Tog : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
DDiverradenn ebet eus ar c'hemm |
|||
Linenn 1:
[[Restr:Many hats.jpg|thumb|Togoù a bep seurt]]
Un '''tog''', pe ur '''c'habell''', zo ur [[pennwisk]], da lavarout eo ur pezh [[dilhad]] a vez lakaet war [[penn]] an dud, koulz [[paotr]]ed koulz [[merc'h]]ed hiziv. A bep seurt togoù zo, pep seurt stumm dezho.
=== Gerdarzh ha distagadur ===
Dont a ra ar ger eus ar ger [[gallek]] "toque".
Daou zistagadur a gaver d'ar ger: gant ur vogalenn verr, e doare [[Kerne-Izel]] (liester ''tokoù, tokeier''), pe gant ur vogalenn hir, e doare [[Treger]] (liester ''togoù''). E geriadur [[Jules Gros]] e kaver meneg eus ''tokoù'' ha ''togoù'', met ''togoù'' hepken er skouerioù.
Dre vras e vez lavaret ''tog'' bremañ eus ur pennwisk un tamm faro, marteze dre ma veze gwisket togoù gant an dud uhel gwechall, pa veze [[boned]] pe [[kalabousenn]] gant tud ar bobl war ar pemdez.
Ne veze ket togoù gant ar merc'hed e Breizh a-raok dibenn ar [[brezel-bed kentañ]] .
== Lodennoù ==
Peurvuiañ e vez div lodenn en un tog :
* ar [[pod]], pe [[podenn]], ''pod an tog'', ma lakaer ar [[penn]] pe ar [[klopenn|c'hlopenn]] ;
* an [[erien]], ledan pe ledanoc'h.
== Stummoù ==
* Darn a vez lakaet war ar penn, hag a zo [[erien|dierien]].
* Darn all zo erienet, evel ar [[sombrero]] .
* Darn a c'holo ar gouzoug pe an dremm, ouzhpenn ar blev.
* Darn zo kornek, daougornek, tric'hornek...
▲[[Restr:Detail from a painting of Napoleon.jpg||thumbnail|200px|Tog daougornek Napoleon.]]
▲[[Restr:PaulStrandBowlerHat.jpg|thumbnail|kleiz|200px|Un ''tog pomper'', e 1916]]
== Gwiskañ ar penn ==
Gwiskañ ar penn a vez graet gant seurtoù togoù abaoe pell, ha gant pezhioù dilhad all, a bep seurt anvioù dezhe: [[boned]], [[kasketenn]] , [[koef]], [[bered]].
Betek kreiz an {{XXvet kantved}} e oa ret d'an dud goleiñ o fenn e pep lec'h, panevet-se ne oant ket gwisket da-vat. Ne oa nemet ar vugale ha ne oa ket ret dezho.
Pa vez gwelet filmoù kozh e weler micherourien gant kasketennoù, pesketaerien gant bonedoù, labourerien-douar gant togoù, merc'hed gant koefoù, pe gant mouchouerioù. Ha soudarded, poliserien, beleien, gwisket o fenn ivez.
Ne oa nemet er gêr, hag er parkeier pe war vor, ne oa ket ret gwiskañ ar penn. Met er parkeier evel war vor, ma laboure an dud dindan ar seizh amzer, e oa furoc'h goleiñ ar c'hlopenn, traken 'met evit ar yec'hed.
[[Restr:Pierre-Auguste Renoir - Luncheon of the Boating Party - Google Art Project.jpg|thumbnail|Toget eo an holl (pe dost), paotred ha merc'hed, e taolenn [[Auguste Renoir]]. ]]▼
[[Restr:Pierre-Auguste Renoir - Autoportrait (1876).jpg|thumbnail|kleiz|Auguste Renoir, Emboltred, 1876. Kasketennet eo an arzour.]]▼
[[Restr:Renoir_Self-Portrait_1910.jpg|thumbnail|dehou|Auguste Renoir, Emboltred, 1910. Toget eo an arzour.]]▼
[[Restr:3916Chapeau tendu.png|thumbnail|Un tog plac'h e 1911]]▼
[[Restr:1901 BoaterStrawHat.jpg|thumbnail|kleiz|90px|Un tog plouz koant e 1901. Togoù plouz disheñvel-mat a oa gant al labourerien-douar]]|▼
[[Restr:1820JuniWienerZeitschrift.jpg|thumbnail|dehou|100px|Togoù merc'hed e 1820]]▼
== Tennañ an tog ==
Linenn 60 ⟶ 46:
* ''An tog feur'', gwisket er broioù yen, ''[[chapka]]'' e [[ruseg]].
* An ''tog-houarn'', pe ''[[tokarn]]'', pe ''[[helm]]'', a vez gwisket gant soudarded.
== Anvioù togoù eus ar bed ==
{|
[[Restr:Akubra-style hat.jpg|thumbnail|150px|[[Akubra]].]]▼
|- valign="top"
|
|
* An ''[[akubra]]'' eus [[Aostralia]].
* Ar ''[[borsalino]]'', an tog feltr aozet gant [[Giuseppe Borsalino]], deuet da vout hini riblerien ar bloavezhioù 30.
Linenn 78 ⟶ 63:
** An [[tog-daougornek]]
** An [[tog-tric'hornek]]
* An ''trilby''
|-
|}
== Skeudennaoueg ==
<gallery mode="packed" heights="150px">
▲
▲
▲
▲
</gallery>
==
* Colin McDowell, Le chapeau et la mode, des origines à nos jours, Celiv, [[Pariz]], 1992, 224 p. (ISBN 2-86535-208-0)
| |||