Aotrounez an noz

Aotrounez an noz er C'hodex Borgia
	Bukit war ur skeudenn da welet anv an doue ; lod zo liammet gant ur pennad.
	; E boustrofedon e lenner ar skeudennoù :; kregiñ a reer da lenn en traoñ a-zehoù : 3c, 3b, 3a, 2a, 2b, 2c, 1c, 1b, 1a.

E mitologiezh Mezoamerika e reer Aotrounez an noz (e nahouatleg klasel Yoalteuctin) eus ur strollad nav doue hag a rene war pep a noz resis, pep nav noz, e stumm ur c'helc'hiad eus ar c'halander. Kevredet e oa pep aotrou gant ur blanedenn, mat pe fall, a oa ur seblant evit an noz a oa renet gante^[1].

Anavet eo aotrounez an noz e Kalander an Azteked koulz hag e hini ar Vayaed, daoust ma n'anavezer ket anvioù resis Aotrounez an noz e mayaeg^[2].

Ar glifoù a glot gant Aotrounez an noz zo anavezet hag ar vayaourien o deus badezet anezhe gant lizherennoù a grog gant G, eus G1 da G9. Peurliesañ e vez implijet ar glifoù-se gant ur glif all anvet F. An aotrou eus an noz maya nemetañ zo bet anavezet eo an doue G9, Pauahtun^[3]^[4].

Dizoloet e oa ar c'helc'hiad nav noz-se e kalanderioù Mezoamerika e 1904 gant Eduard Seler. Anavout a reomp anvioù doueed an noz an Azteked abalamour ma'zint displeget er C'hodex Telleriano-Remensis hag er C'hodex Tudela. Hervez Seler e klote pep hini eus an nav aotrou gant unan eus an nav live eus ar bed dindandouar hag e renent an eurioù a glote e-pad an noz. Peurvuiañ n'eo ket bet degemeret ar soñj-se, rak ar prouennoù a laka unan da soñjal e oa renet an noz a-bezh gant aotrou un noz resis^[5]. Hervez Zelia Nuttall, nav aotrou an noz a arouezie an nav loar eus ar bloaz loarel^[6]. Liammet e oa kelc'hiad an nav aotrou ouzh ar c'halander lidek mezoamerikan, ennañ 260 deiz ha noz, a yae d'e ober 29 rummad eus nav noz pep hini, hag ivez, well-wazh, 9 loariad eus 29 deiz.

An nav aotrou eus an noz e sevenadur an Azteked zo^[5] :

Xiuhtecuhtli ("aotrou maen-turkez/bloaz/tan")

Tezcatlipoca ("Melezour a zivoged")

Piltzintecuhtli ("Aotrou priñs")

Centeotl ("Doue ar maiz")

Mictlantecuhtli ("Aotrou ar bed dindandouar")

Chalchiuhtlicue ("Jad eo he brozh")

Tlazolteotl ("doue(ez) al loustoni")

Tepeyollotl ("Kalon menez")

Tlaloc (doue ar glav)

Notennoù

↑ Anthony F. Aveni, Skywatchers: A Revised and Updated Version of Skywatchers of Ancient Mexico, University of Texas Press, 2001, pp. 156-57
↑ Gabrielle Vail, Christine L. Hernández, Astronomers, Scribes, and Priests: Intellectual Interchange Between the Northern Maya Lowlands and Highland Mexico in the Late Postclassic Period, Harvard University Press, 2010, p. 291
↑ Lynn V. Foster, 2005, Handbook to Life in the Ancient Maya World, Oxford University Press. p. 259
↑ diviz diwar-benn doueed an noz e Pauahtun diellaouet eno
↑ ^5,0 ha^5,1 Elizabeth Hill Boone, Cycles of Time and Meaning in the Mexican Books of Fate, University of Texas Press, 2007, pp. 44-45
↑ Zelia Nuttall, "The Periodical Adjustments of the Ancient Mexican Calendar", American Anthropologist, New Series, VI/4, pp. 486-500

[1] Anthony F. Aveni, Skywatchers: A Revised and Updated Version of Skywatchers of Ancient Mexico, University of Texas Press, 2001, pp. 156-57

[2] Gabrielle Vail, Christine L. Hernández, Astronomers, Scribes, and Priests: Intellectual Interchange Between the Northern Maya Lowlands and Highland Mexico in the Late Postclassic Period, Harvard University Press, 2010, p. 291

[3] Lynn V. Foster, 2005, Handbook to Life in the Ancient Maya World, Oxford University Press. p. 259

[4] viz diwar-benn doueed an noz e Pauahtun diellaouet eno

[boone-5] 5,0 ha^5,1 Elizabeth Hill Boone, Cycles of Time and Meaning in the Mexican Books of Fate, University of Texas Press, 2007, pp. 44-45

[6] Zelia Nuttall, "The Periodical Adjustments of the Ancient Mexican Calendar", American Anthropologist, New Series, VI/4, pp. 486-500

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]