Napoleon Iañ : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Llydawr (kaozeal | degasadennoù)
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Arko (kaozeal | degasadennoù)
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
{{Stumm an titl|Napoleon I{{añ}}}}{{Istor diechu}}
 
[[Restr:Jacques-Louis David - The Emperor Napoleon in His Study at the Tuileries - Google Art Project.jpg|220px|thumb|right|Napoléon Bonaparte, ganet Napoleone Buonaparte]]
'''Napoleon'''<ref>[[Roparz Hemon]], ''Nouveau dictionnaire breton-français'', p. 593.</ref> (''Napoléon Bonaparte'' hervez ar stumm gallekaet, ''Napoleone (di) Buonaparte'' hervez ar stumm italianek orin, ''Napulione Buonaparte'' e [[korseg]], ''Napoléon Bonaparte'' hervez ar stumm gallekaet), a oa bet ganet d'ar [[15 Eost|15 a viz Eost]] [[1769]] en [[Aiacciu]] ([[Korsika]]), marvet d'ar [[5 Mae|5 a viz Mae]] [[1821]] en harlu e [[Santez-Elen (enezenn)|Santez-Elena]].
 
Kuitaat a reas Korsika da vont da soudard en arme c'hall. Buan e teuas da vezañ jeneral, ha neuze politikour ha den a stad, ha war-lerc'h impalaer gall. Brezeliñ a reas e Europa a-bezh araok bezañ trec'het e [[Waterloo]] e [[1815]] ha kaset d'an harlu en [[Saint Helena (enezenn)|enezenn Sant Helena]] gant ar Saozon.
 
== E vuhez ==
Linenn 41 ⟶ 40:
== Harlu ==
E 1815 e voe harluet da [[Saint Helena (enezenn)|Saint Helena]]. C'hwec'h vloaz a vevas eno ha mervel a reas e 1821.
 
== Tud levezonet gantañ pe anvet diwarnañ ==
* ar marichal [[Mic'hail Toukhatchevski]], marichal soviedel lesanvet « ar Bonapart ruz », enullet gant [[Stalin]] e [[1937]] e-pad ar [[Spurjadennoù Bras]],
* awenet ha bamet zoken e oa [[Adolf Hitler]] gant an impalaer hag e « oberenn », da skouer ar brefeded. Pa'z eas da Bariz d'an 23 a viz Even [[1940]] e voe un dudi dezhañ gwelout e gwir ar gêr muiañ-karet<ref>[https://www.leparisien.fr/archives/la-visite-eclair-d-hitler-a-paris-13-09-2014-4130465.php| Gweladenn Hitler e Pariz], pennad-skrid gant Le Parisien, 13 a viz Gwengolo 2014.</ref>. Mont a reas d'an "Invalides" da stouiñ ha prederiañ dirak bez Buonaparte e-pad hir a vunutennoù. Disklêriañ a reas goude e voe « brasañ ha kaerañ koulz e vuhez ». Divizout a reas ur prantad goude, e miz Kerzu 1940, lakaat relegoù mab an impalaer, an « Aiglon », treuzlec'hiet eus Vienna da Bariz evit lidañ 100 bloaz advroadur bez an tad da Vro-C'hall<ref>''« Le saviez-vous ? En 1940, Hitler a fait rapatrier les restes du fils de Napoléon aux Invalides »'', abadenn skingomz ''Au coeur de l'Histoire'', Europe 1, 4 a viz Even 2020.</ref>
* kopiet en deus [[Jean-Bedel Bokassa]] lid-sakradurezh Napoleone Buonaparte evit e sakradurezh dezhañ evel impalaer e [[1977]] e [[Bangui]], kêr-benn ar [[Republik Kreizafrikan]]. Paeet e voe al lid cheuc'h-se gant Bro-C'hall <ref>abadenn skingomz ''Rendez-vous avec X'' : ''« La Centrafrique ou la Françafrique? (1/2) »'', France Inter, {{1añ}} a viz Kerzu 2007.</ref>
 
== Gwelout ivez ==
* [[Roll an unpennoù galldiktatour]]
* [[roll an unpennoù gall]]
 
==Liammoù diavaez==
Linenn 49 ⟶ 54:
 
== Notennoù ha daveennoù ==
{{daveoù}}
<references/>
 
{{DEFAULTSORT:Napoleon 1}}