Dic Siôn Dafydd

Dic Sion Dafydd (Dic Siôn Dafydd en doare-skrivañ a vremañ) zo ur C'hembread a ra fae war yezh e vamm en ur flemmgan anvet Cerdd Dic Sion Dafydd ("Ker Dic Sion Dafydd"), savet e 1799 gant John Jones (1766-1820), anavezet gwelloc'h evel Jac Glan-y-gors‎. Deuet eo an anv da vezañ patrom ar C'hembread a ra fae war gement tra gembraek zo.

Ar flemmgan

Barzhoneg Jac Glan-y-gors zo savet d'ar C'hembread Dic Siôn Dafydd, den dizesk, "mab Hafoty'r Mynydd Mawr", a zivro eus kreiz maezioù Kembre da Londrez evit uhelaat e renk er bed. Dont a ra da vout marc'hadour-dilhad pinvidik e kêr-benn Bro-Saoz met kuzhat e orin a ra ha lavarout a ra bezañ ankouaet yezh e gavell penn-da-benn evit plijout d'e vignoned saoz pinvidik.

Treiñ fall a ra an traoù gantañ un deiz avat : mont a ra e stal da stalig, ma rank distreiñ da Gembre, ken paour evel kent, ha gouzañv goapaerezh e genvroiz, ha betek hini e vamm.

Gwrandewch ar Hanes Dic Shon Dafydd,
Mab Hafotty'r Mynydd mawr;
A'i daid yn d'wedyd bod ei wreiddyn
O Hil gethin Albion Gawr.

Ni wyddai Dic fawr am lyth'renau,
Na'r modd i ddarllen llyfrau llawn,
Yr holl addysg ga'dd e' gartre',
Oedd nyddu, a chardio, a chodi mawn.

Mewn ffeiriau Dic a fedrai swagro
Dan dynu am dano'n eitha' dyn;
Gwneuthur Shot a bygwth paffio,
Ac yno hwylio i ddawnsio ei hun,

O'r diwedd Dic a ddaeth i Lundain,
A'i drwyn 'fewn llathen at gynffon llo,
Ar hyd y ffordd a'i bastwn onen,
Yr oedd e'n gwaeddu, "Hai, ptrw, ho!"

Fe ga'dd le efo Haberdasher,
'Ran ei fod e'n ddewisol iach.
I fyn'd i gario amryw geiriach,
Creiau neu ryw binau bach.

Dechreuodd yno fwrw ei henflew,
Ca'dd sipog las a gwasgod wen;
Ac i wneyd ei hun yn gryno,
Dechreuodd hwylio i bowdro ei ben,

Ond toc fe flinodd ar wasanaeth,
A mynodd helaeth shop ei hun,
Er gwyddai'r cryddion a'r teilwriaid
Mai mewn dyled oedd y dyn.

Dechreuodd wybod am y farchnad,
Ymledu, siarad, a chadw swn;
Nid oedd un dyn mor hardd ei ymddygiad,
Mewn Half Boots a Phantaloon.

'Nol llyncu polyn ac ymchwyddo,
A'i glustiau'n gryno'n rhwbio ei grys,
A thorch o fwslin am ei wddw',
A chylch o fodrwy am ei fys.

Ar Ddiwsul Dic a fyddai'u benaeth,
Mewn Gig, a geneth gydag e',
Ac yn gwaeddi mewn rhyw lediaith,
Open the gate, and clear the way.

Ac wedi gwneyd ei hun i fyny,
I wlad Cymru fe aeth bob cam,
Yn ei gadair yn ergydio,
Y gwaeddi "Halo" wrth 'Fotty ei fam.

A Lowri Dafydd a dd'wedai ar fyrder,
"Ai machgen tyner ydwyt ti?"
"Bachgen — Tim Cymraeg: hold your pother,
Mother; you can't speak with me."

A Lowri a ddanfonai yn union
Am y Person megys Pab,
A fedrai grap ar iaith y Saeson,
I siarad rhwng y fam a'r mab!

Yna'r Person 'nol ymbleidio,
A'i tarawodd ef â'i ffon,
Nes oedd Dic yn dechreu bloeddio,
"O iaith fy mam, mi fedra' hon,

Ac wrth yru yn rhy gynddeiriog,
'E daflai ei gadair ryw brydnawn,
Ar ei ben powdwr i bwll mawnog,
Lle b'uasai gynt yn codi mawn.

Ar brydnawn 'roedd Dic yn yfwr,
Ac yn ddwnder bloeddiwr blin;
Ac er na cha'dd of gartre' ond glasdwr,
Fe aeth yn ddigynwr yfwr gwin.

O'r diwedd Dic a aeth cyn dyned,
Prin y gallai dd'wedyd "Bw,"
A gofyn iddo byddai ffyliaid,
"Mr. Davies, how do you do?"

Aeth i gaboli efo biliau,
Ac i wneyd rai prydiau lawer tric;
Mae rhai yn d'wedyd mai o'i anfodd,
Ond Ow ow! fe dorodd Dic.

A phan ddarfu am ei gynnydd,
'Roedd rhai yn d'weyd ei fod e'n ffol ;
A'r lleill yn gofyn mewn llawenydd,
"Wel, Die Shon Dafydd, dde'st ti'n ol?"

Cymmerwch ofal ar bob adeg,
Rhag ofn rhedeg i'r un rhic,
Dyn cynmedrol ddeil i fyny,
Cofiwch fel y darfu i Dic.

Skridoù all

Meur a varzhoneg all zo bet diwar-benn Dic Sion Dafydd, dreist-holl en XIX^vet kantved, evel Y baled poblogaidd gant Abel Jones (Y Bardd Crwst).

Er gwadio'i dir, a gwadu ei iaith,

'Doedd o na Sais, na Chymro chwaith,

Ond bastard mul,—'roedd yn y dyn

Wendidau'r mul i gyd ond un;

Fe fedrodd Dic, ŵr ffiaidd ffôl,

Adael llond gwlad o'i had ar ôl.

Brud

Unan eus brudetañ barzhonegoù an XIXvet kantved eo ha plijout a ra atav evit doare. Deuet eo an anv 'Dic Siôn Dafydd' da vezañ patrom ar C'hembread a ra fae war e wrizioù, evel an anv "Uncle Tom" e sevenadur an Afrikamerikaned.

Liamm diavaez

• Dic Siôn Dafydd, e levraoueg Skol-veur Bangor