Deiziadur sinaat

(Adkaset eus Deiziadur sinaek)

An deiziadur sinaat zo un deiziadur loarel-ha-heolel (e sinaeg yīn-yáng lì 陰陽曆, en arouezennoù eeunaet 阴阳历); ar mizioù zo mizioù graet diouzh al Loar, da lâret eo e krog kentañ devezh bep miz gant al loar nevez hag e klot ar 15vet devezh gant al loargann. Abalamour ma'z eus 12 miz loarel hag ouzhpenn 10 devezh en ur bloavezh muzuliet diouzh an Heol, e lakaer seizh miz etrelakaet (闰月 rùnyuè) e korf naontek vloaz, a-benn ma chomo ar bloavezh dre vras ur bloavezh heolel.

Da vare an Henamzer e veze eveshaet fiñvoù al Loar, an Heol ha re Yaou, hirder ar skeudoù, padelezh an deizioù hag an nozvezhioù keñveriet an eil re ouzh ar re all, ha kement zo) evit disoc'h dindan an Haned d'un deiziadur tost-kenañ d'an hini a vez implijet hiziv.

Hervez an hengoun e oa krouet ar c'hentañ reizhiad deiziadur (kelc'hiad tri-ugent vloaz) gant an Impalaer melen e 2637 kent J.K. ha lakaet e pleustr adalek bloavezh e c'hanedigezh -2697 pe eus e grouañs -2698.

Implijet e oa an deiziadur gregorian en un doare ofisiel gant Republik Sina adalek 1912, met, dre ma talc'he ar bobl d'ober gant an deiziadur hengounel ha ma oa an norzh dindan Aotrounez ar brezel, e voe ret gortoz ar 1 a viz Genver 1929 evit ma talvezje er vro a-bezh. An eur ofisiel a oa choazet a oa hini ar c'hentañ porzhioù digoret da Gornôgiz war aod ar reter (120° hedred reter), ha neket hini Pekin evel diaraok.

Implijet e vez an deiziadur sinaek gant al labourerien douar evit gounit an douar hag evit ar gouelioù hengounel pe gouelioù relijius evel ar c'hala bloaz sinaat pe gouel kreiz an diskaramzer, hag evit steredouriezh.

Meur a anv zo gant an deiziadur sinaek. Ar re implijet ar stankañ eo « Deiziadur ar Xia » xìalì (夏曆), « Deiziadur al labour-douar » nónglì (農曆), pe er yezh pemdez « Deiziadur loarel » (e sinaeg Yīnlì) zo ur stumm eunaet diwar « deiziadur loarel-ha-heolel ».

Graet e vez « Deiziadur kumun » (公曆 gōnglì) eus an deiziadur ofisiel, pe « Deiziadur ar C'hornôg » (西曆 xīlì), pe er yezh pemdez « Deiziadur heolel » (e sinaeg Yánglì).

Ar pobladoù n'int ket Han o doa peurliesañ pep a zeiziadur, a vez implijjet c'hoazh gant ar minorelezhioù broadel e Republik Pobl Sina evit o deizioù gouel.


Notennoù

kemmañ