Pleuzal

kumun Aodoù-an-Arvor


Pleuzal a zo ur gumun eus Breizh e Treger, e kanton Bear e departamant Aodoù-an-Arvor.

Pleuzal
An iliz katolik.
An iliz katolik.
Anv gallek (ofisiel) Ploëzal
Bro istorel Bro-Dreger
Melestradurezh
Departamant Aodoù-an-Arvor
Arondisamant Gwengamp
Kanton Pontrev (betek 2015)
Bear (abaoe 2015)
Kod kumun 22204
Kod post 22260
Maer
Amzer gefridi
Guy Connan (UMP)
2014-2020
Etrekumuniezh Gwengamp-Pempoull Arvor-Argoad Tolpad-kêrioù
Bro velestradurel Bro Gwengamp
Lec'hienn web http://www.ploezal.fr/
Poblañsouriezh
Poblañs 1 222 ann. (2020)[1]
Stankter 47 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
48° 43′ 02″ Norzh
3° 12′ 06″ Kornôg
/ 48.7172222222222, -3.2016666666667
Uhelderioù kreiz-kêr : 78 m
bihanañ 2 m — brasañ 94 m
Gorread 26,24 km²
Lec'hiañ ar gêr
Pleuzal

Douaroniezh kemmañ

  • War lez kleiz aber an Trev emañ Pleuzal.

Kumunioù amezek : Hengoad; Planiel; Plourivoù; Kemper-Gwezenneg; Pontrev; Sant-Kleve; Ploueg-Pontrev; Peurid-ar-Roc'h

Anv kemmañ

  • Pol Potier de Courcy (1846) : Plouëzal (dindan ardamezioù Bahaly)
  • Erwan Vallerie (1995) : Ploisal, 1284; Ploysal, Ploisaul, 1294; Ployhal, Ploysal, 1330; Ploesal, 1440, 1516, 1592; Plouzal, 1630; Ploüezal, 1731
  • Bernard Tanguy : Ploisal, Ploisaul, 1294; Ploysal, Ploihal; 1330; Ploesal, 1461[2].

Talvoudegezh : diwar *Sal = kastell; pe diwar Saul, anv den diouzh ar Bibl.

B. Tanguy n'en eus ket taolet pled hag emañ Pleuzal war un hent roman eus Runan da Bleuvihan, (dre ar Manac'hti, etre Hengoad ha Planiel), ar pezh e zisplegfe ar wrizienn latin *sal = lojeiz war un hent roman (aet da saozneg Hall, hag e Breizh en anvioù lec'hioù evel Ar Sal, Kersalioù)

Istor kemmañ

Kent 1790 kemmañ

J.B Ogée (1780) : Ploezal : ouzh 1 lev 1/2 su-gevred Landreger, e eskopti; 28 lev 1/3 diouzh Roazhon, hag 1 lev 1/2 diouzh Pontrev, e eil-dileuriadurezh. Diouzh beli Lannuon amañ ar barrez, 3200 anezad (communiants) enni, en ur gontañ ar re Pontrev, e drev[3].

---------

  • 1394 : kastell ar Roc'h-Ugu a zo tapet gant konestabl a Glison.
  • 29 Mae 1451 : Aotrou Ar Roc'h-Ugu ha Koad-Meur a zo savet bannielour (*) gant dug a Vreizh Pêr II.
  • 9 Here 1746 : sakret eo chapel Sant-Tudi (hirie diskaret)[4]

XXvet kantved kemmañ

Brezel-bed kentañ kemmañ

  • 119 gwaz a gollas o buhez abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, da lavaret eo 5,16 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911[5].

Brezel diabarzh Rusia kemmañ

  • Ur martolod a varvas e 1919.

Eil Brezel-bed kemmañ

  • 2 Mae 1944 : harzet eo 16 den eus Pleuzal gant an Alamanted.
  • 10 Mae 1944 : ur makiz a zo savet e koad Kerprigent
  • Kemeret e voe 2 500 Lur en ti-post, gant izili eus ar Rezistañs moarvat, d’ an 3 a viz Even 1944, hervez danevell sizhuniek Titouroù Hollek Sant-Brieg[6].
  • 7 Gouere 1944 : taget eo ar makiz gant an Alamanted. Meur a dud a zo lazhet. Tamolodiñ a ra ar re all etrezek Landeberon. Ur monumant a zo bet savet e 1945, e Ti-Nu, lec'h ar makiz,
  • Mervel a reas seitek den eus ar gumun abalamour d'ar brezel[5].

-----------------------------

  • 3 Here 1965 : digoret eo ar C'hastell ar Roc'h-Ugu, goude bet kempennet gant an Departamant.

Monumantoù ha traoù heverk kemmañ

  • Tossen Ribourden (Arem)
  • Tossenoù Pont ar Vouden, ar Wern, Ti an Aod Don (Krenn-amzer uhel)
  • Kastell ar Roc'h-Ugu.
  • Maner Kerello (XVIvet)
  • Kroaz al Lezlec'h (penn kentañ XVIvet)
  • Kroaz Keriel (fin XVIvet)
  • Maner Kermarker (fin XVIvet - penn kentañ XVIIvet), enrollet 29 Kerzu 1927. Hirie aet da di-feurm
  • Maner Feunteun-Gaer (penn-kentañ XVIIvet)
  • Kastell Kericuff (penn-kentañ XVIIvet)
  • Maner ar Wern (XVIIvet). en e foull.
  • Chapel Sant-Ke (XVIIvet)
  • Chapel Sant-Yann (XVIIvet). En stad dister e 1990.
  • Ti Prad-Lann (XVIIvet)
  • Chapel Sant-Pêr ha Sant-Paol (1734), en stad dister e 1990.
  • Kroaz Kernevez (XVIIIvet)
  • Iliz katolik Sant Pêr.
  • Monumant ar re varv.
  • Lez kleiz aber an Trev a zo bet enrollet ar 25 C'hwevrer 1964

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962 kemmañ

Niver a annezidi

Brezhoneg kemmañ

Ar Brezoneg er Skol kemmañ

  • 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol[7].

Deskadurezh kemmañ

  • Stourm zo bet evit digeriñ un hentad divyezhek er gumun[8] met ur skol divyezhek kentañ (skol bublik) zo bet digoret e 2009.
  • E distro-skol 2022 e oa 24 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (33,8% eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)[9].

Melestradurezh kemmañ

Tud kemmañ

  • Yann Kadeg, oberour an Trajedien sacr, embannet er XVIIvet kantved, a oa ur beleg genidik eus Pleuzal.
  • Ifig-Mari Gallou, Pleuzal , 11.Gouere 1853 / In Du 1930. Maer Pleuzal, 1900-1919, kannad, 1921-1928;
  • Ifig-Mari-Aleksandr Herve, Pleuzal, 14 Gouere 1883 / 24 Mae 1941. Maer Pleuzal, 1925; prezidant Kuzul arondisamant Gwengamp; kannad, 1936-1942. Touiñ a reas ouzh Marichal Petain.
  • Ifig Herri, Pleuzal, 31 Meurzh 1899 / 8 Meurzh 1970. Maer Pleuzal. Bet dilennet an 21 Here 1945 hag an 2 Mezheven 1946 ouzh bodadenn-guzuliañ, ha goude, e Kerzu 1946, ezel ouzh Kuzul ar Republik

Ardamezeg ar familhoù kemmañ

  d'Acigné, baroned ar Roc'h-Ugu En erminoù e dreustell zivouedet en gul karget gant teir flourdilizenn en aour.
  • Ger-ardamez : Neque terrent monstra[10]
  de Bahaly, aotrounez Kerlivod

Olier, soudard, en eus heuliet Richarz Breizh e Bro-C'hall er bloaz 1419 (PPC)

En gul e groaz koñchek en aour

Levrlennadur kemmañ

  • Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 1846/1862/2011/2014
  • Régis de Saint-Jouan : Dictionnaire des communes du département des Côtes d'Armor. Éléments d'histoire et d'archéologie. Conseil Général des Côtes d'Armor 1990
  • Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes d'Armor. Origine et signification. ArMen - Le Chasse-Marée. 1992
  • Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995

Liammoù diavaez kemmañ


 
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Notennoù ha daveoù kemmañ

  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes d'Armor. Chasse-Marée. Ar Men. 1992.
  3. Jean-Baptiste Ogée : Dictionnaire de Bretagne; 1780.
  4. Régis de Saint-Jouan : Dictionnaire des communes. Département des Côtes d'Armor. Éléments d'histoire et d'archéologie. Conseil Général des Côtes d'Armor. Saint-Brieuc. 1990.
  5. 5,0 ha5,1 Monumant ar re varv - Memorial Genweb
  6. Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, pajenn 277, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011
  7. Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
  8. pennad Ouest-France
  9. Distro-skol ar c’helenn divyezhek
  10. Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. 1890