Amalthea (loarenn)

Amalthea (gresianeg Αμάλθεια) pe Yaou V eo an trede loarenn dostañ eus Yaou. Dizoloet eo bet d'ar 9 gwengolo 1892 gant E. Barnard. Al loarenn ziwezhañ dre un selladenn eeun kentoc'h eget dre ul luc'hskeudennerezej e voe Amalthea hag an hini gentañ zilozoet adalek m'en-deus dizoloet Galileo Galilei al loarennoù galilean Hec'h anv a zeu eus an nimfenn he-deus maget Zeus gant laezh gavr.

Amalthea

Amalthea
Amalthea skeudennet gant Galileo etre 1996 ha 1997.
Dizoloadenn
Dizoloet gant	E. Barnard
Dizoloet d'ar	9 Gwengolo, 1892
Doareennoù he c'helc'htro
radius krenn	181,995 km 1
Kelc'htro	1,144,000 km
Ezkreizennegezh	0.0046637841
Periapsis	181,150 km
Apoapsis	182,840 km
Prantad reveulziañ	0.29826 d (7 e 9,5 min)
Tizh orbitel krenn	mui.: 26.691 km/s krenn: 26.567 km/s nebeut.: 26.443 km/s
Stouadur	0.36°°° (diwar keheder Meurzh)<br /2.45° (diwar an ekliptik)
Loarenn eus	Yaou
Doareenoù fizikel
Treuzkiz krenn	172 km (262 x 146 x 134 km)
Oblateness
Gorread	397,600 km²
Volum	~2,430,000 km3
Mas	2.1×1018 kg
Stankter	0.862 g/cm³
Gravitadur gorre	~0.025 m/s² ((~0.0025 g)
Tizh achap	~0.061 km/s
Devezh	sinc'hron
Buander troiñ	69 km/e
Axial tilt	0°
Albedo	0.09
temp. gorre	~122 K
Gwask atmosferel	atmosferenn ebet

Al loarenn ziabarzh vrasañ eus Yaou eo.

E 1975 hepken e rojod hec'h anv ofisiel met en un doare damofisiel e veze implijet adalek m'en-doa hen aliet Camille Flammarion. Kent 1975 e oa anvet Yaou V zoken m'en doa c'hoantaet he dizoloer he envel Kolombia

E-barzh gwalenn bennañ emañ ha posupl eo e vefe furmet homañ gant materi skrapet diouti. E-barzh radius Roche emañ met bihan a-walc'h eo da zerc'hel ouzh efedoù-lanv. E-barzh kelc'htro a-sav Yaou emañ, ar pezh a dalvez emañ o tostaat diouti goustadik.

Perzhioù

Gwel arzour Amalthea (graet gant Celestia

An dra ruzañ e koskoriad an Heol eo Amalthea. Abalamour d'ar soufr kaset gant Io (loarenn) eo war a seblant. Saotroù ledan glaz a weler war naou. Dianav eo o natur.

Ur stumm direizh he-deus Amalthea, 270 × 168 × 150 km he ment. War du Yaou eo reteret he c'hostez hirañ. Goloet gant kraterioù eo Amalthea, un nebeud anezho bras tre e-keñver ment al loarenn. Pan, an hini vrasañ a zo 100 km he ledander ha 8 km he donder. Ur c'hrater arall Gaea a vuzul 80km hag a zo div wech donoc'h eget Pan. Daou venez he-deus Amalthea : Mons Lyctas ha Mons Ida hag a dizh 20 km.

Ment Amalthea hag he stumm a lakas anezhor da soñj eo ur c'horf kreñv ha sonn, kenaozet gant reier dreist holl. Ma vefe keaozet gant skorn e vefe aet da ront dindan efed he gravadur hec'h unan. Luc'hskeudennoù graet gant Galileo o-deus diskouezet e oa bihan tre he stankter ha gwirheñvel eo splu pe skornek Amalthea. Luc'hskeudennoù nevesoc'h, graet gant ar pellseller Subaru a zamziskouez eo kenaozet gan skorn dreist Ne c'hell ket bezañ bet furmet en he lec'hiadur a-vremañ. Tomm tre e voe Yaou e deraou koskoriad an heol ha da deuziñ en-defe he lakaet. An dra-mañ a zamveneg e voe tapet gant gravadur Yaou.

Evel loarennoù arall Yaou e tro atav an hevelep tu ouzh Yaoù. Evel Io e skign Amalthea muioc'h gwrezder eget ma tegemer eus an Heol hag Yaou. En abeg da c'houleier-tredan o krouet gant maez magnetek Yaou eo moarvat.

D'ar 5 miz Du 2002 e c'hournij Galileo a-us da Amalthea. E 160 km anezhi e tremenas-hi. Muzuliet e voe efed gravadur al loarenn war dreugiañ ar sontenn. An disoc'hioù a voe implijet da jedañ he mas. Evel m'anavezed he volum dija e voed barrek da gavout he stankder. Tost ouzh hini ar skorn eo war a seblant. Posupl eo ez eo kenaozet Amalthea eus pezhioù roc'h dizalc'h dallc'het asambles gant o gravadur. Posupl eo ivez ez eo kenaozet eus skorn dreist holl.

E-pad he gournijadur e luc'hskeudennas Galileo nav loarennig. O natur hag o ment a zo dianav met krediñ a reer e furmont un doare gwalienn war-dro Amalthea.

Liammoù diavaez

strollad Amalthea

---Sidenote START---