Teorem Pythagoras : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
→Istor: E sina hag en India |
|||
Linenn 45:
En [[India]], war-dro [[-300]], e kaver roudoù eus ur brouadenn ''niverel'' eus ar perzh (sevenet e oa bet ar brouenn gant niveroù ispisial met gallout a reer hollekaat anezhi diboan). Diwar ur perzh geometrek e vezer kaset war dachenn an aritmetik gant teorem Pythagoras pa glasker an holl dripledoù niveroù anterin stag ouzh tri c'hostez an tric'hornioù skouer : an tripledoù pitagorisian eo ar re-se. Eus an enklask-se e vezer kaset d'un enklask all : klask an holl dripledoù a wir ar c'hevatalder : <math>a^n + b^n = c^n</math>, a gas d'e dro da [[konjekturenn Fermat|gonjekturenn Fermat]] a voe diskoulmet e [[1994]] gant [[Andrew Wiles]]. E gwirionez ez eus un toullad mat a brouadennoù eus an teorem-se, eus hini Euklides da hini Sina, dre hini India, hini ar heñveliezhoù, hini [[Leonardo da Vinci]] hag hini prezidant ar Stadoù Unanet zoken, [[James Garfield]]. Ne c'heller ket tremen hep menegiñ [[Ghiyath al-Kashi|Al Kashi]] en deus roet ul liammadenn evit an tric'hornioù diheverk. Dont a ra neuze formulenn Pythagoras da vezañ degouezh dibar ''[[Teorem Al-Kashi]]'' evit an tric'hornioù skouer.
== Prouadennoù ==
Moarvat n'eus teorem all ebet en defe kement a brouadennoù anavezet hag hennezh. Prouadenn Euklides zo unan eus ar goshañ a zo bet dalc'het roudoù anezho ; implijout a ra perzh ar sizailhadur. Met bez' ez eus re all, prouadennoù gwelet hepken, diazezet war viltammoù, evel prouenn sinaat teorem Gougu. Perzhioù modern hag a ra gant perzhioù aljebrek, a zo bet diorroet a-c'houdevezh. Unan all hag a ra gant un [[heñveliezh (matematik)|heñveliezh]] a vez lakaet war anv Pythagoras a-wezhioù. Met bez' ez eus un toullad mat a brouadennoù all eus teorem Pythagoras ; gant [[James Abram Garfield]] e-unan, ugentvet [[prezidant Stadoù-Unanet Amerika]], e voe danzeet unan a zo tost-tre ouzh ar brouadenn vodern.
== Notennoù ha daveoù ==
| |||