Galleg : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 3:
'''galleg''' : ''gall + eg'' (''gallec'' e 1622)
 
Ar '''galleg''' zo ur yezh roman get ur substrat goloa hag ur superstrat frañsik. Chañchet en-des doc'h e du, diàr volontez tolpadoù tud gouiañset (èl tud ar Pléiad) pe ensavadurioù (èl an Académie Française). ArBa gallegfamilh zoar bayezhoù familhgalloroman alema langajoùar galloromangalleg. PePa veze kaozeet ur bochad langajoù doc'h a-bep-sort familhoù bar Frañs (hag e vez gwraet « patois » anezhe get dismegañs, hag eez eus moaian da zispartiñ dre ziv familh vraousvras, langajoùyezhoù oïl ban hanternoz, langajoùyehoù ocok bar c'hreistez, hag ez eus ul lodenn ag erar famillfamilh oksitan-ha-katalan pe oksitan-ha-roman), nend eo ar galleg, hag a zo langajyezh er Lez, nameit ur meskaj lennegel-rik al lod anezhe, re oïl surtout.
 
 
Linenn 28:
Indez-europeg<br />
&nbsp;Yezhoù italek|Italeg<br />
&nbsp;&nbsp;LangajYezh roman|Roman<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;LangajoùYezhoù italek ar C'huzh-Heol|Italeg ar C'huzh-Heol<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Italeg ar C'huzh-Heol|Kuzh-Heol<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Ibero-gallik<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;galloroman|Galloroman<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Galloreteg<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;langajoùyezhoù oïl|Langajoùyezhoù oïl<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Galleg<br />
|-----
Linenn 40:
|-----
| Yezh ofisiel :
| valign="top" | FransFrañs, Beljik, Suis, Kanada hag 21 vro aral
|-----
| valign="top" | Ba penn an traoù ema :
Linenn 58:
==Istoer==
 
D’al lïesañ e vez lâret eh eo an destenn gentañ bet skrivet e proto-c'halleg (pe ''romana lingua'' pe ''roman (yezh)|roman'') ''Serments de Strasbourg'' (Touéadelleu Strasbourg) ée 842. Mod arall, an taol kentañ ma oe bet kaoz ag ur yezh roman e oe e 813, da geñver sinod Tours. An destenn lennegel kentañ gant ar yezh-sèn zo bet skrivet tro-dro da 880. Hennezh eo "Séquence de sainte Eulalie", met moaian 'so da lâret ema bet skrivet an destenn-sèn e pikareg kentoc'h aveit e galleg en gwirionez. Ema ret lâret ne servija ket de galz a dra gober un diforc'h etre "Yezh" ha "parlant-bro": n'eus ket moaian da spesiñ an traoù en ur feson krenn ha fur. Er blez 1539 e laka lezenn Villers-Cotterêts ar galleg Yezh ar Gwir hag anar administrasion[[melestradur]].
 
Aveit an istoer ez eus tu da welet pemp stad anen emdroadur erar yezh, hag en-deus chañchet a-dammigoù ag ur stumm d'an arall (ar skwerioù deda heul hor-bo dalc'het skritur ar vollerion. Chañchet eo bet un tammig a-gaost bout aesoc'h da lenn). Tuioù arall ez eus da zispartiiñ mareoù dishañval emdroadur ar yezh, ha nend eo ar re-sensèn nameit fesonioù de lâret e pezh amzer ema bet skrivet un destenn e-keñver stad ar yezh. Ar feson da renkiñ stadoù ar yezh e ganiamp edan n'eo ket gwraet àr ar grammel hembkén, met àr ar skritur ive:
* roman (langajyezh)|roman :
** IX<small><sup>vet</sup></small> k., ''Touéadelleu Strasbourg'' (842) :
:''Pro deo amur et pro christian poblo et nostro commun salvament, d’ist di in avant, in quant deus savir et podir me dunat, si salvarai eo cist meon fradre Karlo et in aiudha et in cadhuna cosa, si cum om per dreit son fradra salvar dist, in o quid il mi altresi fazet, et ab Ludher nul plaid nunquam prindrai, qui meon vol cist meon fradre Karle in damno sit'',
Linenn 87:
== Lennegezh ==
 
E-mesk ar c'hentañan oberoù pouezus kentañ :
* ''La Chanson de Roland'' (Roland, Charlemagne, Olivier, Ganelon)
* ''Le roman de Renart'' (Goupil, Ysengrin)
Linenn 96:
==Galleg a-vremañ==
 
Hidi eo ar galleg ar yezh ofisiel nameiti ba heleizh a vroioù, ha gwraet e vez getoñ e meur a gani arall. Lod ag an nasionoù hag a implij ar yezh-sèn eo an Organisation internationale de la Francophonie (Kompagnunezh etrebroadel ar Broioù e-men e vez kaozeet galleg). A-vepred ema bet skrivet ar galleg get an alfabet latin. A-c'houde erar XVI<small><sup>vet</sup></small> kantvlezad e vez implijet signoù bihan hag e vo reolennoù edante adal an XVIII<small><sup>vet</sup></small> kantvlezad.
 
 
Ar galleg zo yezhYezh ofisiel ar C'honvension Mètre eo ar galleg, hag a laka uniteoù diazez er sistem etrebroadel|uniteoù muzul ar fizik. Hennezh a zo unan a ugent yezh ofisiel an UnanigezhUnaniezh European.
 
 
Linenn 190:
| align="right" | - || align="right" | 23 000
|-----
| Luksambourg (paysbro)|Luxembourg || align="right" | || align="right" | 454 157
| align="right" | - || align="right" | 2 586
|-----
Linenn 242:
* Benin
* Burkina
* Republik démokrateldemokratel ar C'hongo
* Kongo
* Aod en Olifant
* Gabon
* GinéGine
* Mali
* Monako
Linenn 272:
* Vanuatu
 
(1) Bar Stadoù Unanet n'eus ket a yezhoù ofisiel, met anavet eo ar galleg a-renk get ar saozneg du-se a-c'houde 1968, ma oe savet er c'h-COFIDIL d'an ampoent.
 
=== Broioù e-men e vez implijet alies ar galleg ===