Ferdinand Iañ an Impalaeriezh Santel : diforc'h etre ar stummoù

[[ImageRestr:The Emperor Ferdinand.jpg|thumb|200px|right|Ferdinand e 1531, er bloavezh ma voe dilennet da Roue ar Romaned]]

[[ImageRestr:Hans_Bocksberger_der_Aeltere_001.jpg|right|thumb|250px|Ferdinand Iañ an Impalaeriezh Santel]]

[[ImageRestr:Krönungsmahl 1558.jpg|right|thumb|250px|Taol Ferdinand Iañ e[[Frankfurt]] en 1558]]

'''Ferdinant Iañ Habsbourg''', impalaer Alamagn, ganet e [[1503]] en [[Alcala de Henares]] e [[Kastilha]], ha marvet d'ar [[25 a viz Gouhere]] [[1564]] e [[Vienna ]] ([[Aostria]]), a voe

* [[arc'hdug Aostria]] en [[1520]] (pa oa 17 vloaz),

* [[roue Hungaria]] ha [[roue Bohemia]] en [[1526]] (pa oa 23 vloaz),

* dilennet da [[roue ar Romaned]] en [[1531]] (pa oa 28 vloaz),

* anvet [[Impalaer roman santel]] gant e vreur henañ [[Karl V, impalaer santel|Karl V]], pa zilezas ar galloud (16 a viz Genver 1556); 53 vloaz e oa neuze, met ne voe dilennet nemet d'ar 24 a viz Meurzh 1558.

== E vuhez ==

Mab e oa da Fulup ha da [[Janed Spagn]], rouanez [[Spagn]], ha [[breur]] e oa da [[Karl V, impalaer santel|Karl V]]. Kemer a reas, war-lerc'h e vreur henañ, kurunennoù Aostria, Stiria, Hungaria, ha re all c'hoazh, a oa peadra an Habsbourged, ha goude, pa voe en em dennet Karl, e voe lakaet e penn an [[Impalaeriezh santel roman german]]. Eñ an hini a grogo lignez Habsbourged Aostria, pe Habsbourged Vienna.

Roue Bohemia ha Hungaria e teuas da vout en [[1526]], war-lerc'h marv ar roue [[Loeiz II Hungaria]], e vreur-kaer, ha dilennet e voe da Roue ar Romaned en [[1531]], ha diwezhatoc'h e voe anvet da Impalaer pa guitaas e vreur Karl ar galloud e [[1556]]. Nac'h a reas ar pab [[Paol IV]] e anavezout evel impalaer an [[Impalaeriezh Santel Roman German ]] dre ma ne oa ket bet goulennet ali ar Sez-Santel nag evit e zilennidigezh nag evit dilez Karl V. Nac'h a eure Ferdinant e oa ezhomm eus an asant-se ha diwar neuze ne voe ket goulennet asant ar pab ken gant an impalaerien santel. Sioul ha peoc'hus e voe e ren ha klask a reas lakaat katoliked ha protestanted d'en em glevout.

D'ar [[25 a viz Mae]] [[1521]] e timezas e [[Linz (Aostria)|Linz]] , en Aostria, da [[Anna Jagellon]] ([[1503]]-[[1547]]), merc'h pennhêrez [[Vladislas II Hungaria]], a oa [[roue Bohemia]] ha [[roue Hungaria]], dimezet da [[Anna Foix]]. Kenkent ha deroù e ren en [[Kroatia]], [[Hungaria]] ha [[Bohemia]], luevezonet gant e guzulierien alaman a oa ampart war ar gwir roman, e kendalc'has Ferdinant gant e bolitikerezh kreizennañ.

== Nevezintioù ==

* goprañ ar gargidi gant arc'hant, han'eo ket gant reiñ douaroù dezho;

* dispartiañ an aferioù arc'hant diouzh re ar politikerezh hagar justis

* kenvererezh ha kenevezhierezh etre ar galloudoù evit ma'zafe gwelloc'har melestradur en-dro.

[[ro:Ferdinand I, Împărat al Sfântului Imperiu Roman]]