Arthur Le Moyne de La Borderie : diforc'h etre ar stummoù

Den meur war istor Breizh eus [[Vitré]] ([[Gwitreg]] e brezhoneg) (1827-1901), tad istor Breizh. Ar Borderie a zo ivez anv un takad douar e kumun [[Étrelles]]. Bet eo bet ivez un den a bolitikerezh, kuzulier ti-kêr, hagha dilennad Il -ha -Gwilun e takad VitréGwitreg.

Levezoniñ kalz a raio an emsav rannvroelour ha da -c'houde an hini broadelour. MoienMoaian a zo da laretlavarout en deus c’hoazh ul levezon brasvras hiziv e-touez ar vrezhonedVrezhoned evito da gompren gwelloc'h kompren o istor. Setu eal labour ramzel kaset a-benn gantañ : e 6c'hwec'h levrenn (miledoumiliadoù a bajennoubajennoù) pellgargapl war lec’hienn bibnum. Univ Rennes2.(hag o zrugarekaat a rankomp evit al labour skaniñ).

Goude studioustudioù war ar gwir e skolveurskol-veur roazhonRoazhon eez zaa da Skolskol ChartesChartrez. An hini kentañ (gwellañ) e voe d’an arnodennouarnodennoù e 1852. En dielloudielloù departamant Naoned e labouro eus 1853 da 1859. Seveniñ a raio kevredigezh arkeologiezh hag istorel il Il-ha gwilun-Gwilun, bez' e vo prezidan eus 1863 betekda 1890, e labourioulabourioù fonusfonnus, war amzeriou kozh Breizh a roio brud vadvat dezhañ da vezhañvezañ enoret enoredevel istorour meur Breizh.

DiskouachañDiskoachañ a rairaio dielloudielloù liezlies war an amzer-grenn hag o studiañ spis a -benn displegañ darvoudoudarvoudoù ar rouantelezh hag an dugelez Brezhonvrezhon. HervezA-hervez en defedije klasket kuzatkuzhat ha diverkañ alies levezon ar franked[[Franked]] hag ar c’hallaouedC’hallaoued war an ensavaduriouensavadurioù breizhadbreizhat. Levezoniñ kalz a raio an emsav ranvroelourrannvroelour o tont hagha da -c'houde an hini Broadelourbroadelour betek iziv hiziv-an -deiz. Nerzh a gaso d’an enklaskouenklaskoù war kemmengement dachentachenn ha levezoniñ raia raio ur bern tud war o sell eus istor Breizh. RennerRener e oa eus ar gelaouenn en devoa krouet d’an oad a 25 bloaz : Revue de Bretagne et Vendée embannet adaladalek 1867 betek 1900.

Dilennet e vo da guzul departamant Il -ha -Gwilun eus 1864 betek 1871 hag adal ar memes bloavezh dilennet kannad e VitreGwitreg betek 1876. KiriegKiriek e vo eus ar c’homisionpoellgor studi parlamantel biskrivetbizskrivet entre 1872 hagha bet embanedembannet e 1874, o labourat war actouaktaoù ar gouarnamant difenn broadel, spisoc’h c'hoazh war [[Kamp Koñli|Kamp-bac’h Konli]] : lec’h ma voe dalc’het prizonidi brezhon en ur c’hamp bac’h un 50 mil bennak, stanket e doareoudoareoù spontus ha dizenneldizenel e 1871, ha ma varvo gant an naon hag eus ar c’leñvejouc’hleñvedoù ur bern anezho. (unUn engravadur brudet eus kamp-bac’h Konli a zo da weletwelout e mirdi Kemper, graet gant Jan Moulin). EusUr politiker eus an tu dehou-dehoù ez oa, katolik ha roueelour, ne c’hwitae ket an tu bewech da flemmañ pe da vurutellañ ar pennaenou republikan gall. E 1875 e voto enep d’ar krafc'hraf a anv Wallon hag a gadarnao ar stumm republikan an ensavaduriouensavadurioù, ne gemero ket perzh ere votadegouvotadegoù al lezennou bonreizhel ha zeuio da heul. N’emN’en em ginnigo ket adareadarre e 1876.

E 1873 ec’h adsavo ar gevredigezh vrezhon hag a voaoa bet dispennet dindan renadren gouarnamant Napoleon III e 1859, rak douetañs en devoa douetans outi.