Akordeoñs

An akordeoñs, lesanvet boest an diaoul, zo ur benveg-seniñ dre avel. Aozet eo gant ur c'hwezerezh, hag lak an aer da vont ha da zont, ha gant touchennoù hag a zigor trapigoù evit laosken an aer da dremen ha neuze e taskren an añchenn dieub vetalek a brodu ar son.

Istor

Un akordeoñs diatonek

Deuet eo war wel ar sheng, « pe ograou beg » e 3000 a-raok JK, anavezet e-giz tad-kozh an akordeoñs, ar benveg añchenn dieub kentañ eo. D'ar 6 a viz Mae 1829, fiziout a ra breved an akordeoñs an Aostrian Cyrille Demian. E 1863, sevel a ra Paolo Soprani ijinerezh kentañ an akordeoñs e Castelfidardo hag a zo kavell an akordeoñs. Gallout a ra ober al lusk kenkoulz hag an ton hag ar gensoniezh. Talvezout a ra un orkestr neuze, gounezet en deus ur plas pouezus er balioù poblek e Bro-C'hall. Met ar re varrek war ar sonerezh ne blij ket ar benveg-mañ gant e gendonioù prest dija. Goude an Eil Brezel-Bed, n'emañ ket ken an akordeoñs diouzh ar c'hiz ken daoust ma vez implijet gant kanerien evel Jacques Brel en e ganaouennoù. Mard eo un tammig pifon d'ar mare-se, a-drugarez d'ar maestroioù o tont deus ar bal beni ( bal-musette). Dont a ra en-dro diouzh ar c'hiz adalek ar bloavezhioù 80. Plijout a ra ar sonerezh hengounel ha folklorel d'an dud, hag implijout a reont an akordeoñs (sonerezh Breizh, Slavek, Cajun...); goude-se, implijout a reont kanerien evel Renaud ( hag a zo brudet tre d'ar mare-se) ; dont a ra war wel, sonerien akordeoñs pouezhus hag a ya kuit deus ar musette, evel Marc Perronne pe Richard Galliano ; ha, er fin, implijet eo ivez gant strolladoù ar scène alternative evel Mano Negra pe Les Négresses Vertes. Hiziv e vez implijet kalz gant kanerien « variétés » (Patrick Bruel, Bénabar...) pe gant strolladoù « alternatifs » (Les Ogres de Barback, Les Têtes Raides, Les Minables...) pe sonerien jazz (Richard Galliano). Implijet e vez an akordeoñs koulz er sonerezh folklorel hag en hini pobl, jazz pe klasel.

Ar c'hreizennoù istorel ma oberier akordeoñsoù

Italia

Bro-C'hall

Beynost gant ar firm Cavagnolo
Sarlat gant an uzin Accordiola
Brive, a zo bet e-pad pell sez ijinerezh kentañ ar vro gant an uzin Dedenis
Tulle gant an uzin Maugein

Skouerioù akordeoñs

akordeoñs daoudonek
akordeoñs hollzerez (boutonoù pe touchennoù)
Bayan (akordeoñs russek)
Harmonéon (benveg sonadegoù) breved gant Pierre Monichon, Bro-C'hall
Bandonéon
koñsertina

Lesanvioù

Boest an diaoul

Sonerien akordeoñs brudet

Aimable
André Astier
Marcel Azzola
Joss Baselli
Eric Bouvelle
Louis Corchia
Edouard Duleu
Domi Emorine
Clifton Chenier, Stanunanad (Louisiana)
Médard Ferrero
Richard Galliano
Yvette Horner
Maria Kalaniemi, Finlandadez
Maurice Larcange
Armand Lassagne
Bruno Lorenzoni
Tony Murena
Alain Musichini
Aurélien Noel
Frédéric Langlais [1]
Emile Prudhomme
Michel Pruvot
Jo Privat
Jérôme Richard
Joé Rossi
Sergio Tomassi
André Verchuren, Gall
Gus Viseur
Marc Perrone

Sonerien Breizh

Liammoù diavez

(br) Lec'hienn war ar Akordeoñs

E lec'h all

- Arvern :
Frédéric Langlais (http://www.fredlanglais.com)
Nathalie Boucheix
- Limousin :
Sébastien Debard
- Midi-Pyrénées :
André Alibert
Thierry Bonnefous
Jacques Demeurs
Jacky Laffont
Nicolas Massoutié
André Roques
Sandrine Tarayre
Jean-Luc Vicente
Jacques Vlecken
- Rannvroioù all :
Alain Abbott
Roger Damin
Fréderic Guerouet
Alexandre Juan
Bruno Maurice
Zachary Richard
Marc Savoy