Ar '''paper''' a zo un [[danvez]] fardet diwar [[neudenn blant|neudennoùgwiad plant]] lakaet da vezañ un [[toaz]] hag a c'hell bezañ gwasket evit ober [[follenn]]où moan-tre gantañ. Ur ''baperenn'' a zo ur follenn baper hec'h-unan. Ijinet eo bet ar paper evit bezañ implijet evit skrivañ, metha meur a implij all a zo, evel gronnañ traoù pe ober kinkladurioù.
== Ijinadenn ar paper ==
Krediñ a reer eo bet ijinet ar paper gant ar [[Sina]]iz p'eo bet kavet ar baperenn goshañ e Bro-Sina deiziadet d'eus ar [[bloaz]] - 8 ktJK. Evit e veze kontet a-gozh gant ar Sinaiz e oa bet ijinet ar paper dindan [[ren]] an [[Roll an impalaeraerien sinat]] [[Qin Shi Huang]], diazezer an [[tiernelezh]] [[Qin]] en [[3vet kantved ktJK]]. <br />
Hervez ur vojenn all e vije bet reolennet penaos fardañ ar paper gant ur ministr sinatsinaat karget eus ar [[gounizerezhgounezerezh]] er bloaz [[105]], ken e oe produet e-leizh.
== [[Krennamzer]] ==
Hervez an hengoun e vije bet dizoloet ar paper gant an [[Arabed]] pa oan bet trec'h e rejont war ar Sinaiz een [[emgann Talas]] (745). Koulskoude eo bet kavet e oa anavezet an dra dija. Er mare-se e komprenas an Arabed ervat eo ar paper ur [[benveg]] dreist evit dasparzhañdasparzh ar mennozhioù ha dont a reas kêr [[Samarkand]] da vezañ ur greizenn evit eilañ testennoù an [[Islam]] war [[dornskrid]]où e paper. Kompren a rejont ivez e oa gwelloc'h ouzhpennañ [[pilhenn|pilhoù]] roget d'ar [[plant]] a veze implijet.<br />
A feur ma tostaas an Arabed ouzh [[Europa]] e oe ledanaet implij ar paper di war-dro ar [[1000|bloaz Mil]]. E [[Bro-C'hall]] ez eus roudoù eus implij ar paper war-dro [[1200]].
