Impalaeriezh trevadennel Portugal : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D kempenn, replaced: XIXvet kantved → {{XIXvet kantved}}, XV{{vet}} → {{XVvet}} (2) using AWB |
Arko (kaozeal | degasadennoù) Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 5:
Impalaeriezh trevadennel Portugal a voe lakaet dezhi un dibenn da vat pa voe roet [[Macau]] da [[Republik Pobl Sina|Sina]] e [[1999]].
== Deroù an impalaeriezh (1415-1580) ==
Linenn 12 ⟶ 11:
Evit [[Portugal]] e voe echuet ar [[Reconquista]] e [[1272]], pa voe aloubet [[Algarve]] gant ar roue [[Afonso III]]. Neuze en doa tizhet Portugal an harzoù zo gantañ bremañ el ledenez iberek. Goude-se e stagas rouantelezh Portugal d’en em astenn pelloc’h c’hoazh, eus tu ar mor.
Gant soudarded eus Portugal e voe aloubet kêr [[Ceuta]] (war arvor [[
[[Restr:Henry the Navigator1.jpg|thumb|250px|right|[[Herri ar Merdeer]]]]
Linenn 23 ⟶ 22:
== Sevel an impalaeriezh ==
E-pad ar {{XVIvet}} kantved e teuas Portugaliz da vezañ mistri war [[Meurvor Indez]]. Ober a rejont o stal d’ar stadoù muzulman bihan ha sevel a rejont kreñvlec’hioù a-hed an aodoù, eus [[Mozambik]] d’ar [[Molukez]] en ur dremen dre [[Malabar|Aod Malabar]]. War-raok ez ejont bepred, c’hoantek d’ober kenwerzh ar [[spis (temz)|spisoù]] ([[pebr]], [[jenofl|tachoù-jenofl]], [[kraoñ-muskadez]], [[kanell (temz)|kanell]]). E [[1506]] e voe tizhet [[Selan]] ganto ; e [[1507]] enez [[Maoris]]. Goude emgannoù e [[Diu]] e [[1509]] ha [[1538]] e voe kadarnaet galloud Portugal en India. Ren a raent war ar c’henwerzh e Meurvor Indez, n’eo ket hepken war ar c’henwerzh etre Indez hag Europa met ivez war ar c’henwerzh etre broioù Azia.
Linenn 29 ⟶ 27:
== Diskar an impalaeriezh ==
Tonket e oa impalaeriezh trevadennel Portugal da vont da get, gant an digempouez a oa etre ar vro-benn, dezhi ur milion a annezidi hepken, hag an trevadennoù a-strew dre ar bed. Etre [[1580]] ha [[1640]] e voe stag Portugal ouzh [[Spagn]]. E-keit-se e voe aloubet meur a drevadenn bortugalat gant ur galloud nevez-savet, an [[Izelvroioù]] ([[Kab ar Spi Mat]], [[Selan]]). Goude brezelioù Napoleon e teuas [[Brazil]] d’en em zistagañ diouzh Portugal. Adalek [[1822]] ne oa ket [[Brazil]] un drevadenn ken. Diouzh an tu all e kreske ment trevadennoù Portugal en Afrika ([[Angola]], [[Mozambik]], [[Ginea-Bissau]]), evel ma kreske an trevadennoù europat all war ar c’hevandir-se e-pad an {{XIXvet kantved}}. Er bloavezhioù 1960 e klaskas an diktatour [[António de Oliveira Salazar|Salazar]] mirout ar broioù-se daoust d’ar brezelioù dieubidigezh a oa oc’h ober o reuz eno. Echuiñ a reas ar brezelioù-se e [[1975]], goude ''[[
▲Tonket e oa impalaeriezh trevadennel Portugal da vont da get, gant an digempouez a oa etre ar vro-benn, dezhi ur milion a annezidi hepken, hag an trevadennoù a-strew dre ar bed. Etre [[1580]] ha [[1640]] e voe stag Portugal ouzh [[Spagn]]. E-keit-se e voe aloubet meur a drevadenn bortugalat gant ur galloud nevez-savet, an [[Izelvroioù]] ([[Kab ar Spi Mat]], [[Selan]]). Goude brezelioù Napoleon e teuas [[Brazil]] d’en em zistagañ diouzh Portugal. Adalek [[1822]] ne oa ket [[Brazil]] un drevadenn ken. Diouzh an tu all e kreske ment trevadennoù Portugal en Afrika ([[Angola]], [[Mozambik]], [[Ginea-Bissau]]), evel ma kreske an trevadennoù europat all war ar c’hevandir-se e-pad an {{XIXvet kantved}}. Er bloavezhioù 1960 e klaskas an diktatour [[António de Oliveira Salazar|Salazar]] mirout ar broioù-se daoust d’ar brezelioù dieubidigezh a oa oc’h ober o reuz eno. Echuiñ a reas ar brezelioù-se e [[1975]], goude ''[[Dispac’h ar jenoflez]]'' (''Revolução dos cravos'' e [[portugaleg]]).
E-touez broioù Europa e voe Portugal an hini ziwezhañ o tilezel he zrevadennoù. [[Macau]] e voe an hini ziwezhañ ha roet e voe da [[Sina]] e 1999.
Linenn 36 ⟶ 33:
== Trevadennoù kozh Portugal ==
E penn un impalaeriezh trevadennel vras eo bet Portugal. Enni e oa ar broioù-mañ :
* [[Brazil]]
Linenn 51 ⟶ 47:
== Liammoù diavaez ==
* {{fr}} [http://www.african-geopolitics.org/show.aspx?ArticleId=3728 "
* {{fr}} [http://www.reynier.com/Histoire/Colonisation/Portugais.html "
* {{en}} [http://www.colonialvoyage.com/ Istor trevadennoù an Izelvroioù ha Portugal]
[[Rummad:Trevadennerezh|Portugal]]
| |||