Bro-Leon : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Sifroù nevez
D klokaat
Linenn 2:
{{Breizh image}}
[[Skeudenn:Banniel-bro-leon.png|thumb|[[Banniel Bro Leon]]]]
'''Leon''', pe '''Bro-Leon''' a zo unan eus an nav bro gozh istorel a [[Breizh|Vreizh]]. Un eskopti eo bet ivez (gwelet [[Eskopti Leon]]). [[Kastell-Paol]] ea oa [[kêr-benn]] ar vro hag eno e oa ti an [[eskob]]. E [[2007]] e oa 418 577 a dud o chom e Bro-Leon<ref>[http://www.geobreizh.com/breizh/bre/sifrou-broiou.asp Sifroù Geobreizh {{br}}]</ref>. En em astenn a ra ar vro war ur gorread a 2 030 km²<ref>Gwennole Bihannig, ''Douaroniezh Breizh'', An Here, 1996, p. 212.</ref>.
 
==Douaroniezh==
EnLec'hiet emeo astennBro-Leon ae ranorzh Bro[[Kerne]] hag er c'hornôg da [[Treger|vro-LeonDreger]]. Lakaet eo bet ar envro hanternoze [[departamant]] [[Penn-ar-Bed]], gant galloud an dispac'h gall. Hedañ a-hed aodoùra Leon Mor Breizh, adalek stêr [[Montroulez]] er reter betek ar [[Meurvor Atlantel]] er c'hornôg. Bevennet eo er c'hreistez gant [[Menez Are]] hag ar stêr[[ Elorn]]. [[Brest]] eo ar gêr vrasañ anezhi.
 
==Istor==
Gant ar manac'h [[Paol Aorelian]] e vefe bet kaset da Gastell-Paol sez eskopti Leon er {{VIvet kantved}} (eus [[Brest]] hervez [[Léon Fleuriot]]).
 
Darempredet e oa Kastell-Paol, kêr-benn an eskob, gant [[pirc'hirinded|pirc'hirined]] [[Tro-BreizhVreizh|an Dro-Vreizh]] er Grennamzer.
 
*Gwelet [[Kontelezh Leon]]
 
==Yezh==
[[Brezhoneg Leon]] eo ar [[rannyezh]] m'eo bet diazezet ar yezh lennegel, pe ar yezh standard, warni. Brezhoneg Leon a vez, peurliesañ, distaget fraezh ha ledan, ur perzh heverk anezhañ.
[[Brezhoneg Leon]] zo unan eus an teir [[rannyezh]] a zo diazez an [[doare-skrivañ]] anvet [[KLT]].
===Un nebeud dibarderioù eus yezh Leon===
* N'eo ket emdroet an dibenn '''-og''' e '''-eg''' e pep lec'h c'hoazh.
* Miret eo bet ar stumm boas '''edo''' en amzer dremenet (e-skoaz '''emañ''' en amzer-vremañ). E Brest ''edon'' o chom/E brest e oan o chom.
* Ur '''y''' glebiet a zegaser dirak ar stumm-verb '''oa''' e kornioù zo eus Leon. Hemañ a ''ioa'' deuet ivez/Hemañ a oa deuet ivez.
* Eilpennet eo bet an [[diftongenn]] '''ae''' a vez distaget '''ea'''. Da skouer : ''leaz'' a zistager evit laezh.
* Degas a ra Leoniz un diftongenn '''ea''' n'eo ket etimologel, er gerioù zo ar son '''ec'h''' enno. Da skouer ''kreac'h'', ''neac'h'', e-lec'h '''krec'h''' pe '''nec'h'''.
* Distagañ a reer ar '''z''' e dibenn ar gerioù evel menez pe bemdez.
* Distagañ a reer '''oun''' pa vez distaget '''on''' e lec'h all. Da skouer : ''bro-Leoun, brezouneg'' pe, zoken, ''brezounog''.
===Un nebeud distagadurioù leonek chomet er yezh stantard===
* '''Pounner''' pe '''kounnar''' a skriver, daoust ma vez distaget ''ponner'' ha ''konnar'' er-maez eus Leon.
 
==Liammoù==