Maximilien de Robespierre : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 13:
D'an 8 miz an Eost bloavezh II ([[26 a viz Gouhere]] [[1794]]), taget eo a-bep tu gant un emglev diseurt Menezidi er goñvañsion savet gant, dantonisted kozh, lod [[représentants en mission]] galvet evit an taol. Ouzhpenn-se e oa e-touez ar gouarnamant reveulzier, ar C'homite de sûreté générale ha lod izili eus ar c'homite a salud publik. Robespierre a laka anat war-raok dirak anezho holl bodet e oant enebet etrezo met ne teu ket a-benn da gendrec'hiñ anezho saouzanet da vezañ kondaonet gantañ deiz-pe-zeiz d'ar marv. An deiz war-lerc'h e vez talet outañ evit ma ne c'hellfe ket komz. E enebourien a zo harpet bremañ gant tud etre al luskad [[Marais (Dispac'h gall)|Plaine]]. Harzet eo gant e vreur [[Augustin Robespierre|Augustin]] hag e gamaladed [[Georges Couthon|Couthon]], [[Louis Antoine de Saint-Just|Saint-Just]] ha [[Philippe-François-Joseph Le Bas|Le Bas]] war ar memes-tro. [[Kumun Pariz (Dispac'h gall)|Kumun Pariz]] a emsav hag a zeu a-benn da zieubiñ anezhañ, memes mare ez eo lakaet maez lezenn gant ar Goñvañsion.
E-pad an noz, ur bagad soudarded a aloub an ti-kêr, eno e oa repuet Robespierre hag e harperien. Gloazet eo er javed, n'eo ket sklaer penaos. Ur wech testenniet e identelezh e-tal al lezvarn reveulzier, ez eo dibennet en abardaez d'an 10 Miz an Eost gant 21 eus e harperien. Ur wech marvet Robespierre hag e-pad ar mizioù goude e voe mare an « enebemsav thermidorian », riñset eo ar gouarnamant reveulzier ha war ar memes-tro ez eo paouezet ar [[Spont bras]].
Robespierre a zo chomet an dudenn tabutet ar muiañ eus an [[Dispac'h gall]]. Evit e enebourien (an Thermidorianed, krouerien an [[IIIde Republik c'hall|IIIde Republik]] hag istorourien ar « skol frankizour » e-penn anezho [[François Furet]]) e vez lakaet war-raok evel diaz d'ar Spont bras ha da doareoù aotrouniek ar [[Komite a salud publik|C'homite a salud publik]]. Evit lod all avat, Robespierre eo an den e-touez pennoù ar reveulzi hag en devoa klasket sioulaat ar Spont bras. Lakaet e vez war-raok ganto e oa ivez difenner ar peoc'h, an demokratelezh eeun hag ar justis sokial, degemenner ar re baour , hag unan eus aktourien kentañ lamedigezh ar sklavezlezh e Bro-C'hall. An istorourien-se a laka war-raok e voe devezh kouezhadenn Robespierre, an 9 Miz an Eost, e voe roet lamm d'an araokadurioù sokial a oa bet lakaet da dalvezout evit ar re baour (lezenn ar priz uhelañ da skouer hag a ziwalle ouzh priz ar greun hag ar bara). Ur wech kouezhet Robespierre ar vourc'hizien a arc'hant a lak da dalvezout ar frankizouriezh ekonomikel. Ar re brudetañ a-du gant ar sell-se a zo an istorourien [[Albert Mathiez]] hag [[Henri Guillemin]].
==Lavaroù==
''«Tant que cette race impure existera, la République sera malheureuse et précaire.»'' (Prezegenn ar 26 a viz Mae 1794)
| |||