Niver pementadel eilrenk
El loc'honiezh pementadel e reer niver pementadel eilrenk pe niver pementadel azimutel, aroueziet dre ("ell"), eus unan eus ar pevar niver pementadel a zeskriv stad pementadel un elektronenn en un atomenn.
Un niver naturel null pe vuiel (0, 1, 2, 3...) eo , a dermen lankad fiñvad un elektronenn hag a zeskriv stumm e amestez en atomenn.
Orin
kemmañNe dro ket un elektronenn tro-dro da graoñell un atomenn evel ma ra an Douar tro-dro d'an Heol, Ur gevreizhenn wagenn eo an amestez kentoc'h, a zo termenet gant pevar niver pementadel a zo liammet gant stadoù un elektronenn : an niver pennañ n (gremm ar wagenn), an niver eilrenk (lankad fiñvad ar wagenn), an niver gwarellel m (tuadur ar wagenn) hag an niver spin s (c'hwel an elektronenn).
Ar fizikour Erwin Schrödinger a ziluzias ar gevreizhenn wagenn dre deir c'hevatalenn a gasas d'an tri niver kentañ, a zo kenliammet neuze. An niver pementadel eilrenk a zeuas war wel e rann vleinel ar gevreizhenn, diazezet war ar c'henurzhiennoù pellennek. Setu amañ penaos e vez liammet lankad fiñvad un elektronenn gant he niver pementadel eilrenk :
m'eo niñvader al lankad fiñvad, arstalenn Planck krennet,[1] ha kevreizhenn wagenn an elektronenn.
Aesoc'h eo deskrivañ amestez un elektronenn dre hepken.
= | Is-gwiskad | Arouez | Muiañ niver a elektronennoù |
Anv | Stumm |
---|---|---|---|---|---|
0 | An holl | s | 2 | (en) sharp | Pellenn |
1 | An 2vet ha pelloc'h | p | 6 | (en) principal | Tri amestez e stumm halterioù a-lenenn gant ar bleinoù , ha (ahelioù + ha -) |
2 | An 3vet ha pelloc'h | d | 10 | (en) diffuse | Nav halter hag ur gurunenn — Gwelit ar skeudenn. |
3 | Ar 4vet ha pelloc'h | f | 14 | (en) fundamental | Gwelit kreiz linenn izelañ ar skeudenn |
4 | Ar 5vet ha pelloc'h | g | 18 | (diouganet hepken eo = 4) | |
5 | Ar 6vet ha pelloc'h | h | 22 | (diouganet hepken eo = 5) | |
6 | Ar 7vet ha pelloc'h | i | 26 | (diouganet hepken eo = 6) | |
Goude al lizherenn f e heulier urzh al lizherenneg, war-bouez j hag al lizherennoù a zo bet implijet dija. | |||||
An is-gwiskadoù s, p, d ha f Muiel (+) eo an takadoù glas ha leiel (-) ar re velen. |
Notennoù
kemmañ- ↑ Astalenn Max Planck : = 6,62607015 x 10-34 J·s ; astalenn grennet : • (fr) CGPM 2018, Résolution 1'. Kavet : 06 Ebrel 2021.