Caroline von Braunschweig-Wolfenbüttel

Caroline von Braunschweig-Wolfenbüttel, pe Caroline Amalie Elisabeth von Braunschweig-Wolfenbüttel, pe ar Rouanez Caroline (1768-1821), a oa ur briñsez alaman, merc'h d'an dug Karl Wilhelm Ferdinand von Braunschweig (1735-1806) ha da Augusta von Hannover (1737-1806). Dre zimeziñ e teuas da vout priñsez Kembre (1795 -1820), ha goude rouanez.

He buhez

He zad a rene e Braunschweig-Wolfenbüttel, en Alamagn. He mamm a oa c'hoar d'ar roue saoz George III. Hervez Lord Stanley of Alderley, awelas anezhi e 1781, e oa ur veleganez koant. Kompren a rae galleg ha saozneg, met ne oa ket desket bras.

Aozet e voe an dimeziñ etrezi ha George, mab henañ ar roue saoz ha priñs Kembre, kenderv dezhi eta, e 1794, goude ma n'en em anavezent ket, ha petra bennak ma oa dimezet George da Maria Fitzherbert a-enep al lezenn.

Dimeziñ

E 1794 edod oc'h aozañ an dimeziñ etre Caroline ha George, priñs Kembre. N'en em anavezent ket, met George a oa prest da zimeziñ abalamour ma en doa ur bern dle, ha ma timezje e vije kresket e c'hopr roue gant ar Parlamant. Caroline a oa ur briñsez dereat war ar paper: ur Brotestantez a ouenn uhel anezhi, ha ganti e vije skoulmet un emglev gant ur stad, bihanik marteze, hogen enebet ouzh Napoleon evel ma oa Bro-Saoz.

E miz Du 1794 e tegouezhas James Harris, kont Malmesbury, e Braunschweig da gerc'hat Caroline d'he c'has gantañ da Vro-Saoz^[1] Skrivañ a reas Malmesbury e evezhiadennoù diwar-benn ar briñsez: hervezañ ne oa ket plac'h a boell, techet e oa da reiñ hec'h ali re vuan, n'en em walc'he ket alies, gwiskañ a raedilhad lous.^[2] Evit ar vuhezegezh vat ne ouie ket gwall vat petra e oa an dalvoudegezh anezhi^[3] Malmesbury agavas anezhi kalonek avat: e-kerzh o beaj e voeklevet trouz ar ganoliadeg, tost da linennoù brezel an arme c'hall. Ma oa nec'het mamm Caroline, deuet d'o ambroug betekan aod, gant o surentez, ne oa ket spontet tamm he merc'h .^[4].

D'an 28 a viz Meurzh 1795 e kuitaas Caroline ha Malmesbury porzh Cuxhaven war al lestr Jupiter. Fall e oa an amzer, ur sizhun e padas ar veaj, ha da Sul Fask, 5 a viz Ebrel, e tegouezhjont e Greenwich.

Eno en em gavas Caroline gant Frances Villiers, Countess of Jersey, serc'h a oa bet anvet da Itron ar Gambr-kousket^[5] Hervez Dug Wellington e oa Lady Jersey an hini he devoa dibabet Caroline evel pried da George. Dibabet hedevoa, eme Wellington, ur vaouez "gros he doareoù, indifferent character, dihoal he neuz, dre ma kave dezhi e savje heug ouzh ar wreg hag e vije seul dostoc'h ar gwaz ouzh e serc'h."^[6]. Pa welas danvez e wreg evit ar wech kentañ e c'houlennas George ur banne kognag kerkent. N'eo ket dre ma oa plijet ganti.

E 1795 e voe dimezet Caroline d'he c'henderv saoz George Augustus Frederick, priñs Kembre, lonker ha merc'hetaer, hag a voe anvet da roue Bro-Saoz war-lerc'h e dad evel George IV. N'en em gare ket an daou bried, n'en em anavezent ket a-raok an eured. Gwelout a reas Caroline diouzhtu e kave gwelloc'h ar priñs kompagnunezh Lady Jersey, he dimezell-hi (hag e serc'h-eñ) eget he hini. Mezv e oa ar paotr nevez da zeiz o eured.

Ar priñs a gave anezhi lous, pout a spered, dizesk. Hi a gave anezhañ lart ha drouk. Ur verc'h o doe koulskoude, Charlotte Augusta Kembre. Un nebeud mizioù goude e tispartias an daou bried. Ne veze ket laosket ar vamm gant he gwaz da welout o merc'h ken.

Prosez a reas an tad ouzh ar vamm a vije bet avoultrez, emezañ. E gwirionez e klaske kement tu a oa da derriñ an dimeziñ, met aner e oa.

E 1806 e oa brud fall diwar-benn Caroline, serc'heged he dije bet, ur bastard ivez. Enklask a voe en he buhez gant tud a bouez: ar C'hentañ Ministr Lord Grenville, ar C'hansellour Lord Erskine, Lord Chief Justice Lord Ellenborough and Home Secretary Lord Spencer. Embann a rejont ne oa diazez ebet d'ar brudoù fall. Met difennet e voe outi gwelout he merc'h ken alies ha ma kare.

Italia

E 1814 ez eas Caroline da chom da Italia, ha ganti Bartolomeo Pergami evel mevel. Ouzhpenn mevel avat e teuas Pergami da vezañ buan.

E 1817 e varvas he merc'h, Charlotte Augusta Kembre, er gwentloù. Klevout a reas Caroline ar c'heloù dre zegouezh, peogwir ne oa ket bet fellet d'he gwaz skrivañ ger ebet dezhi. Ar priñs ne glaske nemet terriñ e zimeziñ, hag aozañ a reas un enklask all, anvet Milan Commission, da zastum prouennoù a-enep dezhi.

Kurunidigezh

E miz Genver 1820 e varvas George III. Hag anvet e voe pried Caroline da roue, George IV e anv.
Pa voe kurunennet ar priñs George ne bedas ket e wreg, a dleje bezañ bet anvet da rouanez. Distreiñ a reas Caroline da Vro-Saoz ha ha klask a reas mont e-barzh iliz-veur Westminster met diwallet e oa an norioù gant soudarded armet, ha kaer he doe ober ha lavarout ne voe ket laosket.
Goude-se e kouezhas klañv. Mervel a reas daou viz goude, ha ne fellas ket dezhi bezañ douaret e Bro-Saoz. Kaset e voe he c'horf da Alamagn. A-hed an hent eus he zi d'ar porzh e voe engroezioù, tennañ a reas an arme war an dud.

Beziet e voe e Braunschweig.

Notennoù

↑ Plowden, p. 5; Robins, p. 5
↑ Deizlevr Malmesbury meneget gant Plowden, pp. 9–18 and Robins, pp. 6–9
↑ Meneget e Plowden, p. 16
↑ Plowden, p. 15 and Robins, pp. 9–10
↑ Plowden, pp. 20–22; Robins, pp. 11–12
↑ Holland's memoirs quoted in Robins, p. 15

[1] Plowden, p. 5; Robins, p. 5

[2] Deizlevr Malmesbury meneget gant Plowden, pp. 9–18 and Robins, pp. 6–9

[3] Meneget e Plowden, p. 16

[4] Plowden, p. 15 and Robins, pp. 9–10

[5] Plowden, pp. 20–22; Robins, pp. 11–12

[6] Holland's memoirs quoted in Robins, p. 15

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]