Logaritm : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
→Istor: - Echuet |
|||
Linenn 17:
[[Simon Stévin]], merour hollek an arme hollandad, a sav taolennoù jedadenn intersest aozañ. Al labour-mañ a zo heulier gant [[Jost Bürgo]] a embann e 1620 el levr ''Aritmetische und geometrische Progress-tabulen'', un daolenn kenskrivañ etre <math>n</math> ha <math>1,0001^n</math>. Sammad ar golonenn gentañ a glot neuze gant liesad an eil golonenn.<ref> ''Petite encyclopédie de mathématiques'' (p 72). Edition Didier (1980)</ref>
E 1614, [[John Napier]] (pe Neper) a embann e seul ''Mirifici Logarithmorum Canonis Descriptio''. Ne soñj ket emañ o krouiñ fonksionoù nevez, met taolennoù kenskrivañ nemetken (logos (aze) = daremenpred, arithmeticos = niver) etre div serienn talvoudoù gant ar perc'hentiezh a-heul : ul liesad en ur golonenn a golt gant ur sammad en un hini all. An taolennoù kenskrivañ-se a zo bet krouet evit simplaat ar jedadoù [[fonksion trigonometriezh|trigonometriezh]] a zeu a-well e jedadoù [[astronomiezh]] hag implijet un nebeut bloavezhioù goude gant [[Johannes Kepler|Kepler]]. An notadur Log evel beradur logaritm a zeu a-well e 1616 gant un troadur saoz eus oberenn Neper<ref>[http://www.math93.com/symboles.htm Math93:Origine et histoire des symboles mathématiques]</ref>. E 1619 ez eo embannet un oberenn ues Neper goude e varv : ''Mirifici Logarithmorum Canonis Constructio'', lec'h ma zispleg penaos sevel un daolenn logaritm (gwellet [[Taolenn logaritm]] ).
Kendalc'het e vo e labour gant ar matematikout saoz [[Henry Briggs]] a embann e 1624 e daolennoù loagritm dekvedennel (''Arithmética logarithmica'') ha diskriv a ra implij an taolennoù vit jediñ ar [[sinus]], adkavout ankloù [[tangiantenn]]où... Al logaritm dekvedennel a zo a-wechoù anvet logaritm Briggs en e enor. Ar memes bloaz, Johann Kepler a embann ''Chilias logarithmorum'' savet oc'h implijout un hentenn geometrek<ref>{{en}} [http://www.polybiblio.com/watbooks/2981.html Eztaoladenn Chilias Logarithmorum] war Watson Antiquarian books</ref>. Taolenn Briggs a ginnig al logaritm gant 14 sifr eus niveroù etre 1 ha 20 000 hag etre 90 000 ha 100 000. E labour a zo klokaet gant [[Ezechiel de Decker]] hag [[Adriaan Vlacq]]a embann e 1627 un daolenn logaritm klokaet<ref> ''Petite encyclopédie de mathématiques'' (p 72). Embannadurioù Didier (1980)</ref>.
E 1647, pa labour [[Grégoire de Saint-Vincent]] war karrezadur an [[hiperbolenn]], lakaat a ra anat ur fonksion nevez hag a zo primitivenn ar fonksion <math>x \mapsto 1/x</math> o vezañ nul e 1 met [[Christiaan Huygens|Huygens]] eo, a zizolo e 1661 ez eo ar fonksion-se ur fonksion logaritm ispisial : al [[logaritm natural]].
Meizad ar fonksion, an darempred etre ar fonksion eksponantel hag ar fonksion logaritm a vo dizoloet diwezatoc'h goude labour [[Gottfried Wilhelm von Leibniz|Leibniz]] war meizad ar fonksion (1667).
== Daveoù ==
| |||