Mobutu Sese Seko
Mobutu Sese Seko Nkuku Ngbendu wa Za Banga (ganet Joseph-Désiré Mobutu d'ar 14 a viz Here 1930 - 7 a viz Gwengolo 1997) a voe eil prezidant Republik Demokratel Kongo adalek 1965 betek 1997.
| Reizh pe jener | paotr  |
|---|---|
| Bro ar geodedouriezh | Republic of the Congo (Léopoldville), Zair |
| Anv e yezh-vamm an den | Mobutu Sese Seko Kuku Ngbendu wa Za Banga |
| Anv ganedigezh | Joseph-Désiré Mobutu |
| Deiziad ganedigezh | 14 Her 1930 |
| Lec'h ganedigezh | Lisala |
| Deiziad ar marv | 7 Gwe 1997 |
| Lec'h ar marv | Rabat |
| Doare mervel | abeg naturel |
| Abeg ar marv | prostate cancer |
| Lec'h douaridigezh | Rabat |
| Pried | Bobi Ladawa Mobutu, Marie-Antoinette Gbiatibwa Gogbe Mobutu |
| Bugel | Nzanga Mobutu, Kongulu Mobutu, Giala Mobutu |
| Den heverk | William Close |
| Yezhoù komzet pe skrivet | lingala, galleg, Ngbandi |
| Micher | politiker, kazetenner, milour |
| Karg | prezidant Republik Demokratel Kongo, Presidant Aozadur an unaniezh afrikan |
| Bet war ar studi e | Collège du Léman |
| Lec'h annez | Gbadolite, Rabat |
| Strollad politikel | Popular Movement of the Revolution |
| Relijion | Iliz katolik roman |
| Grad milourel | marshal |
| Brezel | Congo Crisis, Shaba II, Chadian–Libyan War, Angolan Civil War, Brezel kentañ Kongo |
| Skour lu | Force Publique, Armed Forces of the Democratic Republic of the Congo |
| Luskad | Authenticité |
Goude bezañ bet en arme e voe kazetenner hag emezelañ a reas d'an MNC (Mouvement National Congolais), strollad Patrice Lumumba. Goude dizalc'hiezh ar vro d'an 30 a viz Even 1960 e voe anvet e penn arme Kongo pa oa Joseph Kasa-Vubu prezidant ha Lumumba ministr kentañ. Buan e tarzhas un enkadenn vras er vro hag enebiezh etre Kasa-Vubu ha Lumumba. D'ar 14 a viz Gwengolo ec'h aozas Mobutu un taol-nerzh, sikouret gant ar CIA, ha herzel Lumumba. Pemp bloaz goude, d'ar 25 a viz Du 1965, e tistroadas ar prezidant Kasa-Vubu ha mont da eil prezidant Kongo.
E 1967 e krouas an MPR (Mouvement Populaire de la Révolution), strollad politikel nemetañ aotreet, ha rediañ holl annezidi ar vro da emezelañ ennañ. E 1971 e cheñchas anv ar vro da Zair, reiñ urzh d'an annezidi dilezel o anv european evit anvioù afrikan ha rediañ ar wazed da wiskañ an abacost. E 1972 e kemeras an anv Mobutu Sese Seko Nkuku Ngbendu wa Za Banga, berraet e Mobutu Sese Seko.
Kas a reas soudarded da skoazellañ an FLNA a-enep an MPLA komunour en Angola e 1975. E 1977 ha 1978 eo Agostinho Neto an hini hag a skoazellas emsavidi katangat a-benn gwanaat renad Mobutu.
Pa echuas ar Brezel Yen e 1990 e paouezas ar sikour roet d'e renad gant SUA ha kreskiñ an enebiezh outañ e diabarzh ar vro. Aotren a reas neuze ar strolladoù politikel all.
Brezel kentañ Kongo a grogas e miz Du 1996 ha d'ar 16 a viz Mae 1997 e voe aloubet Kinshasa gant soudarded Laurent-Désiré Kabila. Mobutu, klañv gant ur c'hrign-bev, a rankas tec'hel kuit ha kavout repu e Togo ha Maroko ma varvas d'ar 7 a viz Gwengolo 1997.