Fest-noz : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
Skeudenn |
||
Linenn 1:
{{LabourAChom}}
[[Skeudenn:FIL 2010 - Fest noz Carnot 3.jpg|thumb|Fest-noz en Oriant, e-pad an [[Emvod ar Gelted]] 2010.]]
Ar '''fest-noz''' zo ur [[fest]] poblek gant [[sonerezh hengounel|sonerien]] ha [[dañs hengounel|dañserien]] hengounel ha dalc'het diouzh an [[noz]]. Ar fest poblek a zo bet c'hoarvezet evit dudi ar gouerien a zo bet renevesaet ar bloavezhioù 1950 hag hiziv e vez dalc'het meur a fest-noz e [[Breizh]] hag e lec'hioù all evit lakaat [[sevenadur]] Breizh da vevañ. Un degouezh evit kanañ ha dañsal eo da gentañ holl ha n'eo ket da vezañ mesket gant ar [[beilhadeg|veilhadegoù]] ma vez selaouet enno [[kontadenn]]où, danevelloù ha prantadoù kanañ nemetken.
==Ar festoù-noz gwechall e Breizh==
Linenn 14 ⟶ 13:
Pa rae e reuz an [[Eil Brezel-bed]] e oe addalc'het ar festoù-noz e kornioù zo e Breizh, e [[Kreiz-Breizh]] dreist-holl. Dre-se e oe didorret chadenn treuzkas hengounioù poblek e-keñver ar sonerezh hag an dañs.<br>
Niverusoc'h e chome tud ar [[Menezioù Du]] ha re [[Menez Are]] a zalc'he koun eus ar pezh a vez graet a-raok ar Brezel-bed kentañ ha pa vijent chomet un ugentad bloavezhioù pe vuioc'h hep o embregañ.<br>
Goude ar brezel, dindan atiz un nebeut [[Poullaouen]]iz, [[Loeiz Roparz]] en o zouez, e kendalc'has annezidi ar gumun en em vodañ er vourc'h evit delc'her festoù-noz mod-nevez distag ouzh deiziadur labourioù ar gounezerezh. Savet e oe [[Kelc'h keltiek Poullaouen]] a veze darempredet koulz gant tud yaouank ha tud oadet a vourre dañsal e mod ar menezioù, an dañs dre son mouezhioù an holl dañserien o tispakañ ar [[kan-ha-diskan|c'han-ha-diskan]].
Pa oa Loeiz Roparz, hemañ kelenner o chom e [[Kemper]] hag o seveniñ kargoù e [[kevredigezh]]ioù a zalc'he da gendelc'her gant ar [[brezhoneg]] ha gizioù hengounel Breizh, eñ a reas lañs da [[embregadur]] dansoù Breizh er-maez eus ar c'helc'hioù keltiek.<br>
D'an [[26 Kerzu|26 a viz Kerzu]] [[1957]] e oe dalc'het ar fest-noz kentañ e kêr ha digor d'an holl e-barzh ar [[Koc'hu|c'hoc'hu]] nevez savet e Kemper.
Perzh pennañ ar fest-noz modern eo al [[leurenn]] m'emañ staliet warni an [[embregour]]ien (sonerien ha kanerien) ken ez eus blaz un [[arvest]] sonerezh, ur [[sonadeg]], evit an dud ne gredont ket mont da zañsal. Ar perzh all eo n'eo ket mui ur gumuniezh lec'hel a glask e blijadur asamblez, met kumuniezh ledan ar re o deus desket dañsal e lec'h pe lec'h hag kervez giz pe c'hiz. Ouzhpenn dañsoù ar menezioù ([[kavotenn]], [[pachpi]], da gentañ holl) e teuas tamm ha tamm ar boaz dañsal hervez [[giz]]ioù broioù all Breizh ([[Bro-Wened]] ([[an-dro]], [[hanter-dro]], [[laride]]) ha pelloc'h).
==Berzh ar fest-noz evel anadenn sokial==
Deuet eo ar festoù-noz da vezañ ur [[fenomenn]] sokial a-bouez e Breizh e dibenn ar bloavezioù [[1960]] e Breizh pa rajont berzh er-maezh eus metoù al luskadoù a rae gant kendalc'h ar c'hustumoù. Diorren [[skol-veur|skolioù-meur]] Breizh a zo bet efedus-tre pa veze ar studierien dedennet doareoù marc'had-mat evit en diduiñ. Merzet eo bet e oe degaset gant menozhioù nevez [[Mae 1968]] ur spered digoroc'h e-keñver modoù-bevañ ar gouerien (sellet ouzh kumuniezhoù tud aet da [[sevel loened]] e [[Tolzenn-Greiz|menezioù kreiz Bro-C'hall]]) ha d'o kustumoù hengounel.
Pa tarzhas berzh [[Alan Stivell]] a renevezas [[sonerezh Breizh]] gant [[ritm]]où ha benvegoù-seniñ modern e [[1971]] e oe roet ul lañs nevez d'ar festoù-noz. Aozet e oent gant meur a gevredigezh lec'hel e pep korn Breizh. Koulskoude e oent niverusoc'h-niverusañ e-korf ar mizioù-[[hañv]] pa vez [[Brezhoned]] deuet da [[vakañs]]iñ er vro ha [[touristerezh|touristed]] prest da gemer perzh en [[diduamant]]où lec'hel.
==Emdroad ar festoù-noz==
Er bloavezioù [[1960]] ha [[1970]] e chome blaz ar spered [[emsav]]el e meur a fest-noz. Festoù-noz evit bezañ [[kengred]] gant [[stourm politikel|stourmoù politikel]] ha [[stourm sokial|sokial]] a veze aozet e-leizh. Harpet e oe kresk [[Diwan]] gant ar c'hreskad pae a veze goulennet evit ar [[mont-tre]] ("''un franc pour Diwan''" - "ul lur evit Diwan").
Er bloavezhioù [[1990]] e weljod ur c'hresk bras e [[darempred]]où festoù-noz zo e-pad an hañv (3 000 den ha muioc'h). Er memes mare e teuas war wel strolladoù kanerien ha sonerien yaouank a degasas ar [[sonerezh elektronek]] er sonioù kozh ("[[Ar Re yaouank]]", da skouer).
Er festoù-noz bras e selaouer meur a [[stil]] sonerezh war al leurenn : [[bagad]]où sonerezh gant [[binioù-bras]], sonerezh elektronek, koubladoù [[bombard]] ha [[binioù-kozh]], kanerien ([[kan-ha-diskan]] ha kanerien mod Bro-Wened peurvuiañ). Chom a ra ar festoù-noz un obererezh embreget e pep lec'h e Breizh, ur perzh dibar dezhi ha d'ar Vrezhoned e peseurt bro ma chomont ennañ.
Linenn 32 ⟶ 36:
==Sellet ivez==
{{commonscat}}
* [[Cyber fest-noz]]
* [[Dañs Breizh]]
| |||