Eva Perón
Eva Perón pe María Eva Duarte de Perón (7 a viz Mae 1919 – 26 a viz Gouere 1952), lesanvet diwezhatoc'h Evita, a oa un aktourez arc'hantinat, hag eil pried ar jeneral Juan Perón, a deuas da vezañ diktatour Arc'hantina. Kalz a oberennoù liesseurt (filmoù, pezhioù-c'hoari, romantoù, danevelloù) zo bet savet diwar-benn Eva Duarte de Perón.
| Eva Perón | |
|---|---|
 He Zreistelezh Renerez Speredel Broad Arc'hantina Poltred ofisiel (1948) | |
| Pennitron Arc'hantina | |
| 4 a viz Even 1946 – 26 a viz Gouere 1952 | |
| En he raok En he goude |
Conrada Victoria Farrell Mercedes Lonardi |
| Prezidantez ar Fondezon Eva Perón | |
| 4 a viz Gouere 1948 – 26 a viz Gouere 1952 | |
| En he raok En he goude |
Kentañ prezidantez Delia Parodi |
| Ditouroù personel | |
| Ganedigezh | Eva María Ibarguren 7 a viz Mae 1919 Los Toldos  Arc'hantina
|
| Marv | 26 a viz Gouere 1952 Buenos Aires Arc'hantina
|
| Broadelezh | Arc'hantinat
|
| Strollad politikel |
Partido Justicialista Partido Peronista Femenino |
| Micher | Aktourez Politikerez |
| Pried | Juan Perón (1945-1952) |
| Relijion | Katoligiezh |
| |
He buhez
kemmañ
Ganedigezh
kemmañ
En he levr, La Razón de mi Vida, embannet e 1952, ne gaver deiziad ebet na pe anv a voe roet dezhi, hag evel-just ez eus bet meur a istorour oc'h en em c'houlenn perak : c'hoant da guzhat un dra bennak? He oad? He bastardiezh? Krediñ a reer eo e 1945 e klaskas Eva Perón falsañ he faperenn ganedigezh evit dimeziñ da Juan Perón.
Hervez an akta ganedigezh niverenn 728 eus burev-ganedigezhioù kêr Junín (proviñs Buenos Aires) e voe ganet eno, d'ar 7 a viz Mae 1922, ur plac'hig anvet María Eva Duarte. Daoust da se e sav emglev etre an istorourien da lavarout eo faos an dihell, graet moarvat war c'houlenn Eva Perón en 1945, p'edo-hi e Junín evit eurediñ da Juan Domingo Perón, pa ne oa nemet koronal[1].
En 1970 e voe lakaet splann gant an istorourien Borroni ha Vaca[2] e oa bet savet ur falsdihell a-zivout ganedigezh Evita ma teuas poent klask gouzout e pelec'h ha pegoulz e oa bet ganet da vat. Evit-se e oa a bouez dihell he badeziant, e pajenn 495 ar roll-badeziantoù e Nuestra Señora del Pilar, e 1919, ma lenner e voe badezet d'an 21 a viz Du 1919.
Hiriv emañ an holl a-du, pe dostik, da lavarout e voe ganet Evita d'ar 7 a viz Mae 1919, tri bloaz a-raok an deiz merket war an dihell-kêr, hag anvet Eva María Ibarguren, diwar anv-tiegezh he mamm.
He zud
kemmañ- He mamm, Juana Ibarguren (1894-1971), a oa Euskariz eus Hegoalde he zud, a oa serc'h d'ur perc'henn bras hag a oa dimezet. Merc'h e oa d'ur vatezh criolla Petrona Núñez ha d'ar c'harrer Joaquín Ibarguren. He mamm ne zaremprede ket ar gêriadenn dostañ (20 km alese), se zo kaoz n'ouzer ket gwall dra anezhi, met tost e oa he zi ouzh toldería Coliqueo ha darempred he devoa gant Mapuched Los Toldos. Seul wech ma wilioudas e voe skoazellet gant un amiegez indian anvet Juana Rawson de Guayquil.
- He zad, Juan Duarte (1858-1926), lesanvet el Vasco gant e amezeien, dre ma oa Euskariz eus Iparralde e dud, a oa ur perc'henn bras ha pinvidik, eus Chivilcoy, e-kichenik Los Toldos, ur politikour mirour a-bouez, ha dimezet ha bugale dezhañ. Ne oa ket divoas war ar maez, en Arc'hantina evel e broioù all Kreisteizamerika, da dud pinvidik da gaout meur a diegezh. Hervez studioù zo e teu an anv Duarte eus un anv D'Huarte, Uhart pe Douart. E deroù an XXvet kantved e reas e vad Juan Duarte eus troioù-gwidre ar gouarnamant a oa o klask tennañ o douaroù digant Indianed Mapuche Coliqueo, en Los Toldos, ma teuas a-benn da deurel e graban war an domani ma voe ganet Eva.
Pemp bugel o doe Juan ha Juana
- Blanca (1908 ‒ 2005) ;
- Elisa (1910 ‒ 1967) ;
- Juan Ramón (1914 ‒ 1953) ;
- Erminda Luján (1916 ‒ 2012) ;
- Eva María (1919 ‒ 1952).
Bugaleaj
kemmañDilezet e voe Juana hag he bugale gant Juan pan eas da adkavout e diegezh hervez lezenn : ur bloaz e oa Eva. Mont a reas da chom da gêriadenn Los Toldos, ul lec'h kras, ma veve an dud er baourentez kriz, e Las Pampas. Bevañ a rae Juana diwar gwriat ha takonañ dilhad al labourerien. Brud fall he devoa dre ma ne oa ket dimezet, hag ar vrud-se a bege ouzh he bugale, besterd hervez al lezenn. Krediñ a c'haller eo abalamour da se he dije distrujet Eva he faper ganedigezh e 1945.
E 1926 e varvas an tad, en ur gwallzarvoud karr-tan. Mont a reas Juana hag ar vugale d'an obidoù, met goude aet e-barzh an iliz e voent kaset kuit war urzh an intañvez ofisiel.
E Junín
kemmañPaour-razh e oa an tiegezh, sikour ebet n'he doa Juana Ibarguren da c'hortoz goude marv Juan Duarte, hag eñ he skoazeller nemetañ. Ne laoskas ganto nemet ur baperenn da desteniañ e oa tad ar vugale, hag o devoa gwir da vout anvet Duarte eveltañ. Kentoc'h eget chom da c'houzañv goapaerezh ha harellerezh goude kollet he fried-kleiz e kavas gwell Juana dilojañ gant he bugale ha mont da chom da Junin e 1930. Unnek vloaz e oa Evita. Disklêriet e oa bet an holl vugale gant o zad, nemet Eva ne oa ket bet, ha se zo kaoz, da laras istorourien zo, ma klaskas Eva digoll er vrud. E Junín eo e tremenas Eva Perón he bugaleaj.
E Junín e oant o chom en ur ranndi ma ne oa nemet ur pezh. Da baeañ ar feurm e laboure mamm ha merc'hed evel keginerezed en tier an domanioù bras. Ha diwar al labour-se e teuas un tamm arc'hant. A drugarez d'an arc'hant dastumet gant ar breur henañ e c'halljont dilojañ d'un ti brasoc'h, a deuas da vezañ un ti-lojañ. E-keit-se e kemere perzh Eva e pezhioù-c'hoari er skol, pe e sonadegoù. Ar sinema a blije dezhi kenañ. Tra ma felle d'he mamm he dimeziñ ar buanañ ar gwellañ d'ur paotr yaouank diwar-dro ne soñje Eva nemet bezañ unan eus katourezed he filmoù.
Hervez he c'helennerez sonerezh, Délfida Noemí Ruíz de Gentile, e kare Eva lavarout barzhonegoù. Ur stal binvioù sonerezh a oa dalc'het gant don Primo Arini hag, evel ne oa ket a skingomz e kêr, e lakae un uhelgomzer ouzh an nor dirak e stal hag ur wech ar sizhun, etre 7 hag 8 e goude kreisteiz, e pede an dud da zont da ganañ en un abadenn anvet La hora selecta. Hag Eva a lavare barzhonegoù.
Ur wech, e miz Here 1933, e kemeras perzh en ur pezh aozet gant studierien, anvet Arriba estudiantes. (Savit studierien), ur melodrama brogar. Goude ar pezh e fellas da Eva bezañ aktourez ha mont da gêr Buenos Aires.
_(se%C3%B1alada_x_mi).jpg)
Sed a gonte Palmira Repetti :
- Ur grennardenn 14 vloaz, nec'het, mennet, speredek, war-dro 1933. Ne gare ket ar jedoniezh. Met ne oa ket gwell egeti e festoù ar skol. Brud he doa da vout kamaradez vat. Un hunvreerez vras e oa; spered un arzourez he doa. Pa voe echu ganti ar bloavezhioù-skol e teuas d'am gwelout da gontañ he raktresoù. C'hoant he doa, emezi, da vout aktourez, ha mont kuit eus Junín a rankje ober. En amzer-se ne veze ket klevet alies ur plac'h yaouank eus ar proviñsoù o kontañ e oa o vont da ober he hent er gêr-benn.
Hervez an istorourez Lucía Gálvez, en 1934, Evita hag ur vignonez a oa bet arsailhet gant daou baotr yaouank hag o devoa o fedet da veajiñ ganto da Mar del Plata en o c'harr. Gálvez a lavar o devoa klasket o gwallaén kenkent hag aet e-maez Junín, hep dont a-benn, met laosket e voent noazh en ardremez kêr. Ur bleiner karr-samm o c'hasas en-dro d'ar gêr. Pouez bras a voe d'an darvoud en he buhez[3],[4].
Gant ar film Evita ha buhezskridoù ez eus bet brudet e veajas Eva Duarte en tren betek Buenos Aires gant ar c'haner tango Agustín Magaldi, goude bet o kanañ en Junín. met diskaret eo bet ar vartezeadenn-se gant enklaskoù Noemí Castiñeiras ha Roberto Dimarco (istorour pennañ kêr Junín) ha gwiriet o deus ne oa ket bet kanadeg ebet gant Magaldi en Junín en 1934[5],[6].
Kontañ a ra he c'hoar e veajas Eva betek Buenos Aires e kompagnunezh he mamm, a chomas ganti ken na gavas labour[7].
E Buenos Aires
kemmañ
15 vloaz e oa Eva Duarte pan erruas e Buenos Aires d'an 3 a viz Genver 1935. Klask a reas labourat evel komedianez, er c'hoariva, hag er skingomz da gentañ, er sinema goude. Nebeud amzer goude degouezhet er gêr-benn e kavas fred e kompagnunezh c'hoariva Eva Franco, unan eus re vrasañ an amzer.
En amzer-se, hag abaoe enkadenn 1929, e tivroe ar beorien diwar ar waez, anvet pennoù du (cabecitas negras) gant tud uhel ar gêr-benn, dre ma oant disheñvel diouzh ar re wenn o tegouezhout eus Europa, hag e tegouezhent a vernioù er c'hêrioù brasañ. Int-i eo a voe al labourerien a adsavas ar vro hag a voe diazez kevredigezhel ar beronelezh adal 1943.
En 1943 e voe kensaverez an Asociación Radial Argentina (ARA, sindikad labourerien ar skingaserezh), ha bloaz goude e voe anvet Eva da brezidantez.
En 1944 e reas anaoudegezh gant Juan Perón, en un abadenn aozet da skoazellañ tud San Juan ma oa ur grenadenn douar e Genver 1944. Hennezh a oa sekretour-stad er gouarnamant de facto savet goude taol-stad 1943 En Here 1945 e timezas da Juan Perón. E 1946 e kemeras perzh e troiad kabaliñ he fried a glaske mont da brezidant. Stourm a reas evit gwir ar merc'hed da votiñ, a voe gounezet e 1947.
Juan Perón
kemmañ
D'ar 15 a viz Genver 1944 e krenas an douar e kêr San Juan (Arc'hantina), un 10 000 a varvas. Sekretour al Labour e oa Perón er gouarnamant, ha sevel a reas ur yalc'h da zastum arc'hant evit ar reuzidi. Aktourien a gemeras perzh. Goude ur sizhunvezh dastum arc'hant e voe pedet an aktourien da gemer perzh en ur gala.
D'an 22 a viz Genver 1944, en em gavjont e stadiom Luna Park en un abadenn aozet da enoriñ an aktourezed o devoa dastumet arc'hant hag ar re wellañ a oa bet Niní Marshall ha Libertad Lamarque. Eva (24 bloaz dezhi) a oa eno, hag ober a reas anaoudegezh gant Perón, a oa 48 vloaz, hag intañv abaoe 1938. Buan e teuas Eva da vout serc'h ar c'horonal. Hervez Fraser ha Navarro e kuitaas Juan Perón hag Eva ar gala an eilgant egile da 2 eur beure[8]
Kleñved ha marv
kemmañ
Mervel a reas d'ar 26 a viz Gouhere 1952 gant ur c'hrign-bev trumm er vammog, pa ne oa nemet 33 bloaz.
Goude he marv
kemmañBalzamet korf Evita
kemmañ
Balzamet e voe korf Eva Perón gant ar medisin spagnol Pedro Ara, en devoa balzamet korf ar sonaozour spagnol Manuel de Falla. Tennañ a rae ar gwad da lakaat glukerin en e lec'h, evit mirout an holl organoù pa ne oa bet tennet hini ebet eus re Eva Perón, hag evit reiñ liv ar vuhez d'ar c'horf[9]. Ar c'horf a oa da vezañ soubet en un dourenn ma oa mesket formol, de thymol, hag alkool glan, ha skoet dourennoù enni. Kement-se a oa da c'hoarvezout e ti ar CGT, e-pad bloaz, ha goude e vefe lakaet war ziskouez, hag e c'hallfed stekiñ outañ.
Enor a voe rentet dezhi evel biskoazh a-raok : he c'horf a voe miret e ti ar C'hongreso, ha goude balzamet ha lakaet e ti ar sindikad CGT. Pa voe savet an diktatouriezh en 1955, e voe skrapet he c'horf, dalc'het en ul lec'h kuzh e-pad 16 vloaz.
Skrapet ar c'horf
kemmañDa noz an 22 a viz Du 1955 e voe skrapet korf Evita eus ti ar CGT gant ur bagad soudarded dindan urzhioù al letanant-koronal Carlos de Moori Koenig, ofiser a orin alaman. Edo diktatouriezh ar soudarded (ar Revolución Libertadora (1955-1958)) o ren, goude diskaret ganto ar prezidant Juan Perón. Hervez un ofiser all, ar major major Jorge Dansey Gazcón, eo gantañ e voe kemeret ar c'horf. Mennet e oa an arme da ziskouez doujañs d'ar c'horf (katolik deol e oa ar jeneral Pedro Eugenio Aramburu, rener nevez ar vro, enebet ouzh deviñ ar c'horf), ha da virout na deufe da vout un arouez politikel implijet a-enep o galloud.
Goude roet an urzh, gant Aramburu, da skrapañ ar c'horf, e voe lakaet d'ober troioù iskis. Moori Koenig en lakaas e-barzh ur gamionetenn ma voe laosket e-pad meur a viz, ha kaset e veze eus an eil lec'h d'egile, e straedoù Buenos Aires, e sanailhoù an armé, ha betek da di un ofiser. Un noz e voe lazhet ur vaouez brazez gant ar soudarded a sonje e oa deuet ur bagad eus harperien Peron da gemer ar c'horf diganto. D'ur poent edo an arched en e sav, hag ar c'horf ennañ, e burev Moori Koenig. Ur vaouez he devoe tro neuze da welout ar c'horf eno, ar filmourez María Luisa Bemberg.
Goude bezañ kuzhet betek e Milano e voe roet ar c'horf en-dro d'he fried e 1971[10].
Perzh ha levezon politikel
kemmañGant ar sindikadoù
kemmañ
Eva Perón a voe kreñv he liammoù gant ar sindikadoù.
Oberennoù
kemmañDaou levr a skrivas (gant skoazell moarvat):
- La razón de mi vida en 1951
- Mi mensaje en 1952
Enorioù
kemmañ- Jefa Espiritual de la Nación,
- Mujer del Bicentenario
- Gran Cruz de Honor ar Groaz Ruz
- Distinción del Reconocimiento de Primera Categoría, gant ar CGT,
- Gran Medalla a la Lealtad Peronista en Grado Extraordinario
- Urzh al Libertador General San Martín
Levrlennadur
kemmañ- "Evita: The Woman Behind the Myth". A&E Biography. 1996
- Adams, Jerome R (1993). Latin American Heroes: Liberators and Patriots from 1500 to the Present. Ballantine Books. ISBN 0-345-38384-2.
- Ara, Pedro (1974). El Caso Eva Perón.
- Barnes, John (1978). Evita, First Lady: A Biography of Eva Perón. New York, New York: Grove Press.
- Vacca, Roberto (1970). Eva Perón. CEAL.
- Crassweller, Robert D (1987). Peron and the Enigmas of Argentina. W.W. Norton & Company. ISBN 0-393-02381-8.
- Fraser, Nicholas; Navarro, Marysa (1996). Evita: The Real Life of Eva Perón. W.W. Norton & Company.
- Guillermoprieto, Alma (2002). Looking for History: Dispatches from Latin America. Vintage. ISBN 0-375-72582-2.
- Guy, Donna. "Life and the Commodification of Death in Argentina: Juan and Eva Perón" in Death, Dismemberment, and Memory: Body Politics in Latin America, Lyman L. Johnson, ed. Albuquerque: University of New Mexico Press 2004, pp. 245–272.
- Lerner, BH (2000). "The illness and death of Eva Perón: cancer, politics, and secrecy". Lancet. 355: 1988–1991. doi:10.1016/s0140-6736(00)02337-0.
- Levine, Lawrence. Inside Argentina from Perón to Menem: 1950–2000. Sellboent staunanat. ISBN 0-9649247-7-3.
- Main, Mary (1980). Evita: The Woman with the Whip. ISBN 0-396-07834-6.
- McManners, John (2001). The Oxford Illustrated History of Christianity. Oxford University Press. ISBN 0-19-285439-9.
- Naipaul, V.S. (1980). The Return of Eva Perón. Alfred A. Knopf.
- Dujovne Ortiz, Alicia. Eva Perón. St. Martin's Press. ISBN 0-312-14599-3.
- Perón, Eva (1952). La Razón de mi vida. Buro Editors.
- Juan Pablo Queiroz, Tomas De Elia (eds.). Evita: An Intimate Portrait of Eva Peron.
- Rousso-Lenoir, Fabienne. America Latina. ISBN 2-84323-335-6.
- Taylor, Julie M. Eva Perón: The Myths of a Woman. ISBN 0-226-79143-2.
- Nasi, Kristina (2010). Eva Peron in the Twenty-First Century: The Power of the Image in Argentina . The International Journal of the Image. pp. 99–106.
Liammoù diavaez
kemmañNotennoù
kemmañ- ↑ Borroni et al, 23/24.
- ↑ Borroni et al, CEAL, 1970.
- ↑ Lucía Gálvez: Las mujeres y la patria, nuevas historias de amor de la historia argentina (pág. 206). Buenos Aires: Norma, 2001.
- ↑ «Eva Duarte de Perón», pennad gant Matías Calabrese el lec’hienn Monografías (Buenos Aires).
- ↑ Patrom:Cita libro
- ↑ Patrom:Cita web
- ↑ Marysa Navarro, y Nicholas Fraser: Evita: the real life of Eva Perón (pág. 11), 1981.
- ↑ Fraser & Navarro (1996:33).
- ↑ N. Fraser et M. Navarro, Evita, p. 174.
- ↑ https://web.archive.org/web/20130312010929/http://old.clarin.com/suplementos/especiales2/2002/07/26/l-420677.htm