Linchañ : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Llydawr (kaozeal | degasadennoù)
DDiverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 2:
'''Linchañ''', pe '''lynching''' hervez ar saozneg, zo ur c'hastiz graet gant un [[engroez]] tud, [[krougañ]] un den peurvuiañ, evit spontañ an dud all. Aliezik e c'hoarveze kement-se en amzerioù ma klaske an niver brasañ lakaat an niver bihanañ da blegañ da lezennoù pe d'un urzh kevredigezhel direizh.
 
En un doare strishoc'h e komzer eus lincherezh alies diwar-benn doareoù ar re wenn en [[SUA]] da gondaoniñ morianed d'ar marv hep prosez, ha dreist-holl adalek an XIXvet kantved goude ar [[Brezel diabarzh Stadoù-Unanet Amerika|Brezel-diabarzh]].
 
== Orin ==
Linenn 8:
Meur a zisplegadenn zo d'ar ger: pe eus anv un den, pe eus un anv-lec'h.
 
Dont a rafe ar ger eus anv [[Charles Lynch]], barner e [[Virginia]] en {{XVIIIvet kantved}}.
 
Koulskoude ez eus ivez un aotrou [[William Lynch (lezenn Lynch)|William Lynch]] a oa barner ivez e [[Virginia]], hag a gustume ober prosezioù prim ha prim d'an dud a oa a du gant [[Bro-Saoz]]. Bodañ a rae al lez, kavout touidi, ha kadoriañ el lakidigezh d'ar marv.
Linenn 16:
[[Skeudenn:Lynching-of-woman-1911.jpg|right|thumb|Linchadenn [[Laura Nelson]] en [[Okemah]], [[Oklahoma]] en 1911; klasket he devoa gwareziñ he mab a voe linchet war un dro ganti.]]
[[Skeudenn:Lynching-of-lige-daniels.jpg|thumb|right|Kartenn-bost gant skeudenn linchadenn Lige Daniels, krennard du a 16 vloaz, tamallet dezhañ bezañ muntret ur vaouez kozh wenn e [[Texas]], [[SUA]], d'an [[3 a viz Eost]] [[1920]].]]
Eus [[1882]] da [[1951]] ez eus bet kontet 4700 a dud (ken gwazed, ken maouezi, ken bugale) - dre vras un den ar sizhun e-pad 80 vloaz - lazhet en doare-se en anv ul lezenn nann-skrivet. <br />Eus ar bloavezhioù 1880 betek ar bloavezhioù 1930 e oa morianed dreist-holl a veze linched: 2400 a dud du evit 300 a dud wenn, hagan darn vuiañ anezho e stadoù kreisteiz SUA. <ref>[http://legal-dictionary.thefreedictionary.com/Lige+Daniels ArticlePennad surdiwar-benn leal lynchagelinchañ auxer États-UnisStadoù Unanet] (articlepennad ene [[anglais]]saozneg)</ref>. Alies e veze trawalc'h d'ur morian « bezañ dizouj ouzh dreistelezh ar ouenn wenn » : un tamm tabut, kunujennoù, un testeni a-enep un den gwenn, a c'halle kas un den d'ar groug.
<br />
E 1946 e voe muntret daou goublad morianed, Roger ha Dorothy Malcolm, war un dro gant George ha Mae Murray Dorsey, e [[Monroe (Georgia)|Monroe]], ur gêr a zo 70 km er gevred da [[Atlanta]], kêr-benn [[Georgia ]]. Tennet e voent e-maez o c'hirri gant un 30 den, staget ouzh ar gwez, lazhet gant tennadoù, ha taolet o c'horfoù er strouezh. War-lerc'h an darvoud-se e komzas fraezh ar prezidant [[Harry S. Truman]] a-enep al lincherezh, ha seul greñvoc'h a se ma oa bet unan eus ar wazed o vrezeliñ en Eil brezel-bed, ha ma oa dougerez Dorothy Malcolm.
Linenn 62:
*''The God Moment'' , gant Alan D. Wright
 
[[Rummad:Istor SUAStadoù-Unanet Amerika]]
 
[[ar:إعدام دون محاكمة]]