Heiz
Hordeum vulgare
Rummatadur Cronquist
Riezad : Plantae
Skourrad : Magnoliophyta
Kevrennad : Liliopsida
Urzhad : Poales
Kerentiad : Poaceae
Genad : Hordeum
Anv skiantel
Hordeum vulgare

L.

D'ar vevoniezh

e tenn ar pennad-mañ.

Heiz (Hordeum vulgare) zo un ed implijet dreist-holl evit ar magadurez, ha d'ober malt. Ur blantenn eus ar c'herentiad Poaceae eo. Gant 560 000 km² ez eo ar pevare ed gounezet ar muiañ er bed[1]. Dont a ra diwar an heiz gouez (Hordeum spontaneum) ha diploid eo eveltañ. Dre ma c'hall an daou spesad parañ an eil gant an egile e vezont alies gwelet evel daou isspesad. An disheñvelder pouezusañ etrezo eo rachis bresk ar stumm gouez.

Greun heiz

Commons
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Istor kemmañ

Heiz gouez a gaver e lec'hiennoù eus dibenn Henoadvezh ar maen er Reter-Nesañ, e-pad ar Natoufian met ar stumm-feurm kentañ a vez kavet e Siria. Unan eus an edoù gounezet kentañ e oa an heiz, asambles gant Triticum monococcum hag Triticum dicoccon[2].

Pouezus e oa an heiz en Henegipt ma veze implijet d'ober bara ha bier.

Kementadoù kemmañ

Er bloaz 2021 ez eus bet kenderc'het 145 623 914,47 tonenn a heiz er bed war 48 941 020 ha, eleze un askorad a 29,75 c'hantolz dre hektar[3].

Setu amañ listenn ar broioù o deus kenderc'het muioc'h eget ur milion a donennoù heiz er bloaz 2021

 
Ar gounit heiz e 2016
  Rusia 17 995 908
  Aostralia 15 648 581
  Frañs 11 321 320
  Alamagn 10 411 100
  Ukraina 9 437 020
  Spagn 9 275 920
  Rouantelezh-Unanet 6 961 000
  Kanada 6 848 137
  Turkia 5 750 000
  Arc'hantina 4 036 130
  Danmark 3 462 170
  Polonia 2 961 650
  Iran 2 814 264
  Maroko 2 780 345
  Stadoù-Unanet 2 562 030
  Kazakstan 2 366 805
  Etiopia 2 350 000
  Sina 2 000 000
  Roumania 1 981 030
  Republik Tchek 1 749 130
  Hungaria 1 711 630
  India 1 660 000
  Iwerzhon 1 506 410
  Azerbaidjan 1 116 729
  Italia 1 091 970
  Belarus 1 077 000
  Sveden 1 060 400
  Finland 1 045 500
  Mec'hiko 1 032 812

Daveoù kemmañ

  • Er pennad-mañ ez eus testennoù tennet eus 11vet embannadur an Encyclopædia Britannica, ur vammenn a zo en domani foran.

Notennoù kemmañ

  1. [1]
  2. (it) Saltini, Antonio (1996). I semi della civiltà. Frumento, riso e mais nella storia delle civiltà umane. Firenze : Nuova Terra Antica, 1996, 2010 (ISBN 978-88-96459-01-0)
  3. (en) Food and Agriculture Organization of the United Nations. Kavet : 06 GWengolo 2023. .


Sellit ouzh ar ger heiz er
wikeriadur, ar geriadur frank.