Magdalena Rudenschöld : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
|||
Linenn 7:
==El lez==
Merc'h e oa Magdalena d'ar c'hont Carl Rudenschöld, den a stad, ha d'ar gontez Kristina Sofia Bielke. He zad a gollaz e sez e Breujoù Sveden e 1766 ha treut e voe ar peuriñ gant an tiegezh ken an deiz ma krogas gouarnamant Bro-C'hall da reiñ arc'hant d'he mamm e kuzh evit he labour evitañ. <ref>Norrhem, Svante (in Swedish): Kvinnor vid maktens sida : 1632-1772 (In English: "Women by the side of power: 1632-1772") (2007) Lund (Nordic Academic Press)</ref>
E 1784 e voe anvet da zimezell a enor gant c'hoar ar roue [[Gustav III Sveden]], ar briñsez [[Sophia Albertine Sveden]].<br />
Berzh a reas el lez dre ma oa kenedus, speredek, ha tomm he fenn. Daou baotr a oa war he lerc'h : an [[Charlez XIII Sveden|Dug Charlez]], breur d'ar roue, hag an denjentil [[Gustaf Mauritz Armfelt]], gwellañ mignon ar roue. Fae a reas war an dug, met sot-pitilh e oa gant Armfelt. Armfelt a oa dimezet da Hedvig Ulrika De la Gardie e 1785, ha Rudenschöld a oa e [[pried-kleiz|bried-kleiz]]. Krediñ a reer e c'hanas daou vugel e kuzh: unan ganet e [[Quedlingburg]] en Alamagn pan eas digant Sophia Albertina in 1787;
Linenn 17:
Skrivañ a reas Armfelt da Vagdalena Rudenschöld, a felle dezhi e tistroje he [[serc'heg]] daveti, ha goulenn a reas diganti mont eus e berzh da-gaout e heulierien , ar roue yaouank, ha kannad [[Rusia]]. War a greder e sevenas unan, da vihanañ, eus an teir c'hefridi-se.
Met degouezhout a reas ho lizheroù etre daouarn [[Reuterholm]] hag an dug Charlez abalamour da dud burev-post [[Hamburg]], en Alamagn, o devoa graet eiladennoù eus al lizheroù ha gwerzhet anezho. Reuterholm a lakaas herzel Magdalena Rudenschöld da noz an [[18 a viz Kerzu]] 1793, evel unan eus ar re gentañ da zastum.
Linenn 27 ⟶ 26:
Pa voe furchet domani Armfelt e voe kavet 1,100 eus he lizhiri dezhañ. E meur a hini e tispake fae ha dismeg ouzh an Dug ha Reuterholm, a washaas an traoù dezhi. An Dug en doamiret droug outii peogwir n'he doa ket pleget dezhañ pa oa oc'h ober e lez dezhi, ha Reuterholm a gonnaras pa lennas petra he devoa skrivet diwar e benn. <br />
Eizh eus he lizheroù da Armfelt a voe moulet hag embannet gant he daou enebour, hag anvet "E Ti kozh ar Roue prizoniet un Itron anavezet evel Magdalena Charlotta merc'h da Carl, lizheroù d'an treitour Baron Armfelt, anavezet evel Gustaf Mauritz, mab da Magnus, diwar-benn o avanturioù karantez ". El lizhiri e ra anv eus klask diforc'hañ gant skoazell Armfelt goude bezañ bet brazezet gantañ. Daoust da se, abalamour da gasoni ruz an Dug ha Reuterholm e troas ar bobl a-du ganti. <br />
Pa voe diskouezet dezhi ar prouennoù, e miz Ebrel 1794, ec'h anzavas he zorfed, en ul lavarout n'he devoa
D'an [[22 a viz Gwengolo]] 1794 e voe kondaonet Magdalena Rudenschöld d'ar marv dre an abeg a dreitouriezh, war un dro gant
Tennet e voe hec'h anv-ziegezh hag he noblañs diganti - evel digant Armfelt hagan holl re all a oa en noblañs - hag e paperioù ar prizon ne oa ken nemet "Magdalena, merc'h da Carl, bet Itron ".
Linenn 36 ⟶ 35:
En deiz war-lerc'h e voe kaset Magdalena d'ar chalfod war al leurgêr, a zo bet skrivet e oa "ur ranngalon he gwelout". Gwisket e oa gant ur sae louet, ur gorfenn du, diskempenn he blev, he fenn dalc'het uhel, hag evañ a reas div werennad dour. Glac'haret e oa an arvesterien ouzh he gwelout, eme [[Hedwig Elizabeth Charlotte Holstein-Gottorp]], abalamour d'''he yaouankiz, d'he gwallblanedenn, ha marteze abalamour d'ar pezh a chome eus he c'hened kent''.
Pa voe ehanet an abadenn krougañ e teuas ur c'harroñs da gerc'hat anezhi d'he c'has d'ar vac'h. Semplañ a reas neuze,
Ur mignon da Rudenschöld, ar c'hont A.F. Skjöldenbrand, a skrivas diwar-benn an darvoud : " Nebeud a dud en engroez a grogas da huchal warni , met Silfverhielm (komandant ar warded) a reas d'an dud tevel".
"a izelaas e zaouarn, let down his hands, and she stepped forward to the pole without an iron around her neck, where she stood as pale as a dead body for about twenty minutes until her sentence was commuted, after which she fainted and was taken away as if dead".
</blockquote>
<!--▼
▲<!--
Rudenschöld wrote about her arrival in the prison workhouse:
| |||