Niver kentael : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
→Niveroù kentael gevell: adaozañ |
→Niveroù kentael Mersenne: adaozañ |
||
Linenn 39:
[[Skeudenn:Marin mersenne.jpg|thumb|[[Marin Mersenne]].]]
An niveroù a seurt gant
:M<sub>p</sub> = 2<sup>''p''</sup> - 1
''p'' e-unan o vezañ un niver kentael, a vez graet niveroù kentael Mersenne anezho, diwar anv ur matematikour gall eus ar {{XVIIvet kantved}}, [[Marin Mersenne]]. Alies e vez klasket an niveroù kentael bras er stumm-se rak bez' ez eus un test efedus, [[test kentaelded Lucas-Lehmer]], evit gouzout hag-eñ ez eo kentael pe get an niveroù a seurt-se.
Setu amañ niveroù kentael Mersenne kentañ :
* 31
Padal 2047 = 2<sup>11</sup> - 1 n'eo ket kentael
Mersenne n'
E 2010 ez eo ''M<sub>{{formatnum:43112609}}</sub>'' = 2<sup>{{formatnum:43112609}}</sup>-1 an niver kentael Mersenne brasañ a anavezer, gant {{formatnum:12978189}} sifr en e skrivad degel. Bez' e oa ar 45{{vet}} [[niver kentael Mersenne]] bet dizoloet hag embannet e oa bet an dizoloadenn anezhañ d'an [[23 a viz Eost]] [[2008]] a drugarez da strivoù raktres kenlabourus ar [[jediñ dasparzhet]] « [[Great Internet Mersenne Prime Search]] » (GIMPS). Bihanoc'h eget ar 45{{vet}} eo ar 46{{vet}} niver kentael Mersenne, 2<sup>{{formatnum:37156667}}</sup>-1, a voe dizoloet pemzektez goude ; d'an 12 a viz Ebrel 2009 e voe dizoloet gant ar memes raktres [[GIMPS]], ar 47{{vet}} niver kentael Mersenne, 2<sup>{{formatnum:42 643 801}}</sup>-1, hag a zo eñ ivez un "tammig" bihanoc'h eget an hini meneget da gentañ.
▲==== Niveroù kentael kentañ Mersenne ====
▲ 3=2<sup>2</sup>-1
▲ 7=2<sup>3</sup>-1
▲ 127=2<sup>7</sup>-1
▲Padal 2047=2<sup>11</sup>-1 n'eo ket kentael. 2047=23x89. Un niver Mersenne eo hogen n'eo ket kentael.
▲Mersenne n'eus ket ijinet an niveroù-se, n'en deus ket ijinet ar formulenn. Savet en eus ul listenn eus an niveroù kentael-se. Hogen bez e oa Fazioù en e listenn. Da skouer 257 ha 67, lavarout a rae, eñ, e oant niveroù kentael eus Mersenne an daou niver-se padal n'int ket memes ma'z int kentael.
=== Niveroù kentael ha niveroù Fermat ===
| |||