Brezhoneg Leon : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Ankou (kaozeal | degasadennoù)
DDiverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
'''Brezhoneg Leon''', pe '''leoneg''' (pe ''leouneg'') a-wechoù, a vez graet eus brezhoneg [[Bro-Leon]].
Un nebeud perzhioù dibar zo dezhañ, a-fed distagadur ha geriaoueg.
 
==Distagadur==
* Ar [[rannyezh]] nemeti ma klever ar son [aw] er gerioù: ''Paol, taol, kaol'', ''ur paotr'' /ˡœrˈœr pawtr/.
pa vez taolmouezhiet [e]/ɛː/ e tro da /[ea/ ]: ''Kêr'' /ˡkearˈkear/; a weler e skritur anvioù zo evel: ''Penn an Neac'h''.
* Ar son [/o]/ distaget [u], evel e gerioù evel ''brezhoneg, homañ, Leon, konnar''
* Ruilhet e vez ar gensonenn '''/r'''/, evel e [[gwenedeg]] alies, hag e [[tregerieg]] a-wechoù
* An heuliad <gwr-> a vez distaget /gr/ . Gwreg /[grɛk/]
 
 
==Liammoù Diavez==
Linenn 14 ⟶ 13:
 
<!--
* La diphtongue historique <we> devient /oa/ (deux syllabes) : koad /ˡkoatˈkoat/, bez’bez' ez oa /ˡbedˈbed ez ˡoaˈoa/…
* Les /o/ sont fermés en /u/ devant les nasales et parfois devant /l/ et /r/. Don /ˡdu:nduːn/, brezhoneg /breˡzunɛkbreˈzunɛk/, dorn /ˡdurndurn/…
* Les anciennes voyelles nasales écrites <añ> /ã(ː)/ et < > /ĩ(ː)/ sont dénasalisées en Léon, sauf parfois pour les prépositions conjuguées : diwezhañ /diˡveːzadiˈveːza/, gwerzhañ /gøˡɛrzagøˈɛrza/, mais gantañ, souvent /ˡgɑ͂ntɑ͂ˈgɑ͂ntɑ͂/.
* Le <w> /w/ précédant /i/ ou /e/ se prononce /[v/]. Ar wezenn /ar ˡveːzɛnˈveːzɛn/
* Les « z léonards » (z issus de l’évolution d’un /ð/ historique) sont prononcés. ''Nevez'' /ˡneːvɛsˈneːvɛs/
* Les <h> étymologiques ne s’entendent jamais en Léon. ''Hadañ'' /ˡaːda/[ˈaːda]
* Le <c’hc'h> est prononcé comme une rude fricative uvulaire sourde. C’hoari''C'hoari'' /ˡχwaːriˈχwaːri/
* Les terminaisons pluriel <-toù>, <-doù> deviennent /ʃu/ et /ʒu/ respectivement. Pontoù /ˡpu͂ːʃu/[ˈpu͂ːʃu], koadoù /ˡkwaːʒu/[ˈkwaːʒu]
* Les /z/ (<z> etou <zh>) précédant un < /i >/ se prononcent souvent /[ʃ/]. ''Gwrizienn'' /ˡgriːʃɛn/[ˈgriːʃɛn]
* En Haut-Léon, on observe une contamination vocalique dans certains mots : leveret (<lavaret), diskiñ (<deskiñ), livirit (<lavarit)
* De nombreux verbes montrent une métathèse dans leur nom verbal : dalc’h- > nom verbal derc’hel, taol- > nom verbal teurel…-->
 
* La diphtongue historique <we> devient /oa/ (deux syllabes) : koad /ˡkoat/, bez’ ez oa /ˡbed ez ˡoa/…
* Les /o/ sont fermés en /u/ devant les nasales et parfois devant l et r. Don /ˡdu:n/, brezhoneg /breˡzunɛk/, dorn /ˡdurn/…
* Les anciennes voyelles nasales écrites <añ> et < iñ > sont dénasalisées en Léon, sauf parfois pour les prépositions conjuguées : diwezhañ /diˡveːza/, gwerzhañ /gøˡɛrza/, mais gantañ, souvent /ˡgɑ͂ntɑ͂/.
* Le <w> précédant i ou e se prononce /v/. Ar wezenn /ar ˡveːzɛn/
* Les « z léonards » (z issus de l’évolution d’un /ð/ historique) sont prononcés. Nevez /ˡneːvɛs/
* Les h étymologiques ne s’entendent jamais en Léon. Hadañ /ˡaːda/
* Le <c’h> est prononcé comme une rude fricative uvulaire sourde. C’hoari /ˡχwaːri/
* Les terminaisons pluriel <-toù>, <-doù> deviennent /ʃu/ et /ʒu/ respectivement. Pontoù /ˡpu͂ːʃu/, koadoù /ˡkwaːʒu/
* Les <z> et <zh> précédant un < i > se prononcent souvent /ʃ/. Gwrizienn /ˡgriːʃɛn/
* En Haut-Léon, on observe une contamination vocalique dans certains mots : leveret (<lavaret), diskiñ (<deskiñ), livirit (<lavarit)
* De nombreux verbes montrent une métathèse dans leur nom verbal : dalc’h- > nom verbal derc’hel, taol- > nom verbal teurel…
 
 
 
-->
[[Rummad: brezhoneg Leon]]