Lizher d'ar Filipidi

unnekvet levr ar Testamant Nevez, ennañ 4 fennad

Unan eus ar pevar lizher bet skrivet gant Paol Tars pa oa prizoniad eo al lizher d'ar Filipidi (Fil), a gaver e Testamant Nevez ar Bibl.

Orin al lizher kemmañ

N'eus abeg ebet da soñjal ne vefe ket bet skrivet al lizher-mañ gant an abostol. Lod tud e soñj dezho ne vefe ket un destenn hepken, testennoù disheñvel bet strollet ne lavaront ket, met ur vartezeadenn eo kement-se, tra ken[1].

Prizoniad e oa Paol Tars pa skrivas e lizher d'ar Filipidi. E-pad pell e voe soñjet e oa e-kerzh e brantad kentañ e toulloù-bac'h Roma, met kalz traoù a laka da soñjal edo en Azia pa skrivas al lizher, e Kaezariea-an-Arvor pe en Efezoz, petra bennak ma n'ouzer ket hag-eñ e voe toull-bac'het er gêr-se.[2] Er bloavezhioù 55-57[3] pe 56-57[2].

Pal al lizher kemmañ

Anavezout mat a rae Paol Tras kristenien Filipoz, a oa e-touez e re vuiañ-karet. Chomet e oa er gêr-se eMakedonia e-kerzh e eil beaj er bloaz 50. Adtremenet e oa dre eno en diskaramzer 57, pa oa o vont da Gorintoz hag adarre war an distro da Bask 58.[2][4]

Danvez al lizher kemmañ

Setu ar pezh a skriv Maodez Glanndour a-zivout al lizher d'ar Filipidi :

« N'eo ket unan dogmatek. Koulskoude ar c'hoant en deus Paol da bouezañ war an unvaniezh da virout, war an izelegezh, a zegas didan e bluenn ur meulgan kaer da Vab Doue en em c'hraet den, a zo marteze un destenn endesu amprestet digant liderezh kentañ an Iliz. »[5]

Skrivañ ar ra André Chouraqui a kaver dodenn al levenez a-hed al lizher, unan eus e zanvezioù fromusañ[6].

Notennoù ha daveennoù kemmañ

  1. (fr) La Sainte Bible, Cerf, 1961, p. 1487.
  2. 2,0 2,1 ha2,2 (fr) La Sainte Bible, Cerf, 1961, p. 1486.
  3. (fr) La Bible, troidigezh gant André Chouraqui, Desclée de Brouwer, 1998, p. 2184.
  4. (br) Maodez Glanndour, eil levrenn troidigezh an Testamant Nevez, Al Liamm, 1971, p. 355.
  5. (br) Maodez Glanndour, "Digoradur da lizheroù Sant Paol", eil levrenn troidigezh an Testamant Nevez, Al Liamm, 1971.
  6. (fr) La Bible, troidigezh gant André Chouraqui, Desclée de Brouwer, 1998, p. 2281.