Gwened

kumun ar Mor-Bihan

Gwened a zo ur gêr eus Breizh ha kêr-benn Bro-Gwened, e foñs ar Mor Bihan. Pennlec'h departamant ar Mor-Bihan, Arondisamant Gwened ha tri c'hanton eo ivez. 53 218 annezad a oa enni d'ar 1 a viz Genver 2016, 135 882 e Gwened Tolpad. Prizet eo ar gêr gant an douristed evit he glad hag he endro. Ur pol deskadurezh uhel eo.

Gwened
Ar ramparzhioù.
Ar ramparzhioù.
Ardamezioù
Anv gallek (ofisiel) Vannes
Bro istorel Bro-Gwened Bro-Gwened
Melestradurezh
Departamant Mor-Bihan (pennlec'h)
Arondisamant Gwened (pennlec'h)
Kanton Pennlec'h tri c'hanton: Gwened-1, Gwened-2, Gwened-3
Kod kumun 56260
Kod post 56000
Maer
Amzer gefridi
David Robo
2020-2026
Etrekumuniezh Mor Bihan - Gwened Tolpad-kêrioù (sez)
Bro velestradurel Bro Gwened
Lec'hienn web (fr)br.mairie-vannes.fr
Poblañsouriezh
Poblañs 54 017 ann. (2020)[1]
Stankter 1 672 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
47° 39′ 21″ Norzh
2° 45′ 37″ Kornôg
/ 47.6559, -2.7603
Uhelderioù kreiz-kêr : 22 m
bihanañ 0 m — brasañ 56 m
Gorread 32,3 km²
Lec'hiañ ar gêr
Gwened

Darioritum a oa he anv e mare ar Weneted hag ar Romaned. Kêr-benn Bro-Ereg e teuas da vezañ er VIvet kantved e mare ar brezelioù etre ar Franked hag ar Vrezhoned. Ur gêr a-bouezh e teuas da vezañ gant an Duged. Mogeriet eo ar gêr kozh c'hoazh hiziv gant ramparzhioù bras eus ar mare-se, arouez galloud Dugelezh Breizh.

Douaroniezh kemmañ

Kumunioù amezek kemmañ

Anv kemmañ

Stummoù skrivet kemmañ

  • Benetis, 400; Venetis, VIIt; Veneda, 818; Venedia, 826; Vednedia, 833; Venedi, 850; Vanetensis, 1187; Vennes, 1263; Venes, 1288; Vennes, 1311; 1316; 1318; Vanes, 1320; Vannes, 1332; Vanne, 1334; Vannes, 1339; Vannes, 1343; Vennes, 1428; 1440; 1516; Vannes, 1560; Vennes, 1561; 1592;  Vannes, Vannetois, 1592; Vennes, 1709

Gerdarzh kemmañ

  • Dont a ra hec'h anv eus poblad ar Weneted.
  • Vannes a vez graet anezhi e galleg, distaget [van].

Ardamezioù kemmañ

"En gul e erminig tremenant en argant, gwakoliet etre aour hag erminoù".

  • Sturienn : À ma vie

Istor kemmañ

Henamzer kemmañ

Dispac'h Gall kemmañ

XIXvet kantved kemmañ

XXvet kantved kemmañ

Brezel-bed kentañ kemmañ

  • Mervel a reas 774 gwaz eus ar gumun abalamour d'ar brezel, da lavaret eo 3,30 % eus he foblañs e 1911[7].
  • Fuzuilhet e voe ur milour breizhat bet soudardaet e Gwened gant al Lu gall d'an 10 a viz Gwenholon 1916[8].

Eil brezel-bed kemmañ

Brezhoneg kemmañ

 

Ya d'ar brezhoneg kemmañ

  • D’an 12 a viz Here 2007 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
  • D'an 8 a viz Kerzu 2007 e oa bet roet d'ar gumun al label Ya d'ar brezhoneg live 1.

Deskadurezh kemmañ

  • Kumun gentañ Breizh eo bet e-keñver an niver a vugale skoliataet er skolioù divyezhek hag e Diwan e 2009.
  • Klasoù divyezhek hag ur skol Diwan a zo eno abaoe 1993.
  • E distro-skol 2022 e oa enskrivet er skol Diwan hag er c'hlasoù divyezhek 572 skoliad (6,5 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)[16].

Bugaligoù kemmañ

  • Ur vagouri vrezhonek dre soubidigezh zo bet digoret gant ar gevredigezh "Babigoù Breizh".

Tud kemmañ

Tud bet ganet eno kemmañ

Tud bet marvet eno kemmañ

Ardamezeg ar familhoù kemmañ

  de Gibon

Aotrounez Coëtlagat, e Sant-Padarn.

En gul e deir manal ed en aour

Monumantoù ha traoù heverk kemmañ

Roet eo bet al label Kêrioù ha Broioù Arz hag Istor dezhi.

Bezioù ar C'hommonwealth e bered ar gumun (Boismoreau) kemmañ

 
Bro Niver a soudarded
  Aostralia 2
  Rouantelezh-Unanet 7
Hollad 9

Karrnijourion e oant holl. Marvet int e-pad an Eil Brezel Bed, pevar anezhe e miz Du 1940, ar re all e miz Du 1942 pa gouezhas o c'harr-nij (Wellington marilhet BJ 768) e Gregam[21],[22],[23].

Poblañs kemmañ

Emdroadur ar boblañs 1793-2012 kemmañ

52 648 annezad a oa hervez niveradeg 2012, ha 53 218 d'ar 1 a viz Genver 2016.

Maered Gwened kemmañ

  • 1933-1941 : Maurice Marchais
  • 1941-1944 : Edmond Germain
  • 1944-1944 : Maurice Marchais
  • 1944-1944 : Sabine de La Barre de Nanteuil
  • 1945-1945 : Gustave Thébaud
  • 1945-1965 : Francis Decker
  • 1965-1977 : Raymond Marcellin
  • 1977-1983 : Paul Chapel
  • 1983-2001 : Pierre Pavec
  • 2001-2004 : François Goulard
  • 2004-2007 : Norbert Trochet
  • 2008-2011 : François Goulard
  • abaoe 2011 : David Robo

Sport kemmañ

Rugbi kemmañ

  • Ar c'hlub a-vicher nemetañ e Breizh eo Rugbi Klub Gwened. E PRO D2 e c'hoari, da lavarout eo en eil rummad.

Mell-droad kemmañ

Marc'hhouarnezh kemmañ

Tro Bro-C'hall e Gwened kemmañ

Liammoù kemmañ

Darempredoù etrebroadel kemmañ

Gevelliñ kemmañ

Bro Kêr Abaoe
  Wallonia Mons 1952
  Alamagn (Niedersachsen) Cuxhaven 1963
  Bro-Saoz Fareham 1967

Keveleriñ kemmañ

Bro Kêr Abaoe
  Mali Baroueli (Ségou) 2002
  Polonia (Traoñ Silezia) Wałbrzych 2001

Liammoù diavaez kemmañ

Sellit ouzh ar ger Gwened er
wikeriadur, ar geriadur frank.

 
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Daveoù ha notennoù kemmañ

  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. (fr)Henri Guiriec, La Région de l'Ellé - bas et haut Ellé, e ti an aozer, 1939, (e galleg), pajenn 16
  3. (fr)Jean-Louis Debauve, La Justice révolutionnaire dans le Morbihan, e ti an aozer, Pariz, 1965, pajenn 36
  4. (fr)Jean-Louis Debauve, La Justice révolutionnaire dans le Morbihan, e ti an aozer, Pariz, 1965, pajenn 187
  5. (fr)Cassini - EHESS - Gwened - Fichenn ar gumun
  6. (fr)memorialgenweb - Monumant ar re varv e Bered Boismoreau
  7. (fr)Memorialgenweb - Monumant ar re varv e Pladenn ar Warenn
  8. (fr)Ouest-France, d'al Lun 4 a viz Du 2013, pajennoù "An Oriant"
  9. (fr)Archives départementales du Morbihan, Le Morbihan en guerre 1939-1945, 2009, pajenn 24
  10. (fr)Anonymes, Justes et Persécutés durant la période Nazie dans les communes de France
  11. (fr)Annik Le Guen, Le Morbihan sous le Gouvernement de Vichy, Miz Kerzu 1993
  12. (fr)Roger Leroux, Le Morbihan en guerre 1939-1945, Imprimerie de la Manutention, Mayenne, 1991, pajenn 48
  13. (fr)Éric Rondel, Les Américains en Bretagne, pajenn 142, Éditions Astoure, 2008
  14. (fr)"Ouest-France", d'ar 16 a viz C'hwevrer 2015
  15. (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 322-329
  16. (br)Distro-skol ar c’helenn divyezhek
  17. (fr)Ouest-France, d'al Lun 4 a viz Du 2013, pajennoù "An Oriant"
  18. (fr)Fédération morbihannaise de la Libre Pensée
  19. (fr)Annik Le Guen, Le Morbihan sous le Gouvernement de Vichy, Miz Kerzu 1993
  20. (fr)Annik Le Guen, Le Morbihan sous le Gouvernement de Vichy, Miz Kerzu 1993
  21. (en)Commonwealth War Graves Commission
  22. (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajenn 258
  23. (fr)Pertes RAF Morbihan