Joseíto Fernández
Joseíto Fernández (José Fernández e wir anv) a oa ur c'haner ha sonaozer kuban, ganet d'ar 5 a viz Gwengolo 1908 e La Habana, e karter Los Sitios, ha marvet eno d'an 11 a viz Here 1979. Brudet eo dreist-holl evel saver Guajira Guantanamera.
E vuhez kemmañ
E 1920, pa oa 12 vloaz, e kane gant e vignoned da noz er straed. Diwezhatoc'h, hep bezañ studiet, e savas lazoù tri ha c'hwec'h, ma krogas da ganañ e meur a laz-seniñ eus ar vro.[1]
En e yaouankiz e labouras evel kere, gwerzher kazetennoù, ha re all c'hoazh, evit magañ e dud</ref>.
Abalamour d'e zoare da ganañ ar bolero, an danzon hag ar guajira e oa bet anvet « el rey de la melodía », roue ar velodienn.
War-dro dibenn ar bloavezhioù 1920 e oa o labourat en ur skingomz e Guantánamo . E 1928 eo e voe brudet gant ar son Guajira Guantanamera. Eñ a lare eo gantañ e oa bet savet. Peurvuiañ e lavarer e vije bet savet gant Herminio García Wilson ha kempennet gant Cheo Marquetti e doare ur guajira.
- En 1935 e kane bemdez ar guajira Guantanamera gant gwerzennoù disheñvel er skingomz CMCO gant an Orquesta Típica, renet gant ar soner piano Alejandro Riveiro.
- En 1939, e rae memes tra en abadenn « El suceso del día » er skingomz CMQ, gant ar ganerez « la Calandria », ha gant Chanito Isidrón e veze savet ar c'homzoù.
- En 1941 e voe sonenrollet Guajira Guantanamera gant Joseíto hag an Orquesta Típica, evit disques RCA Víctor dindan an anv Guardabarreras ha Mi biografia.
- Adalek 1943 e kemeras perzh en un abadenn-skingomz anvet “El suceso del día” a badas 14 vloaz[2].
E 1963 e tapas brud pa voe kanet e oberenn Guantanamaera gant ar c'haner stadunanat Pete Seeger, en un abadenn e Carnegie Hall en New York.[1]
E 1971 e reas anaoudegezh gant Pete Seeger a oa deuet da Enez Cuba ha mignonede voent betek e varv e 1979[3].
E ganaouennoù kemmañ
Savet en deus meur a ganaouenn brudet evel: Elige tú, que canto yo, Amor de madre, Demuéstrame tú, Así son, boncó, Tu tierra y tu libertad, Mi biografía, Para que volvieras.
Darn a zo bet kanet gant Benny Moré.