Kêr dieub Danzig

Kêr dieub Danzig (alamaneg : Freie Stadt Danzig, poloneg : Wolne Miasto Gdańsk) a oa ur gêr lakaet dindan gwarez Kevredigezh ar Broadoù etre 1919 ha 1939.

Orin kemmañ

Goude bezañ bet kêrbenn dugelezh Pommern e voe tapet Danzig gant ar Boloniz e 1295 ha goude-se e voe dindan ren Urzh ar Varc'heien Alaman e 1309. E 1350 e teuas da vezañ unan eus kêrioù Kevre Hansa. Lakaet e voe da gêr dieub e 1454 ha dieub e chomas betek 1793, pa voe staget ouzh Prusia. Lakaet e voe da gêr dieub en-dro da vare Napoleon, e 1807-1813/1815. E 1815 e voe roet da Brusia ha lakaet e voe da gêrbenn Prusia ar C'hornôg e 1878.

Bec'h etre Alamaned ha Poloniz kemmañ

Gant Feur-emglev Versailhez (1919) e voe tennet Danzig diouzh Alamagn, daoust ma ne save ket a-du an annezidi (96,4 % anezho a oa Alamaned). Lakaet e voe da gêr dieub hag e 1920 e voe lakaet dindan gwarez Kevredigezh ar Broadoù. Miret e voe un nebeud gwirioù a-fet armerzh gant Polonia. Da vare an Trede Reich e voe goulennet groñs gant pennoù Alamagn e vefe adroet d'ar Reich kement tiriad ennañ poblañsoù a-orin alaman.

Er bloavezhioù 1930 e voe savet bonreizh Danzig gant ar Gauleiter, diwar batrom hini an Trede Reich.

Daoust ma c'houlennas groñs pennoù-bras an Trede Reich ha ma rejont meur a ginnig (evel lakaat sevel ur gournhent hag un hent-houarn etre Brandenburg ha Prusia ar Reter dre Danzig^[1]) ne voe kemm ebet betek tagadenn e arme e tremen Dantzig d'ar 1añ a viz Gwengolo 1939.

Da vare an Trede Reich kemmañ

Soudarded an Trede Reich o tennañ ur banell bolonek war an harzoù etre Polonia ha Danzig, e-kichen Zoppot, d'ar 1añ a viz Gwengolo 1939

E miz Gwengolo 1939 e voe aloubet tiriad kêr dieub Danzig gant arme an Trede Reich, goude bombezenniñ gwarnizon polonat Westerplatte. Gauleiter Danzig a embannas e oa bet staget Danzig ouzh ar Reich, ha kadarnaet e voe goude-se gant dileuridi ar Reichstag^[1].

Goude ar brezel kemmañ

Da zibenn an Eil Brezel-bed e voe distrujet kêr gant an Arme Ruz. An annezidi a-orin alaman a voe lazhet pe skarzhet ha diwar urzh Stalin e voe roet Danzig da Bolonia.