Marcel Bigeard

Un tamm kempenn zo ezhomm d'ober d'ar pennad-mañ

Marcel Bigeard, ganet ar 14 a viz C'hwevrer 1916 e Toul hag marvet eo ar 17 a viz Mezheven 2010 e memes lec'h, a zo un den politikel ha soudard gall. Kroget en deus e vicher evel ur soudard « bihan », eil renk, e 1936 hag echuet eo evel ofiser jeneral steredennet, e 1936. Ar jeneral Bigeard a zo bet an ofiser gall bev gant ar muiañ a vedalennoù. Bet eo bet stourmer pe resistant kozh, e anv avat a chomo stag ouzh ar brezelioù didrevadenniñ (Aljeria, Indez-Sina). Un diazezadenn a zo bet krouet gant e anv an 9 a viz Mezheven 2011. Gwallvrudet eo evit bezañ asantet boureviañ tud an FLN. Chifretezed Bigeard a veze graet eus an dud bet lazhet diwar jahinerezh, lakaet un tamm simant ouzh o zreid ha taolet er mor diwar ur viñs-askell.

Orin e familh

Marcel-Maurice Bigeard a zo mab da Charles Bigeard (1880-1948), heñcher e kompagnunezh hentoù houarn ar reter, ha da Marie-Sophie Ponsot (1880-1964). Ar 6 a viz Genver 1942, e timezas gant e vignonez bugaleaj, Gabrielle Grandemange (Toul, 5 a viz Du 1919- 4 a viz Gouere 2011). Eurediñ a rejont e-kerzh ar brezel etre tec'hadenn Marcel Bigeard eus Alamagn hag a-raok e vefe aet kuit da harz-lammer e-barzh ar strouezh. Ur bugel o deus anvet Marie-France, ganet an 13 a viz C'hwevrer 1946. Gaby Bigeard a varvas ar 4 a viz Gouere 2011 e Toul abalamour d’ur c’hleñved hirbadus.

Micher Soudardel

Goude bezañ labouret 6 vloaz er Société Générale evel un implijad er bank, e-keit ma talc’he da zeskiñ ober boks, e krogas Marcel Bigeard gant e servij soudard e Haguenau e-barzh an 23de rejimant troadeien kreñvlec'h. Soudard eil klas e oa e miz Gwengolo 1936, dieubet e oa eus e endalc'hioù gant ar grad a benngaporal e miz Gwengolo 1938.

Eil brezel bed

El Linenn Maginot e oa bet e 1939, evel serjant. Tapet e voe gant an Alamaned e miz Mezheven 1940 met dont a reas da vont kuit. En takad dieub e voe neuze, en Afrika, gant al lu trevadennel. Ofiser an FFI e voe da c'houde.

Brezel Indez-Sina

E miz Here 1945 ez eas di da gentañ ha distro e voe en Indez-Sina e miz Gouere 1952. E Emgann Điện Biên Phủ e voe.

Brezel Aljeria

Gant an harzlammourien e voe eno. Adalek 1957 e voe en Aljer evit talañ ouzh Larbi Ben M'hidi ha Yacef Saadi. E miz Meurzh e ve kaset da menezeier Blida ha kemer a reas perzh e koulzadoù "Atlas" hag "Agounnenda". E-pad an hañv e voe paket 90 % eus stourmerien an FLN gant e soudarded.

E miz Kerzu 1958 e voe e Saida en Orania. En em gavout a reas gant De Gaulle d'ar 27 Eost 1959 hag e penn sektor Ain-Sefra e voe lakaet, 15 000 soudard dindanañ . Kaset e voe da Oran goude poutch Aljer e 1961 : ne dapas ket perzh e itrikadennoù ar jenelared avat.A-raok ar brezelAr 25 a viz Here, ec’h eas Bigeard a kemer penn an 3de BPC e Constantine en Aljeria. An 21 a viz C'hwevrer, ar batailhon, deuet da vezañ an 3de RPC, a seven ar c'hentañ oberiadenn dre biñsaskell en istor, e-kerzh oberiadenn 744 e Kabylie. Ar 16 a viz Mezheven 1956, e Nementchas, e voe gloazet Bigeard en e gof. Advroet e voe da Vro-C’hall, medalennet14 a viz Gouere 1956 gant ar president Coty hag e resevas ar blakenn a "ofiser meur al lejion a enor ". Distroet en Aljeria, e voe gloaziet ar 5 a viz Gwengolo en e avu hag en humerus.

Emgann Alje

E-kerzh ar bloavezh 1957, e kemeras perzh e 10vet DP ar jeneral Massu en emgann Alje. Kefridi ar batailhon-mañ a oa surentez ha dispenn kell an FLN renet gant Larbi Ben M'hidi, ar re o devoa lakaet bombezennoù en Alger etre 1956 hag 1957. E-kerzh an hañv e harz an 3de RPC 90% eus stourmerien an FLN. Deuet e oa da vezañ koronal e miz Genver 1958. Ren a reas an 3de RPC. D'ar 1añ a viz Ebrel ec’h erlec’hias ar c’horonal Tringuier anezhañ e penn an 3de RPC. Ne gemeras ket Bigeard perzh e darvoudoù an 13 a viz Mae 1958.

Goude pevar miz e Toul, e tistroas da Alje daren rann Saida en bro Oran ar 25 a viz Genver 1959. Bez’ e oa neuze 5 000 milour dindan e urzhioù. Tamallet e vez outañ bezañ jahinet izili eus an FLN met ivez soudarded all e-pad Brezel Aljeria.

Marvidigezh

Goude bezañ aet war e leve e-pad ur pennadig e Toul, e teuas da vezañ kannad Meurthe-et-Moselle etre 1978 betek 1981. Kuitaat a reas se evit kaout amzer da skrivañ levrioù er gêr diwar-benn e amzer soudard. Mervel a reas en e di e Toul an 18 a viz Mezheven 2010 da 94 bloaz. E obidoù a zo bet graet an 21 a viz Mezheven e Toul.

Politikerezh

Sekretour-stad evit an Difenn broadel e voe e 1975-1976.

Kannad Meurthe-et-Moselle e voe adalek 1978 betek 1988.

Levrlennadur

Contre guérilla, Baconnier, 1957
Aucune bête au monde ..., Pensée Moderne, 1959
Piste sans fin, Pensée Moderne, 1963
Pour une parcelle de gloire, Plon, 1975
Ma Guerre d'Indochine, Hachette, 1994, (ISBN 2-01-237023-3)
Ma Guerre d'Algérie, Editions du Rocher, 1995, (ISBN 2-01-237043-8)
De la brousse à la jungle, Hachette-Carrère, 1994, (ISBN 2-7242-8310-4)
France, réveille-toi !, Editions n°1, 1997, (ISBN 2-863-91797-8)
Lettres d'Indochine, Editions n°1, 1998-1999 (2 tomes)
Le siècle des héros, Editions n°1, 2000, (ISBN 2-86391-948-2)
Crier ma vérité, Editions du Rocher, 2002, (ISBN 2-7028-7631-5)
Paroles d'Indochine, Editions du Rocher, 2004, (ISBN 2-268-05058-0)
J'ai mal à la France, Edition du Polygone, 2006, (ISBN 2-913832-07-5)
Adieu ma France, Editions du Rocher, 2006, (ISBN 2-268-05696-1)
Mon dernier round, Embann du Rocher, 2009, (ISBN 978-2-268-06673-8)
Ma vie pour la France, Embann du Rocher, 2010, (ISBN 978-2-268-06435-2)
Ma Guerre d'Indochine, teulfilm 52 vunutenn sevenet gant Jean-Claude Criton - Produet L.Salles/Carrère (1994)
Ma Guerre d'Algérie, teulfilm 52 vunutenn sevenet gant Jean-Claude Criton - Produet L.Salles/Carrère (1994)
Portrait de Bigeard, teulfilm 52 vunutenn sevenet gant Jean-Claude Criton - Produet L.Salles/Carrère (1994)