiano DOP''''', a vez anvet '''parmezan''' e [[brezhoneg]] ivez, a zo ur fourmaj hengounel gant laezh saout ''[[reggiana]]'', [[Fourmajoù gant un toaz gwasket poazetpoazhet|gant un toaz gwasket poazetpoazhet]], produet dreist-holl e rannvro [[Emilia-Romagna]].

Orin ar ''parmigiano reggiano'' a zo testeniekaet gant un toullad mammennoù [[Historiographie|istoriografek]] hag a ro an tadelezh da [[Ordre de Saint-Benoît|abatioù benediktin]]. e E-kerzh ar c'hantvedoù, an hengounioù kreñvaet a zo en em ledet da dachennoù all eget an divdaou anvadur diazezet war al lec'hanvioù orin ''Parmigiano'' ([[Parma]]) etha ''Reggiano'' ([[Reggio nell'Emilia]]).

[[Skeudenn:Zone de production du parmesan.jpg|thumb||Tachenn produiñ ar Parmigiano Reggiano.]]

E lec'hiadur orin, e deiziad dont war-wel (tro [[1200]]) hag e anvadur a zo tabutetdivizoù warno. [[Émile Littré]]<ref>Dictionnaire de la Langue Française par E. Littré de l’Académie française, 1873.</ref> ha [[Pierre Larousse]]<ref>Grand Dictionnaire universel du XIX{{e}} siècle</ref> a laka evel lec'h orin kêr Lodi, lec'hiet e [[Lombardia]]. Re all a laka kêr [[Reggio]] pe c'hoazh [[Bibbiano]], e-kichen Parma, e [[proviñs Reggio nell'Emilia]]}}.

Littré evel Larousse a lavar emañ o tont an anvadur gall "parmesan" eus ar fed ez eo brudet gant Dukez Parma e Pariz ; re all a lavar emañ o tont an anv-se en un doare eeun eus anv rannvro Parma.

Fardet eo gant embregerezhioù arbennikaet, ar ''caseifici'', strollet en ur [[consortium]] hag a zo lusket gant ar prezidant Giuseppe Alai ; 437 a zo o strollañ {{formatnum:4291}} magerezh-loened<ref name="Gazzetta"> ''Gazzetta di Parma'' du 27 février 2008, p. 39</ref>. Ar consortiumc'honsortium eo hag a aotre e vefe skritellet an destenn ''parmigiano reggiano'' war bord ar fourmaj.

Evit mont a-enep d'ar gwerzhañ fourmajoù faos ooc'h implijout an anv parmezan war ar marc'had alaman en deus divizet ar consortiumc'honsortium mont dirak [[lez-varn Unvaniezh Europa]]. EmañHomañ ziwezhañ enhe deus kadarnaet e miz C'hwevrer [[2008]] ne c'heller envel "parmezan" nemet ar ''Parmigiano Reggia­no'', o toujañ d'an anvadur orin <ref name="Gazzetta" />; nac'het enhe deus al Lez da gondaoniñ Brokondaoniñ [[Alamagn]] dre « n'eus redi ebet evit ur Stad ezel da gemer war-eeun an divizoù ret evit kastizañ, war ehe diriadziriad, an tagadennoù d'an anvadurioù o tont eus ur Stad ezel all"<ref>Journal ''Le Monde'', 26 février 2008</ref>

Ur brud bedel a zo aegant ar fourmaj mir -mañ.

Prientet eo adalekdiwar [[Fourmajoù gant laezh saout|laezh saout]], ur [[Fourmajoù gant un toaz gwasket poazetpoazhet|fourmajgantfourmaj un toaz gwasket poazetpoazhet]] eo, ront ha plad. Ur pouez keidennek a 32 kg a zo gant ar "meule"oùgwrac'helloù.

Ar prantad wellañgwellañ evit debriñ ar fourmaj-mañ a zo etre miz Ebrel ha miz Here goude ur [[finadur]] a 12 miz da nebeutañ (ar re goshañ a zo finaet 48 miz), met debret e c'hell bezañ ar bloavez bloavezh-pad, evel fourmaj da zebriñ ouzh taol, pe rasklet, hag implijet e vez en un toullad rekipeoù.

Ar [[Grana Padano]] a zo tost-tre eus ar "Parmezan" dre ar mod da fardañ anezhañ hag e blazvlaz.

Gant ar parmezan ez eus [[Kementadoù e kalsiom er boued|ur c'hementad]] e [[kasliomkalsiom]] a 1,16 g evit 100 g<ref name="PARM">[http://www.parmigiano-reggiano.it/sezione/19400/Caratteristiche_alimentari.aspx Parmigiano Reggiano, Le caratteristiche alimentari]</ref>.

Skeudenn:Parmigiano reggiano 1.jpg| An daolioùtaolioù e lec'h ma chom laezh ar saout bet dastumet anen deiz a-raok, al lodenn druz a vez neuze dispartiet eusdiouzh ar rest.

Skeudenn:Parmigiano reggiano 2.jpg| Al laezh digoavenet anen deiz a-raok a zo mesket gant laezh goroerezh ar mintin en ur chaodouron gant stumm ur c'hloc'h troet. Lakaet e vez gwrez al laezh da bignat betek 40 °[[Skeuliad Reaumur|r]].

Skeudenn:Parmigiano reggiano 4.JPG| An dasparzh eus ar fourmaj etre kalite ar fourmaj, ezhomm 'zo 600 Llitrad laezh evit sevel ur "meule"oùwrac'hell.

Skeudenn:Parmigiano reggiano 7.JPG| Bemdez e vez broustet ha troet ar "meule"oùgwrac'helloù gant ur robot .

Skeudenn:Parmigiano reggiano 8.JPG| Treuziad ar "meule"oùgwrac'helloù.

Skeudenn:Coltello a parmigiano.JPG| Kontell evitda droc'hañ parmezan.