Listen, my children, and you shall hear
Of the midnight ride of Paul Revere,
On the eighteenth of April, in Seventy-Five:
Hardly a man is now alive
Who remembers that famous day and year.
He said to his friend, — "If the British march
By land or sea from the town to-night,
Hang a lantern aloft in the belfry-arch
Of the North-Church-tower, as a signal-light, —
One if by land, and two if by sea;
And I on the opposite shore will be,
Ready to ride and spread the alarm
Through every Middlesex village and farm,
For the country-folk to be up and to arm."
Then he said good-night, and with muffled oar
Silently rowed to the Charlestown shore,
Just as the moon rose over the bay,
Where swinging wide at her moorings lay
The Somersett, British man-of-war:
A phantom ship, with each mast and spar
Across the moon, like a prison-bar,
And a huge, black hulk, that was magnified
By its own reflection in the tide.
Meanwhile, his friend, through alley and street
Wanders and watches with eager ears,
Till in the silence around him he hears
The muster of men at the barrack-door,
The sound of arms, and the tramp of feet,
And the measured tread of the grenadiers
Marching down to their boats on the shore.
Then he climbed to the tower of the church,
Up the wooden stairs, with stealthy tread,
To the belfry-chamber overhead,
And startled the pigeons from their perch
On the sombre rafters, that round him made
Masses and moving shapes of shade, —
Up the light ladder, slender and tall,
To the highest window in the wall,
Where he paused to listen and look down
A moment on the roofs of the town,
And the moonlight flowing over all.
Beneath, in the churchyard, lay the dead
In their night-encampment on the hill,
Wrapped in silence so deep and still,
That he could hear, like a sentinel's tread,
The watchful night-wind, as it went
Creeping along from tent to tent,
And seeming to whisper, "All is well!"
A moment only he feels the spell
Of the place and the hour, the secret dread
Of the lonely belfry and the dead;
For suddenly all his thoughts are bent
On a shadowy something far away,
Where the river widens to meet the bay, —
A line of black, that bends and floats
On the rising tide, like a bridge of boats.
Meanwhile, impatient to mount and ride,
Booted and spurred, with a heavy stride,
On the opposite shore walked Paul Revere
Now he patted his horse's side,
Now gazed on the landscape far and near,
Then impetuous stamped the earth,
And turned and tightened his saddle-girth;
But mostly he watched with eager search
The belfry-tower of the old North Church,
As it rose above the graves on the hill,
Lonely, and spectral, and sombre, and still.
And lo! as he looks, on the belfry's height,
A glimmer, and then a gleam of light!
He springs to the saddle, the bridle he turns,
But lingers and gazes, till full on his sight
A second lamp in the belfry burns!
A hurry of hoofs in a village-street,
A shape in the moonlight, a bulk in the dark,
And beneath from the pebbles, in passing, a spark
Struck out by a steed that flies fearless and fleet:
That was all! And yet, through the gloom and the light,
The fate of a nation was riding that night;
And the spark struck out by that steed, in his flight,
Kindled the land into flame with its heat.
It was twelve by the village-clock,
When he crossed the bridge into Medford town.
He heard the crowing of the cock,
And the barking of the farmer's dog,
And felt the damp of the river-fog,
That rises when the sun goes down.
It was one by the village-clock,
When he rode into Lexington.
He saw the gilded weathercock
Swim in the moonlight as he passed,
And the meeting-house windows, blank and bare,
Gaze at him with a spectral glare,
As if they already stood aghast
At the bloody work they would look upon.
It was two by the village-clock,
When he came to the bridge in Concord town.
He heard the bleating of the flock,
And the twitter of birds among the trees,
And felt the breath of the morning-breeze
Blowing over the meadows brown.
And one was safe and asleep in his bed
Who at the bridge would be first to fall,
Who that day would be lying dead,
Pierced by a British musket-ball.
You know the rest. In the books you have read
How the British regulars fired and fled, —
How the farmers gave them ball for ball,
From behind each fence and farmyard-wall,
Chasing the red-coats down the lane,
Then crossing the fields to emerge again
Under the trees at the turn of the road,
And only pausing to fire and load.
So through the night rode Paul Revere;
And so through the night went his cry of alarm
To every Middlesex village and farm, —
A cry of defiance, and not of fear, —
A voice in the darkness, a knock at the door,
And a word that shall echo forevermore!
For, borne on the night-wind of the Past,
Through all our history, to the last,
In the hour of darkness and peril and need,
The people will waken and listen to hear
The hurrying hoof-beat of that steed,
And the midnight-message of Paul Revere.
|
Selaouit, ma bugale, ha klevout a reot
A-zivout marc'hekadenn hanternoz Paul Revere,
D'an driwec'h a viz Ebrel, e Seitek ha Tri-Ugent :
A-boan ma'z eus bremañ un den bev
Hag a gouna an deiz hag ar bloaz brudet-se.
D'e vignon e lavaras, — « Mar kerzh Breizhveuriz
Dre zouar pe dre vor diouzh kêr fenoz,
Skourr ul letern uhel e gwareg-vefrez
Tour Iliz an Norzh, evit arouez-gouloù, —
Unan mard eo dre zouar, daou mard eo dre vor ;
Ha me en aod a-dal a vo,
Darev da varc'hegañ ha skignañ ar galv-diwall
Dre gement kêriadenn hag atant e Middlesex,
Evit tud ar maezioù da sevel ha da armañ. »
Nozvezh-vat a lavaras neuze, ha dre roeñv vouget
E roeñvas betek aod Charleston,
Dres p'edo al loar o sevel a-us ar bae,
M'edo o ruilhañ ledan ouzh e amaroù
Ar Somersett, soudard breizveurat :
Ur spes a lestr, gant pep gwern ha sparr
A-dreuz al loar, evel barrenn ur vac'h,
Hag ur pikol kouc'h du hag a oa brasaet
Gant e asked dezhañ er morad.
E-keit-se, e vignon, dre vanell ha straed
A gantren hag a sell gant divskouarn c'hoantek,
Betek ma klev en didrouz tro-dro dezhañ
Bodadeg gwazed ouzh dor ar c'hazarn,
Trouz armoù, pilpazerezh treid,
Ha kammedoù mentet ar c'hreunadourien
O tiskenn war-du o bigi war an aod.
Neuze e pignas betek tour an iliz,
Gant an diri prenn, a-gammedoù kuzh,
Betek kambr ar befrez a-us e benn
Hag e spontas an dubeed a-ziwar o c'hlud
War ar c'hebroù teñval hag a rae tro-dro dezhañ
Tolzoù ha stummoù fiñvus a skeudoù, —
Gant ar skeul skañv, moan hag uhel,
Betek an uhelañ prenestr er voger,
Ma ehanas da selaou ha da sellout d'an traoñ
Ur pennad ouzh toennoù kêr,
Hag ar sklaer-loar o skuilhañ war pep tra.
Dindan, e porzh an iliz, emañ ar re varv
En o c'hamp-noz war ar run,
Paket en didrouz ken don ha diflach,
Ma c'helle klevout, evel kammed ur gward,
Avel evezhiek an noz, pa oa o vont
A-ruz-kof a deltenn da deltenn,
Hag o hañvalout mouslavarout, "Mat pep tra !"
Ur predig hepken e sant strobinell
Al lec'h hag an eur, aon kuzh
Rak ar befrez digenvez hag ar re varv ;
Rak a-daol-trumm e par e holl soñjoù
War un dra bennak teñval er pelloù,
El lec'h ma ledana ar stêr da gejañ ouzh ar bae, —
Ul linenn du, a bleg hag a neuñv
War ar morad o sevel, evel ur pont bigi.
E-keit-se, hiraezh ennañ da vont war varc'h,
Heuzaouet ha kentraouet, a-gammedoù ponner,
E kerzhe Paul Revere war an aod a-dal
Gwech e flourete kostez e varc'h,
Gwech e selle ouzh ar gwelva pell ha tost,
Neuze e skoe taer gant e droad war an douar,
Hag e troe hag e starde lêrenn e zibr ;
Met dreist-holl e selle o furchal a-zevri
Tour befrez Iliz kozh an Norzh,
Hag a save a-us ar bezioù war ar run,
Digenvez, ha tasmantel, ha teñval, ha diflach.
Ha setu ! p'emañ o sellout, war uhelder ar befrez,
Ur skleur, ha neuze ur bann gouloù !
Lammat a ra war an dibr, treiñ ar brid,
Met chom ha sellout, betek dik dirazañ
Ma tev un eil lamp er befrez !
Un herr a garnioù e straed ur gêriadenn,
Ur stumm er sklaer-loar, un tolz en deñvalijenn,
Ha dindan a-ziwar ar pavezioù, war dremen, ur fulenn
Ganet gant ur c'hourser a nij dispont ha skañv e droad :
Echu eo ! Ha koulskoude, a-dreuz an deñvalijenn hag ar gouloù,
Planedenn ur vroad a oa o varc'hegañ diouzh noz ;
Hag ar fulenn ganet gant ar c'hourser-se, diwar nij,
A entanas an tiriad dre he gor.
Daouzek e oa ouzh horolaj ar gêriadenn,
Pa dreuzas ar pont da gêr Vedford.
Kokelin ar c'hilhog a glevas,
Ha harzh ki ar merer,
Ha glebor latar ar stêr a santas,
A sav pa ziskenn an heol.
Unan e oa ouzh horolaj ar gêriadenn,
Pa varc'hegas tre e Lexington.
Gwelout a reas ar wiblenn alaouret
O neuñvial er sklaer-loar tra ma oa o tremen,
Ha prenestroù an azeuldi, gwenn ha noazh,[1]
O sellout outañ gant ur skleur tasmantel,
Evel pa vijent mantret dija
Dirak al labour gwadus a arvestjent.
Daou e oa ouzh horolaj ar gêriadenn,
Pan erruas er pont e kêr Goncord.
Begelierezh an tropell a glevas,
Ha richan an evned e-touez ar gwez,
Hag e santas anal afrenn ar beure
O c'hwezhañ a-us ar pradeier gell.
Hag unan a oa gwarezet ha kousket en e wele
A vije an hini kentañ o kouezhañ er pont,
A vije gourvezet marv en deiz-se,
Toullet gant boled ur vousked vreizhveurat.
Ar peurrest a ouzit. El levrioù hoc'h eus lennet
Penaos e tennas hag e tec'has ar soudarded vreizhveurat, —
Penaos e roas ar vererien tenn evit tenn dezho,
A-ziadreñv pep sklotur ha pep moger porzh atant,
O redek al lifreoù-ruz a-hed ar gwenodennoù,
Hag o treuziñ ar parkeier evit difoupañ c'hoazh
E dan ar gwez e pleg an hent,
Hag oc'h ehanañ evit tennañ ha kargañ hepken.
A-dreuz an noz e varc'hegas Paul Revere neuze ;
Hag a-dreuz an noz neuze ez eas e c'harm a c'halv-diwall
Da bep kêriadenn hag atant e Middlesex, —
Ur yud a zisfiz, ha neket a spont, —
Ur vouezh en deñvalijenn, ul lop ouzh an nor,
Hag ur ger hag a heklevo da viken !
Rak, douget gant avel-noz an Tremened,
A-hed hon istor a-bezh, betek an diwezh,
Da eur an deñvalijenn ha dañjer ha diouer,
Dihuniñ a raio ar bobl ha selaou da glevout
Stlak herrek karnioù ar c'hourser-se,
Ha kemenn-hanternoz Paul Revere.
|
