Lagad : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D typo, replaced: → (22) using AWB |
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 4:
==Kleñvedoù==
;Glazenn
Ar c'hlazenn a zo dalliñ ul lodenn pe hollad strink al lagad. An dalliñ-se a gas d'un digresk eus ar wel a za war gresk. Er penn-kentañ ar c'hlazenn a zegas egas da geñver ar sklêrijenn. An digresk eus ar gwel a c'hell bezañ fonnus goude ur choukad en abeg d'ar c'hozhni pe er broioù o ziorren, en abeg d'ar zivouediñ, d'an heoliata, an espozañ ouzh mogedoù pistrius. Pa vez kollet wel al livioù e vez anvet
C'hoarvezhout a ra goude ul labezad eus empenn hag a c'hoarvezh an aliesañ en abeg d'ur gwallzarvoud gwazienn-empenn en un den hag a wele mat. C'hoarvezhout a ra ivez peogwir eo bet treuzkaset dre ar genetek. Ar c'helligoù karget eus ar wel diouzh deiz, hag eus hini al livioù a zo bet skoanet da lâret eo o deus ur gudenn en ho mont en-dro. An vet int kon. Neuze kelligoù ar wel diouzh noz a gemer o flas.
;Keratit
Tanenn sae al lagad abalamour d'ur vilimadur eo an aliesañ. Ar vilimadur-se a genlabour alies gant koc'henn an daoulagad. Sae al lagad a zeu da vezañ dall hag ur gwiskad moan a waziennoù a zeu war-wel, war sae al lagad. Ma'z eo padus ar vilimadur, sae al lagad a grog neuze da gaout ur bigmantiñ azrous. Hervez live ar c'hleñved e c'hell an den tapet ganti koll un tamm eus lemmded e sell, kaout poan, ur ruzder lagad, leñvañ, ha bezañ direnket gant ar sklêrijenn.
;Hirweled
C'hoarvezhout a ra pa erru ar sklêrijenn en daoulagad hag ec'h en em zolp a-dre ñv da barch an daoulagad rak re verr eo al lagad. Un den tapet gant ar c'hleñved-mañ a c'hell sellout an en-dro a dost hag a bell digudenn. Ar gudenn eo he deus diaesterioù evit gwellout an objedoù a-dost. En abeg da-se e c'hell an dud-se kaout poan benn, bezañ skuizhet o sellout, gwellout displann. Ar vugale tapet ganti o deus diaesterioù evit soénjal war o labour pe war an urzhiataerezioù. Ar wel a c'hell bezañ reizhet gant lunedoù pe lentiloù bolzek, rak evel-se, skinoù an heol a zo kromm davet an diabarzh hag ar skeudenn a erru war
;Berrweled
C'hoarvezhout a ra pa en em zolp ar sklêrijenn o tont el lagad dirak
;Daltonegezh
Al lodenn vrasañ eus an dud daltoneg a c'hell gwellout al livioù, n'odeus diaesterioù nemet evit gwellout ar c'hemm kenetrezo.Ar gelligoù kon ne 'z eont ket mat en-dro hag ur gudenn a zo etre an teir liv kentañ: ar gwer, ar ruz, ar glas. An daltonegezh a zo treuzkaset dre ar genetek. Muioc'h a baotr eget a plac'h a zo tapet ganti. Ur paotr diwar 12 a zo daltonek.
Linenn 20:
==Lodennoù al lagad==
[[Restr:Schematic diagram of the human eye br.svg|right|border]]
;Luc'hsae
Goloiñ a ra foñs al lagad, treiñ a ra ar c'hannad lugernus o tont eus an diavez en ur gannad nervennus kaset d'an empenn. Ur gwiad neuronel moan tre eo. Leun a kon pe a bazhigoù eo. Ar c'honoù a servij da sellout diouzh deiz, hag al livioù pennañ : ruz, glas, gwer. Ur seurt skramm sinema en ur sal du eo, e foñs al lagad.
;Mab al lagad
Seblantout a ra deomp bezañ du dre ma vez euvret lodenn vrasañ ar sklêrijenn o tont el lagad gant ar gwiadoù. Dreist-holl gant
Pa vez kemeret poltred un den gant al luc'hedenn, Glas al lagad na c'hell ket serriñ buan a-walc'h, neuze
perak e vez gwelet daoulagad ruz war ar poltriji a-wechoù.
;Gwenn al lagad
Linenn 34:
Un dourenn eo lec'hiet etre strink al lagad ha sae al lagad. Reoliañ a ra ar gwask a zo el lagad met ivez da vouetañ frammoù al lagad en ur distrujañ al lostajoù.
;Makula
Ar macula a zo an tachad teñval. Ar macula a zo zonenn
;Fovea
Ar fovea, zonenn kreiz ar macula, a zo lodenn
;Koc'henn al lagad
Ur c'hoc'henenn mec'hiennet treuzwelus hag a golo diabarzh malvennoù al lagad. Ar c'hoc'henenn-se a brodu ur mukus a en em led war c'horre al lagad hag a lardigenn anezhañ evit gellout fiñval aesoc'h.
Linenn 42:
Plakennoù kroc'henn a fiñv int evit serriñ pe digeriñ an daoulagad. Servijout a reont da gwareziñ an daoulagad, da herzel pe bevenniñ ar sklêrijenn a za barzh al lagad ha da adzourenniñ sae al lagad.
;Strink al lagad
Ferenn naturel al lagad eo. Tolpiñ a ra ar skinoù lugernus war
;Gwagroù an daeroù
Ar gwagroù daeroù a brodu un dourenn anvet dourenn an daeroù e doare ma chom gleb an daoulagad. An takennoù dour a zo sal hag a warez al lagad, da skouer pa'z eus poultren warno pe pa'z eus un doñjer bennak evel an oksidenn propanethial a teu d'eus an onion met ivez goude un drivliadenn.
;An nervenn ar gweled
An nervenn gwelout a zo savet diwar strollañ neudennoù nervennus
;Gwerenn al lagad
Ur vouedenn treuzwelus, leuniañ a ra kev al lagad a-dreñv da strink al lagad. Servijout a ra da asuriñ sonnded al lagad ha da zerc'hel
;Glas al lagad
Ur gigenn eo. Seurt stalafioù mab al lagad a servij da reoliañ ar c'hementad a sklêrijenn a tremen el lagad.
Linenn 60:
Evit gwelout eo ret dija kaout sklêrijenn produet gant andonoù gouloù kentrenk pe eilrenk.
# Glas al lagad a vrasa pe a vihana evit leuskel ar c'hementad a sklêrijenn mat da dremen.
#Sae al lagad a hent ar skinoù lugernus davet
#
#An nervenn optik a gas ar c'hannad d'an empenn lec'h ma'z eo treuzfeurmet e santadurioù al livioù.
#An empenn a adsav santadur ar gweled e liv hag e donder.
==An touellwelioù==
Zonennoù gwelout an empenn a zielfenn ar gannadoù-mañ. Met a-wechoù, displegadenn an empenn a c'hell bezañ displann. E fazioù evit displegañ a zo anvet touellweloù, an touellweloù n'int ket gwelet er memes doare rak cheñch a ra an traoù bevet evit pep hini, n'hon eus ket gwelet ar memes traoù, n'eo ket bet dalc'het soñj eus ar
memes skeudennoù.
An touellweloù a c'hell dont eus ar fed e vefe bet broudet kelligoù
bet krouet gant an empenn dre kannadoù nervennus resevet faos a-wechoù. AN empenn a glsk lakaat ster e pep lec'h, memes lec'h ma n'ez eus ket. Neuze ober a ra re, amplaat a ra ar c'hemmoù mat, krouiñ a ra trolinennoù, livioù, pellwelerezh, fiñvadennoù hag all
hervez ar pezh a anavezer.
| |||