Prokariot : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D r2.7.1) (Robot ouzhpennet: hy:Պրոկարիոտ
D Robot kemmet: hy:Նախակորիզավոր; Kemm dister
Linenn 10:
<!--Rannet eo ar prokarioted e daou zamani : ar [[Bacteria]] hag an [[Archaea]]. Archaea pe Archaebacteria zo div [[riezad]] krouet nevez zo.-->
 
== kerentiezh gant an Eukarioted ==
 
Unan eus ar c'hemmoù pennañ etre ar prokarioted hag an [[eukariot]]ed zo ar fed m'o deus an eukarioted ur gwir nukleus en o c'helligoù, ennañ o [[TDN]], pa ne vez ket klozet dafar genetek ar prokarioted gant ur groc'henenn. Ar bevedegoù eukariot, evel an dud, a c'hall bezañ unkellig pe lieskellig. Ken bras eo ar c'hemm etre ar prokarioted hag an eukarioted ma seller outañ evel an hini brasañ etre strolladoù bevedegoù disheñvel.
[[Bakteri]] eo ar pep brasañ eus ar prokarioted hag alies e vez implijet an daou c'her evel heñvelsterioù. E 1977, [[Carl Woese]] a ginnigas rannañ ar prokarioted e Bacteria hag [[Archaea]] (da gentañ Eubacteria hag Archaebacteria) abalamour d'ar c'hemmoù genetek a-bouez etrezo. Ar rummatadur en Eucaryota (anvet ivez "Eucarya"), Bacteria, hag Archaea zo anvet « [[riezad|reizhiad an tri damani]] » hag a gemeras lec'h « [[riezad|reizhiad an div impalaeriezh]] ».
 
Disheñvel bras eo framm kelligoù ar prokarioted diouzh hini an eukarioted. An ezvezañs a [[nukleus kellig|nukleus]] pe a [[golo kellig|c'holo kellig]] eo ar c'hemm pennañ. Soñjal a raed a-raok n'o doa ket ar Prokarioted a [[kitorelegenn|gitorelegennoù]]<!--cytoskeleton--> nag a gombodoù kellig kroc'henennek evel ar [[vakuolenn]]où, a [[reticulum endoplasmek|reticula endoplasmek]], a [[Ardivink Golgi|Ardivinkoù Golgi]], a [[mitokondrienn|vitokondriennoù]], nag a [[kloroplast|gloroplastgloroplasto]]ù. E strollad an eukarioted e vez kaset da benn argerzhoù metabolek disheñvel gant ar mitokondrioù hag ar c'hloroplastoù. Krediñ a reer e tiskennont eus [[bakteri]] [[endokenvevad|endokenvevat]]. E-touez ar prokarioted e vez kaset an argerzh a-dreuz kroc'henenn ar c'helligoù ; Ral-kenañ eo ar [[endokenvevad|bevedegoù endokenvevat]]. Mont a ra ur [[molkulenn|volekulenn]] (ar [[peptidoglikan]]) d'ober speurennoù kelligoù ar prokarioted. Disheñvel eo diouzh hini a ya d'ober speurenn an eukarioted (kalz eukarioted n'o deus speurenn kellig ebet a-hend-all). Eukarioted ha prokarioted o deus frammoù anvet [[ribozom]]où, a brodu proteinoù. Bihanoc'h e vez ar prokarioted evit ar c'helligoù eukariot.
 
Disheñvel eo ar prokarioted diouzh an eukarioted abalamour ma ne vez nemet ur boukl [[kromozom]]où stabil [[TDN]] sanailhet en takad anvet an '''[[nukleoid]]''', tra ma vez kavet TDN an eukarioted war [[kromozom]]où staget mat hag urzhiet. Daoust ma'z eus frammoù eukarioted o deus TDN distag anvet [[plasmidenn]]où, sellet e vez ouzh ar re-se peurliesañ evel perzhioù eus ar prokarioted avat ha kalz [[gen]]où a-bouez eus ar prokarioted a vez dalc'het er plasmidennoù.
Linenn 56:
-->
 
== Meteier ==
 
Emañ lod eus ar bevedegoù-se o chom e meteier n'hallont ket bezañ annezet gant spesadoù all abalamour d'ar wrez, d'ar pH, pe d'ar skinoberiantiz, hiziv an deiz.
 
== Liammoù diavaez ==
{{commonscat|Procaryota|Prokarioted}}
 
== Notennoù ==
<references/>
 
[[rummadRummad:Prokarioted| ]]
 
[[rummad:Prokarioted| ]]
 
[[af:Prokarioot]]
Linenn 97 ⟶ 96:
[[ht:Pwokaryòt]]
[[hu:Prokarióták]]
[[hy:ՊրոկարիոտՆախակորիզավոր]]
[[id:Prokariota]]
[[is:Dreifkjörnungar]]