Toullañ ar weuz
| |||
|
Toullañ an weuz zo un doare toullgorferezh. Toullet e vez a-dreuz an weuz. Bez e c'hell bezañ toullet an weuz uhelañ pe ar weuz izelañ pe an div war un dro, kreizennet pe digreizennet.
Hiziv e vez graet en Europa ha Norzhamerika gant toullgorferien a vicher evit plantañ ur bravig e-barzh: a-wechoù ur varrennig graet diouzh se, a-wechoù ur walennig hervez al lec'hiadur resis. Er penn-kentañ avat e vez plantet ur varrennig a-ratozh anvet ul labret stud ac'hell bezañ kemmet ur wezh m'eo pareet da vat.
Peurliesañ e paree buanig a-walc'h an toullgorfadurioù en diweuz, etre 3 ha 4 sizhunvezh. E-kerzh ar maread-pareañ avat e ranker diwall da gontammiñ pe da atizañ al lodenn dener gant pezh a lakaer er genoù (evajoù, boued, butun...).
Ar brasañ dañjer a deu eus ar bravig plantet en teod hag a deu da stekiñ ouzh an dent ha da zrailhañ anezhe.
Doareoù
kemmañSetu an doareoù toullgorfadurioù pennañ kaset da benn en diweuz.
- Labret : toullet etre ar weuz izelañ hag ar c'hroñj
- "Medousa" : toullet e-kreiz ar weuz uhelañ
- "Monroe" : toullet a-gostez er weuz uhelañ
- Pladenn-weuz : staliet ur bladenn en un toull bras er weuz izelañ
- Stagell ar weuz : toullet ar stagell etre etre ar c'hig-dent hag ar weuz (uhelañ pe izelañ)
"Skilfoù"
kemmañGraet e vez "skilfoù" pe "dantadurioù" (saozneg : bites) eus toullgorfadurioù staliet par-ha-par en diweuz. Setu an doareoù pennañ:
- Snakebite ("dantadur-naer"): daou vravig e pep tu eus ar weuz izelañ
- Spiderbite ("dantadur-kevnidenn"): daou vravig tost an eil ouzh egile er weuz izelañ
- Cyberbite: ur bravig er weuz izelañ a-dl d'ur bravig er weuz uhelañ (d.l.e ul labret mui ur medousa)
- Angelbite ("dantadur-ael"): daou vravig e pep tu eus ar weuz uhelañ
- Viperbite ("dantadur-gwiper"): etre ur "snakebite" hag ur "spiderbite"
Istor
kemmañEn meuriadoù'zo eus Afrika e wisk an dud pladennoù-gweuz bras er weuz izelañ.
Deuet eo da vezañ ur c'hiz plantañ bravigigoù en diweuz en Europa hag e Norzhamerika adalek ar bloavezhioù 1980, dreist-holl e-touez yaouankizoù zo.