Ferdinand Iañ Bulgaria
Ferdinand Iañ Bulgaria (Фердинанд I e bulgareg ; 26 C'hwevrer 1861 – 10 Gwengolo 1948) a oa roue Bulgaria. Da gentañ evel priñs (knyaz) eus 1887 da 1908, ha goude evel roue (tsar) eus 1908 betek 1918. Dindan e ren, Bulgaria a gemeras perzh er Brezel-bed kentañ a-du gant ar Galloudoù Kreiz (Alamagn, Aostria-Hungaria, Turkia) adalek 1915.
| Reizh pe jener | paotr  |
|---|---|
| Bro ar geodedouriezh | Bulgaria |
| Anv e yezh-vamm an den | Фердинанд I |
| Anv ganedigezh | Ferdinand Maximilian Karl Leopold Maria von Sachsen-Coburg und Gotha |
| Anv-bihan | Ferdinand |
| Anv-familh | Bulgaria |
| Titl noblañs | Prince of Saxe-Coburg and Gotha-Koháry, Duke in Saxony, Fürst |
| Deiziad ganedigezh | 26 C'hwe 1861 |
| Lec'h ganedigezh | Vienna |
| Deiziad ar marv | 10 Gwe 1948 |
| Lec'h ar marv | Coburg |
| Lec'h douaridigezh | Vrana Palace |
| Tad | Prince August, 3rd Prince of Koháry |
| Mamm | Princess Clémentine, Princess of Koháry |
| Breur pe c'hoar | Archduchess Clotilde, Archduchess Joseph Karl of Austria, Princess Amalie of Saxe-Coburg and Gotha-Koháry, Prince Philipp, 4th Prince of Koháry, Prince Ludwig August of Saxe-Coburg-Kohary |
| Pried | Princess Marie Louise of Bourbon-Parma, Queen Eleonore of Bulgaria, Alžbeta Brezáková |
| Bugel | Boris III of Bulgaria, Prince Kyril, Prince of Preslav, Princess Eudoxia of Bulgaria, Princess Nadejda of Bulgaria |
| Familh | House of Saxe-Coburg and Gotha-Koháry, House of Saxe-Coburg and Gotha-Koháry (Bulgaria) |
| Yezh vamm | alamaneg |
| Yezhoù komzet pe skrivet | alamaneg, bulgareg |
| Tachenn labour | Tsar |
| Karg | Tsar of Bulgaria |
| Lec'h labour | Sofia |
| Lifestyle | Kevrinelezh |
| Relijion | Iliz katolik roman |
| Grad milourel | Generalfeldmarschall |
| Ezel eus | Hungarian Academy of Sciences, German Academy of Sciences Leopoldina |
Buhez
kemmañGanet e voe Ferdinand d’ar 26 a viz C’hwevrer 1861 e Vienna, e tiegezh Sachsen-Coburg-Gotha-Koháry. Mab e oa d’ar priñs August von Sachsen-Coburg-Gotha (1818–1881) ha d’e wreg Clémentine Orleañs (1817–1907), merc’h da Loeiz-Fulup Iañ, roue Bro-C’hall. Desavet e voe e-mesk noblañsoù uhel Aostria-Hungaria, hag e domanioù ar familh en Hungaria hag en Alamagn. Ferdinand, hag a oa ofiser en arme Aostria-Hungaria, a voe dilennet da briñs e penn Bulgaria gant bodadenn vras ar vro-se, d’ar 7 a viz Gouere 1887.
D’an 20 a viz Ebrel 1893 e timezas gant Maria Luisa di Borbone-Parma, ur briñsez italian, merc’h da Roberto Iañ Parma.
Pevar bugel o devoe :
Mervel a reas Maria Luisa e 1899. Un eil gwreg en devoe Ferdinand goude : d’an 28 a viz C'hwevrer 1908 e timezas gant Eleonore Reuß zu Köstritz (1860-1917).
Pa’z eas Bulgaria eus ur stad emren d’ur stad dizalc’h da vat, e 1908, e teuas Ferdinand da vezañ « tsar », d’ar 5 a viz Gwengolo 1908. E zilez a roas dek vloaz war-lerc’h, d’an 3 a viz Here 1918.
Ferdinand Iañ a lakaas Bulgaria da gemer perzh er Brezel-bed kentañ, a-du gant Alamagn, evit gallout kreskiñ e zomani er Balkanoù hag en em zizober eus levezon Rusia. Met e zilez a roas e 1918 , goude drouziwezh ar Galloudoù Kreiz, kuit da nerzhioù estren lakaat o c’hrabanoù war ar vro. Sevel a reas e vab henañ Boris war an tron en e lec’h.
Levrlennadur
kemmañ- (de)Böttcher, Hans-Joachim: Ferdinand von Sachsen-Coburg und Gotha 1861 - 1948 - Ein Kosmopolit auf dem bulgarischen Thron. Berlin 2019 (ISBN 978-3-89998-296-1)
- (en)Finestone, Jeffrey (1981). The Last Courts of Europe. London : J.M. Dent & Sons Ltd. ISBN 0460045199.
- (en)Constant, Stephen (1986). Foxy Ferdinand, 1861–1948, Tsar of Bulgaria. London : Sidgwick and Jackson. ISBN 0-283-98515-1.