Hilion

Hilion (skrivet Hillion e galleg) a zo ur gumun eus eus kanton Tregaeg, e departamant Aodoù-an-Arvor, e norzh Breizh.

Hilion
Ar vourc'h.
Anv gallaouek	Hilion
Anv gallek (ofisiel)	Hillion
Bro istorel	Bro-Sant-Brieg
Melestradurezh
Departamant	Aodoù-an-Arvor
Arondisamant	Sant-Brieg
Kanton	Langaeg (betek 2015) Tregaeg (abaoe 2015)
Kod kumun	22081
Kod post	22120
Maer Amzer gefridi	Annie Guennou 2022-2026
Etrekumuniezh	Sant-Brieg Arvor Tolpad-kêrioù
Bro velestradurel	Bro Sant-Brieg
Lec'hienn web	(fr)Blog ofisiel ar gumun
Poblañsouriezh
Poblañs	4 246 ann. (2020)
Stankter	171 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	48° 30′ 51″ Norzh 2° 40′ 03″ Kornôg
Uhelderioù	kreiz-kêr : 25 m bihanañ 0 m — brasañ 86 m
Gorread	24,76 km²
Hilion

Douaroniezh

Bras eo eo ar gumun-se (gorread: tost da 2 500 ha peogwir ez eus div barrez en unan: Hilion ha Sant-Reunan.

• Teir stêr: an Evron, ar C'haler hag an hini vrasañ, ar Gouesan
• Ur stank: er Pontoù-Nevez

Hir eo an aod ivez: 12 km, peogwir eo Hilion ur c'hourenez (kelc'het gant "mirlec'h naturel Bae Sant-Brieg", an hini vrasañ e Breizh).

• Tevennoù Bon Abri (180 spesad struzh, 36 spesad laboused hag 7 spesad divelfenneged)
• Ur porzh bihan: E «Saint-Guimond»
• Teir zraezhenn: Traezhennoù «Bon Abri», «Lermot» hag ar Gerveur (La Grandville).

Armerzh

• Meskl Hilion: 10 % eus kenderc'h Bro-Frañs war tost da 100 km peulioù (sevel meskl).

Anv

• Erwan Vallerie ː Aula Helyoni, XII^vet; Hillion, 1219; Hyllion, 1216; Hylion, Hilion, 1224; Hillion, 1287; Hylion, 1330; Hillion, 1516

Ardamezioù

En gul, e sourin en argant karget gant teir brizhenn erminig en sabel ouzh red ar sourin Diforc'h ardamezioù Roland de Hilion (1278) Kuzul ar Gumun ː 29 Ebrel 1989

Istor

Orinoù

• Istor Hilion 'zo teñval met un dra a zo sur: ar Romaned hag ar C'halianed a oa staliet eno (kavet e oa bet roudoù porzh kozh, tiez-annez, ur templ, un hent eus ar Romaned...).
• Betek ma'c'h erruas ar Vrezhoned e oa kazi didud an dachenn. Riwal, roue Domnonea a oa staliet e Hilion. Kastell Riwal e oa ar c'hastell kentañ e Hilion lec'hiet e Leshilion («Licellion», skrivet ivez «Lissilion»).

XIX^vet kantved

• Krouet e voe parrez katolik Sant-Reunan e 1870 diwar goust parrez Hilion.

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

• Mervel a reas 80 gwaz ag ar gumun abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, da lavaret eo 3,45 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911; daou anezhe a varvas e Belgia d’an 22 a viz Eost 1914, unan e Sambreville, serjant-major e oa en 118vet Rujumant Troadegiezh hag egile e Maissin, soudard e oa er 118vet Rujumant Troadegiezh.

Eil Brezel-bed

• D'ar 21 a viz Ebrel 1944 e kouezhas un nijerez F-5B (marilhet 42-67367) eus aerlu ar Stadoù-Unanet en Hilion; tapet e voe an nijour d'an Alamaned.
• Mervel a reas daouzek den ag ar gumun abalamour d'ar brezel.

Brezelioù didrevadennañ

Norzh-Afrika

• Mervel a reas meur a vilour ag ar gumun.

Monumantoù ha traoù heverk

• 
  Monumant ar re varv, 1920-1922.
• 
  Iliz katolik Sant Ronan, 1872-1875.

• Maen-hir «Carquitté».
• Hent ar Romaned er Pontoù-Nevez.
• Villa Granville hag an annezadenn Hôtellerie (ma voe dizoloet moneiz keltiek, aspadennoù Romaned hag ivez un arched graet e plom gant an endalc'h (III^e kantved) eus amzer ar C'halianed-ha-Romaned.
• Iliz katolik Sant Yann-Vadezour (XIV^vet-XV^vet kantved)
• Maner «Licantois» (XVI^vet kantved), maner ar werjeoù (XV^vet K.).
• Kouldri «Clos-Guéguen« (XVI^vet kantved), hag ivez kouldrioù Kerbihan ha Bonabry.
• Kalvar Bonabry (XVII^vet kantved).
• Chapel Sant-Laorañs ha Sant-Maour (hag ar feuteun Sant-Maour e-kichen), Chapel Sant-Erwan ha Sant-Matulin ar gwernoù, chapel Sant-Loup ha Sant-Jili e Bonabry.
• Kroaz Meheut (kroaz kozh Sourdrais) ha kroaz Terterien (1832) savet el lec'h ma oa ur chapel gozh.
• Kastell Bonabry, Kastell ar Gwernoù ha dreist-holl kastell "Gwenngoad".
• Iliz katolik Sant Reunan (XIX^vet kantved).
• Trenbont ar Pontoù Nevez savet war ar Gouesan gant Louis Harel de la Noë (1913).
• Tredanva dre dour ha stankell Pont-Rolant (1935).
• Monumant ar re varv e-tal iliz katolik Sant Yann-Vadezour er vourc'h, luc’hskeudenn. Dioueliet e voe d’an 3 a viz Ebrel 1921.
• Monumant ar re varv e-tal iliz katolik Sant Reunan, luc’hskeudenn ha kartenn-bost.

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Demografiezh

1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2012
2122	2235	2858	3232	3591	3786	4001	4049	4066
Abaoe 1962 : Poblañs hep kontoù doubl

Emdroadur ar boblañs abaoe 1793

Tud

Tud marvet eno

• 1925 : Georges Palante, prederour.

Tud liammet gant Hilion

• Sant Ronan.
• Patrice Carteron, melldroader, en deus bevet eno.

Ardamezeg ar familhoù

	Auffray	Treustellet etre argant ha sabel a c'hwec'h pezh, e leon en aour balirant
	Guéguen	En argant e wezenn-olivez geotet; e c'hrenn balefarzh en erminoù, karget gant div kadvouc'hal en gwad peuliek
	Micault	En glazur, e alarc'h en argant melezouriñ war vord ur veunteun ivez en argant, hag heuliet ouzh kab gant un heol en aour

Liammoù etrebroadel

Gevelliñ

bro	kêr	abaoe
Italia	Ballabio	2003

Liammoù diavaez

• (br) Hilion war lec'hienn Geobreizh
• (fr)Hilion infos
• (fr)Glad Hilion war lec'hienn dielloù an departamant
• (fr)mirlec'h naturel Bae Sant-Brieg
• (fr)Ti ar Bae / Maison de la Baie

Levrlennadur

• (fr)Michel Froger & Michel Pressensé : Armorial des communes des Côtes-d'Armor & Ille-et-Vilaine. 2008 Michèle Gaillard : Topographie chrétienne des cités de la Gaule, des origines au milieu du VIIIè siècle. XIV. Province ecclésiastique de Reims (Belgica Secunda). De Boccard. 2006
• (fr)Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
• (fr)Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes d'Armor. Chasse-Marée. ArMen. 1992
• (br)Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995