Mikroprosesor : diforc'h etre ar stummoù

Ar '''mikroprosesor''' zoeo [[unvez greizkreiz tretiñ]] (UGTUKT) urar c'hompoderhompoderioù. Graet eo gant un niver bras-tre a gompozantoù elektronikel - trañzistorioùtranzistorioù hag elfennoù elektronikel all - munut-tre, kenstrollet war ar memes [[roudad integret]] [[semikonduer]]. Ar roudad-se vez anvet ivez skantenn : ur blakennig dafar semikonduer eo.

Roll ar mikroprosesor eo merañ labour ar c’hompoder dre jubenniñ ha peurgas stadamantoù ur programmprogram.

Eztaolet vez [[frekañs]] labourat urar prosesorprosesorioù en [[Hertz]] (simbol Hz). Ar [[frekañs]] labourat eo an niver a sikloù [[horolaj]] dre segondenn.

Seul brimoc'h an horolaj, seul vrasoc'h an niver a stadamantoù programmprogram peurgaset gant ar mikroprosesor dre unanenn amzer.

EnEr ur mikroprosesormikroprosesorioù ez eus daou seurt lodennoù a-bouez : an [[unvez gontrollkontroll]] (UGUK) hag an [[unvez jediñ]] anvet ivez [[unvez aritmetikel ha lojikel]] (UAL).

An unvez gontrollkontroll a ren doare labourat ar prosesor dre heuliañ stadamantoù ur [[programmprogram]] raktermenet. Eviti ne dret ket an data ac'h erru er prosesor : sekañsiñ ra an operadennoù da vezañ graet warne gant an unvez jediñ.

==Penaos vez fardet urar mikroprosesormikroprosesorioù==

Hirie an deiz e vez engravet urar mikroprosesormikroprosesorioù war ur galetezenn [[silisiom]] dre an doare-fardañ industrialindustriel anvet [[fotolitografiezh]]. Ar galetezenn silisiom vez anvet [[wafer]] ([[saozneg]]).

Da gentañ e vez oksidet gorre ar wafer dindan wrez ha gant [[oksigen]] pur, ar pezh a form ur gwiskad bioksidenndioksidenn silisiom (SiO2).

Ar farderien a zeu a-benn d'ober [[engravadur|engravadurioù]]ioù munutoc'h-munutañ : en 2005 e vez engravet roudadoù elektronikel dezhe ar moander a 0,09 mikron (pe 90 nanometr).

* '''unvez greizkreiz tretiñ''' unité centrale

* '''unvez gontrollkontroll''' unité de commande