Io (loarenn) : diforc'h etre ar stummoù

|-

| '''[[Tizh orbitel krenn]]'''

|-

| '''[[Stouadur]]'''

|-

| '''[[Loarenn]] eus'''

|-

| '''[[Gravitadur]] gorre'''

|-

| '''[[Tizh achap]]'''

|-

| '''[[Temperadur|temp.]] gorre'''

|-

| '''[[Gwask atmosferel]]'''

'''Io''' ([[gresianeg]] Ῑώ) eo al loarenn c'halilean dostañ eus [[Yaou (planedenn)|Yaou]]. Dont a ra hec'h anv eus [[Io (mitologiezh)|Io]], unan eus serc'hed [[Zeus]].

 

 

 

 

Krediñ a reer e voe dizoloet Io hag al [[loarennoù galilean]] arall gant [[Galileo]] d'an [[9 Genver|9 a viz Genver]] [[1610]]. En e ''Mundus Jovialis'', embannet e [[1614]] e lavaras [[Simon Marius]] eo gantañ-eñ eo e oa bet dizoloet Io ha loarennoù arall Yaou e [[1609]], ur sizhunvezh a-raok [[Galileo Galilei|Galileo]]. Hemañ a nac'ho e grediñ.

Ar [[Galileo (sontenn)|sontenn Galileo]] a dremenas a-us da Io e [[1999]] ha luc'hskeudenniñ a reas menezioù-tan o tisflukañ. Diskouez a reas ivez he doa Io ur greizenn [[houarn]] evel planedennoù diabarzh [[Koskoriad an Heol]].

 

 

 

Evit he menezioù-tan eo heverk Io dreist-holl. Ar c'horf gant an oberererzh volkanek brasañ e koskoriad an heol eo. War Io e c'hoarvezas an dislonkadenn vrasañ anavezet e miz C'hwevrer 2001. Evel [[menez-tan|menezioù-tan]] an Douar e skign re Io [[soufr]] ha [[dioksid soufr]]. Tra ma kreded e oa o maen-teuz a endalc'he sustañsoù soufrek dreist-holl e soñjer bremañ eo kenaozet an darn vrasañ anezhañ gant [[silikat]]où, evel war an [[Douar]] ha, war a greder, [[Gwener (planedenn)|Gwener]].

 

 

Er c'hontrol da loarennoù arall darn ziavaez [[koskoriad an Heol]] eo Io heñvel a-walc'h ouzh [[plandenn]]où douarel. Eus silikadoù eo kenaozet dreist-holl hag ar fedoù dastumet gant galileo a zamveneg he-dus ur grezenn ag houarn.

 

Pa gemeras Voyager I luc'hskeudennoù kentañ Io e espere ar glaskourien kavout kraterioù a ziskouzfe o stankder oad al loarenn. Souezhet e voent, avat, da welout na oa unan ebet abalamour d'ar menezioù-tan a adstummont dalc'hmat he gorre. Homañ a zo yaouank, evel hini an Douar.

Ouzhpenn ar menezioù-tan e kaver menezioù, [[kaldera]]où don a veur a gilometrad, lennoù a [[soufr]] teuzet ha stêrioù a vaen pe soufr teuzet. Meur a liv a c'hell kaout kevennegoù ar soufr, ar pezh a zispleg feson al loarenn.

 

Un atmosferenn voan a zioksid soufr he-deus Io. Etre 0.2 ha 0.35 nbar eo ar gwask war-dro ar c'hehider. Er c'ontrol d'al loarennoù galilean arall n'he-deus ket Io dour war he gorre. Re domm e oa Yaoù e maread he furmidigezh ha kaset kuit e voe an elfennoù skañv ganti.

 

 

[http://www.nineplanets.org/io.html Io]

{{Loarennoù Yaou}}

 

 

{{Liamm PuB|de}}

 

[[als:Io (Mond)]]

[[ast:Ío (lluna)]]

[[be-x-old:Іа (спадарожнік Юпітэра)]]