Erc'h : diforc'h etre ar stummoù

An '''erc'h''' a zo ur rumm eus ar [[glaveier]] (pe [[kouezhiadur]]ioù) a gouezh diouzh ar [[koumoul|c'houmoul]] dindan stumm kementadoù bras elfennoù dour kristalinet a reer fulennoù-erc'h (ha meur a c'her all: malvennoù-erc'h, pluennoù-erc'h...) eus outo. Ur wech kouezhet war an [[douar]] e e c'hellont ober ur [[gwiskad]] gwenn ha blot war al leurenn-douar hag an traoù savet warni ivez. Pa kouezh an erc'h eze eusvez [[dañjer]] war an [[hent]]où pe diwar ar seurt [[deñvalijenn]] a vez degaset gant [[ridozrideoz]] ar fulennoù-erc'h pe diwar an dañjer riklañ (tud ha [[karr|kirri]]).

Krouet e vez an '''erc'h''' diwar an aezhenn pa'z yaa da [[skorn]] war -euun e -kreiz ur [[koumoul|goumoulenn]] peurvuiañ. Ar [[strink]] graet gant an dour kristalinet a zo un nebeud [[millimetr]]ad o ment ha war 6 ahel [[simetriezh]] e kasont brankennigoù. Lod a c'hell bezañ meur a [[santrimetr]]ad hed.<br>

Pep elfennig a ya d'ober ur fulenn-erc'h a zo ken [[boullded|boull]] hag an [[dour]] glan, met pa vez dasskedet ar [[gouloù]] war pep hini anezho e seblantont bezañ [[gwenn]], nemet mapa vezont saotret gant an [[ampurentez]]où.

Ur fulenn-erc'h stummet mat enhe deus 6 brankennig ha pep hini anezho enhe deus brankennigoù graet gant brankennigoù all, atav o skeiñ a-hed 6 [[ahel]] hag o [[gaol|c'haolañ]] pep tro. An holl a ya d'ober ur [[c'hwec'htaleg]], unan eus ar [[liestaleg]]où reolek.

Koulskoude n'eo ket ken reoliek stummoù ar fulennoù-erc'h ha n'int ket holl ken brav ha war ar skeudennoù a c'heller gwelout pa vank dezho brankennigoù hag e c'hellont kaout [[neuz]] [[bann]]où, [[spillhenn]]où, [[kensturdaleg]]où (parallelepipedennoù) ha pladennoù. War-droDa 2° Celsius pe war-dro e c'hell bezañ krouet fulennoù-erc'h gant 3 ahel, met rouez-tre eo. Pa'z yaa an [[temperadur]] etre o0° ha - 3 ° Celsius ez eont da neuz ur vleunienn 6 delioù-bleuñpetalenn ganti hag etre - 5° ha - 10° e weler seurt [[pladenn]]igoù pe spilhennoù pe vannoù toull hag etre - 10 ° ha - 22°e teu d'ar strink neuz ar bleunioù en-dro. Dindan - 22° e teu ur seurt [[prism]]où bihan.<br>

M'eo bet krouet ar strink war-dro - 5° ha m'eo aet an temperadur pe uheloc'h pe izeloc'h e weler bannoù gant ur vrankennig war o fennoù. Dindan temperadurioù izel-tre ez a ya da vezañ plat ar fulennoù-erc'h da vezañ plat, met gant brankennigoù o c'haolañ c'hoazh.

Div [[martezeadenn|varteazeadenn]] bennañ a zo bet roet evit displegañ simetriezh ar fulennoù-erc'h reoliek :

# [[Ditour]]où a vije eskemmet etre pep a vrankennig o tiwanañ ken e kresk pep elfenn strink. Dre [[stennadur ar gorreoù]] e c'hellfe bezañ treuzkaset an ditouroù;

# Ar varteazedenn degemeretañ : diwar [[variadenn]]où tizh an temperadur e teufe ar gaolañ hervez c'hwec'h roud. Diouzh ur [[respont]] d'an [[endro]] e teufe ar [[fenomennfenomen]];

Lavaret e vez alies n'eus ket fulennoùfulenn-erc'h heñvel-mik ouzh reoùunan all, met n'eo ket ul lezenn prouet en un doare skiantel pa n'eus ket abeg ma ne vije ul lodenn anezho o kreskiñ dindan [[kondision]]où heñvel ha pa vefe dre ar [[chañs]]. Ur glaskerez o labourat evit ar [[National Center for Atmospheric Research]] ar Stadoù-Unanet en deus kavet prismoù erc'h heñvel-mik, met ne oant ket strinkennoù reoliek koulskoude.